De ex-Union-spits Dante Vanzeir is zich momenteel aan het bezinnen over wat wellicht tot hiertoe zijn stomste carrière move was: de flamboyante Brusselse club – met een Vlaamse CEO aan het hoofd en een even Vlaamse coach aan de zijlijn – verlaten voor het grote geld, en een contract voor vier jaar tekenen bij de New York Red Bulls. Zijn oude club werd er 5 miljoen euro rijker door, Dante zelf werd meteen een designated player voor wie het normale loonplafond niet van toepassing is. Kassa dus.

Maar in de match tegen San Jose Earthquakes liep het al fout: Vanzeir moet er in de hitte van het spel iets uitgeflapt hebben dat een speler van de tegenpartij, genaamd Jeremy Ebobisse, niet aanstond. Een woord dat je niet uitspreekt. Er ontstond geharrewar en het spel werd twintig minuten stil gelegd.

Door het stof

Twitter

Twitter, 11 april 2023.

Wat Vanzeir precies geroepen heeft komen we niet te weten, en ook niet tot wie, er bestaan allerlei versies: dat is blijkbaar typisch in dit soort ‘racisme-incidenten’. Op een Amerikaanse sportsite lees ik ‘Vanzeir made the comment to Ebobisse in the 54th minute and video replays show the Earthquakes’ striker react angrily before the two players are separated’. Echter, volgens andere bronnen die Sporza aanhaalt, verklaart de beledigde kleurling dat ‘het n-woord’ niet tot hem gericht was, maar tot zijn Kaapverdisch-Nederlandse ploegmaat Jamiro Monteiro, die zich verder onthoudt van commentaar. Nog elders zegt Ebobisse dan weer dat Vanzeir het woord er zomaar uit gooide, niet ter attentie van één bepaalde speler.

De wedstrijd eindigde op 1-1, maar de storm rond het ‘racisme’ van Vanzeir begon pas. Het eindigde ermee dat hij diep door het stof moest kruipen en uitgebreid verontschuldigingen aanbood: ‘Ik heb een fout gemaakt en zal alle nodige stappen nemen om te groeien. Ik aanvaard de volledige verantwoordelijkheid voor mijn daden’, klonk het. Daarmee nam zijn eigen club geen genoegen, en uiteindelijk werd hij op non-actief gezet. From hero to zero: best mogelijk dat Vanzeir, in plaats van te groeien voor de Red Bulls, geen bal meer aanraakt en zijn valiezen mag pakken.

Het incident zet sportief Amerika op zijn kop, en dat kan uiteraard niet los gezien worden van de Black Lives Matter-vloedgolf die sinds de dood van George Floyd in 2020 het sportgebeuren beheerst. De knietjes die wij kennen aan het begin van een voetbalmatch zijn maar klein bier, vergeleken bij de rituelen die onder meer in het soccer – zoals het voetbal in Amerika wordt genoemd – van tel zijn. In het zog van BLM ontstond de Black Players For Change-vereniging, waar ook hoger vernoemde Jeremy Ebobisse lid van is. Dat verklaart een en ander. Leden van deze vereniging vormen een falanx die zich op het veld doet gelden. Blanke spelers kennen de kleurcodes, moeten op eieren lopen en draaien hun tong driemaal rond voor ze hun mond open doen op of rond het veld. Ook de scheidsrechter houdt zich, misschien nog meer dan met het spel, met de taal en de attitudes van de acteurs bezig. En dan is er natuurlijk nog de voetballiga, de Major League Soccer die haar eigen rechtspraak heeft.

Blackwashing

VRT NWS

In Europa zijn het maar knietjes, in Amerika is het stilaan een religieus ritueel geworden.

Dat hadden ze Vanzeir blijkbaar allemaal niet goed uitgelegd tijdens zijn acclimatisatieperiode. Enig inzicht in de Amerikaanse cultuur is van belang: Amerikanen zijn véél strikter in normen en conventies dan wij, wat in feite tegen hun vrijheidsideologie indruist, een van de vele paradoxen die deze maatschappij van het vrije wapenbezit rijk is. De woke-cultuur is daarbij de nieuwe dominante stroming die vooral in de democratische upperclass geldt, en waartegen het Trumpisme zich afzet.

Maar helaas voor Trump en aanhangers is dit een verloren strijd: de wokeness is namelijk ook de dominante doctrine van de ‘progressieve’ reclamemakers en marketeers geworden. Elke auto, elke wasmachine die verkocht wordt, zelfs elk pak cornflakes, toont het merk als een moreel baken dat de (‘witte’) consument toont hoe hij/zij zijn leven kan verbeteren, kan ‘groeien’. Het heet blackwashing, naar analogie met greenwashing waarin elk merk zichzelf promoot als ecologisch en ‘goed voor de planeet’.

Via het anti-racisme-motto wordt het merk een bijna religieuze voortrekker, een ‘kerk’,  die mensen verbindt rond deugdzaamheid. Daar hoort ook altijd een zekere vorm van culpabilisering bij, vandaar de focus op de ‘witte’ mannelijke hetero, een groep waartoe dus ook de soccervedette Dante Vanzeir behoort. Zeker deze ‘geprivilegieerde’ personen kunnen zich geen uitschuiver permitteren, ook al denkt Vanzeir alleen maar aan voetballen en veel geld verdienen.

Een spel-in-het-spel

MLS

Het ‘slachtoffer’ Jeremy Ebobisse, voetballer én BLM-activist.

De marketeers spelen in hun reclameboodschappen constant met dit woke-register, we zien het ook op onze beeldbuis. Zonder deze kapitalistische rugdekking en de blackwashing-strategie was de wokeness misschien al lang een zachte dood gestorven. En dat is de clou achter heel het opgeklopte Vanzeir-incident: de New York Red Bulls kunnen onder meer zijn vorstelijk salaris betalen dankzij een hele reeks grote sponsors, waaronder we grote kleppers aantreffen zoals Heineken, Audi en Honda. Zij gebruiken sportsponsoring als bijkomend kanaal om de BLM-code commercieel te exploiteren. Zij dulden geen scheve schaatsen op dat vlak.

In Amerikaanse sportwedstrijden is de uitslag secundair, het gaat vooral om de show, de sponsors, én de politiek correcte rituelen die ter hunner ere worden opgevoerd. Spelers-activisten als Jeremy Ebobisse weten die achillespees van de clubs heel goed liggen en beoefenen tijdens de match een vorm van morele chantage: de zwarte is onaanraakbaar. Mogelijks dagen ze ‘witte’ spelers uit, in het besef dat het omgekeerd niet werkt en dat je een zwarte nooit van racisme kan beschuldigen. Dat is een spel-in-het-spel, waar ze de voetbal-expat Vanzeir beter voor hadden moeten waarschuwen. Het is blijkbaar voldoende dat een zwarte speler ‘iets’ gehoord heeft, om zo’n getalenteerde buitenlander naar huis te sturen.

Zes matchen schorsing, een boete en een hersteltraject, zo luidt het verdict, horen we vandaag. Vanzeir komt er nog goedkoop van af. Al bij al een brave jongen die even verdwaalde in zijn American dream met veel dollartekens maar ook veel valkuilen. Hoe lang het duurt voor ook hier de woke-wolk de sporthemel helemaal verduistert, dat blijft een open vraag. Met journalisten als Filip Joos zijn we in elk geval op de goede weg.