De bommengordel rond de Britse politiek

Op dit ogenblik loopt Boris Johnson opnieuw met alle politieke aandacht weg in het Verenigd Koninkrijk. In de ‘tabloids’ kluiven ze smeuig van het verhaal over zijn scheiding van Marina Wheeler. Zijn huwelijk loopt na 25 jaar op de klippen. Hij beging het overspel te veel. In de subtiele omschrijving van The Sun: ‘Bonking Boris’. Zoals een bron uit de Conservative Party het aan de The Sunday Times verwoordde: ‘De lijken die bij hem uit kast vallen hebben vooral grote tieten’.

The Sunday Times behoort nochtans tot de deftige kranten. Het zondagse blad besprak vooral of de gelekte huwelijksproblemen geen deel uitmaken om de man te besmeuren. Hij wordt nog altijd gezien als de belangrijkste uitdager van de premier. Al merkte iemand terecht op dat hij nu wel al 15 jaar getipt wordt als ‘de volgende’ partijleider.

Bommengordel rond de constitutie

In The Mail on Sunday  trekt de witharige politicus het aandachtslaken alvast weer naar zich toe. ‘We hebben een bommengordel rond de Britse constitutie gegord en stopten de ontsteker in de handen van Michel Barnier’. Daarmee gaat Boris Johnson frontaal in tegen de onderhandelingsplannen van zijn premier Theresa May. De voormalige Buitenlandminister gebruikt deze – op zijn zachtst gezegd – kleurrijke vergelijking om het gekissebis over Noord-Ierland aan de kaak te stellen.

Volgens de EU-plannen blijft het Ierse deel van het Verenigd Koninkrijk, wanneer er geen brexitakkoord bereikt wordt, in de feiten een deel van de Europese markt. ‘In elke fase van de gesprekken krijgt Brussel wat Brussel vraagt’. Hij schrijft ook: ‘We verklaarden ons akkoord met de timing van de EU, we verklaarden ons akkoord om £39 miljard te betalen zonder daarvoor iets terug te krijgen. Met het Chequersplan (het plan van Theresa May dat werd goedgekeurd door haar kabinet, waarop Boris Johnson en brexitminister David Davis ontslag namen, nvda.) aanvaarden we hun regels zonder enige inspraak over die regels.’

De opinietekst past in zijn verdoken campagne om de partijleiding over te nemen. Officieel heeft hij Theresa May nog niet uitgedaagd, maar de campagne is in volle gang. Op de politieke talkradio LBCsprak de voorname brexiteer Jacob Rees-Mogg in weinig omhulde termen zijn volle steun uit voor Boris Johnson. ‘Hij zou de onderhandelingen sterker hebben gevoerd richting een duidelijkere en propere brexit in plaats van de warboel die Chequers oplevert’. The Sun kopte geheel volgens de traditie: ‘Mogg backs BoJo!’

Maar de ronkende verklaringen van ‘BoJo’ leverden ook forse tegenwind op. Sir Alan Duncan, staatssecretaris voor Europese Zaken, sprak over ‘walgelijke uitlatingen’van Boris Johnson. Duncan werkte de voorbije twee jaar nauw samen met Johnson. ‘Dit is het politieke einde van Boris Johnson. Indien niet nu, dan zorg ik ervoor dat het later wel gebeurt.’De bommengordelvergelijking viel ook slecht bij andere parlementsleden zoals Tom Tugendhat, een oud-militair die mensen zag sneuvelen door dergelijk oorlogstuig. In het zondagse debatprogramma Andrew Marr Show riep de minister van Binnenlandse Zaken, Sajid Javid, op tot meer ‘afgemeten taalgebruik’. ‘Ik denk dat er betere manieren zijn om je meningsverschillen uit te spreken.’

Almaar grotere breuk binnen Conservatives

De openlijke ruzie binnen de regeringspartij is een vreemd en opmerkelijk fenomeen. Het legt bloot dat de brexit alle geledingen van het land verdeelt. Peilingen blijven overigens een 50/50 verhouding tussen de voor- en tegenstanders aantonen.

Het genoemde Chequersplan waar Theresa May aan het begin van de zomervakantie mee uitpakte haalt het ongetwijfeld niet in het Lagerhuis. De krappe regeringsmeerderheid overleeft de grote verdeeldheid over het plan binnen de eigen rangen niet. Het Lagerhuis is het over alle banken vooral eens dat het een slecht plan is. Zij het om verschillende redenen.

Aanhangers van een tweede brexitreferendum proberen de premier daarom te verleiden tot het toelaten van zo’n referendum. Indien ze een tweede volksraadpleging – het bereikte bereikte brexitakkoord – uitschrijft, dan zullen die parlementairen haar aan de nodige meerderheid helpen. Zo’n tweede referendumcampagne betekent het einde van de Conservatives. De al zo verdeelde kopstukken zullen elkaar te lijf gaan als uitgehongerde wolven. Die dreiging zorgt ervoor dat partijtoppers Theresa May aan het stuur willen houden. Ook al irriteert ze velen.

Verschillende prominente Tory’s in het Remain-kamp maken zich intussen zorgen over de mogelijke infiltratie door leden van de UK Independence Party (Ukip), de brexitpartij van Nigel Farage. Men spreekt over een ‘purperen golf’, verwijzend naar de partijkleuren van Ukip. In het Europese parlement stapte Steven Woolfe over naar de Tory’s. De applicatie van de belangrijke geldschieter en vriend van Nigel Farage, Arron Banks werd alvast door de partij geweerd. Maar de voorbije weken dienen in verschillende partijafdelingen zich nieuwe groepen leden aan. Opmerkelijk voor een partij die al jaren kampt met afkalving.

Almaar grotere breuk binnen Labour

Er wordt voor een eurosceptisch Momentum-scenario gevreesd. Momentum is de linkse beweging achter Jeremy Corbyn, de partijleider van Labour. De grootste oppositiepartij ondergaat een ware broederstrijd. Gematigde parlementsleden worden uitgedaagd door de eigen partijafdelingen waar Momentum de dienst is gaan uitmaken. De moties van wantrouwen vliegen binnen Labour in het rond. Het is een schoolvoorbeeld van de beruchte ‘mars door de instellingen’. Oud-premier Tony Blair spreekt over zijn partij als ‘een verloren zaak’. Acteur Patrick Stewart zegde na 73 jaar zijn lidmaatschap op. Het stoort hem dat Jeremy Corbyn de brexit blijft steunen. Eurosceptische opiniemakers van de rechterzijde hopen daarom dat Corbyn nog een poos aan het roer van zijn partij blijft. Maar zijn voorzitterschap ligt zwaar onder vuur door de harde beschuldigingen van antisemitisme. Verschillende parlementairen zien het niet zitten om bij een volgende verkiezing campagne te voeren voor ‘premier Corbyn’.

De spreekwoordelijke bommengordel van Boris Johnson zit vooral rond de Britse politiek zelf. De twee grote partijen die elkaar bijna de hele 20ste  eeuw in evenwicht hielden, staan op springen. Het is wachten op het moment waarop iemand het knopje indrukt…