De gevaarlijk gok van Cameron

In de nacht van 18 op 19 september zaten ze samen gebiologeerd te kijken naar de binnenlopende uitslagen van het Schotse referendum. David Cameron had al zijn vertrouwenspersonen rond zich heen verzameld in Downing Street 11, de ambtswoning van de minister van Financiën. Terwijl ze een pikant Indisch currygerecht genoten, bedachten de premier en de zijnen een plan om Labour bij het kruis te grijpen.

Politieke splinterbom

’s Morgensvroeg verscheen Cameron op het bordes van Downing Street 10 voor de verzamelde wereldpers. ‘De Unie is gered’, verklaarde hij en herhaalde meteen de belofte om de Schotten meer macht en de bijbehorende financiën te geven. Toen plantte hij zijn splinterbom: ‘het is tijd voor Engelse stemmen voor Engelse wetten’. De Schotten werden in zijn toespraak aan de kant geschoven en de premier van het Verenigd Koninkrijk focuste zich op zijn electoraal wingewest. De devolutieplannen voor Schotland en Engeland moeten er snel én samen komen. In zijn pleidooi maakte hij ook duidelijk dat er meteen een einde diende te komen aan het stemrecht die 59 Schotse parlementsleden genieten over wetgeving die alleen geldt voor Engeland – de zogenaamde West Lothian Question.

Door te pleiten voor meer Engelse zelfstandigheid sloeg hij meteen twee vliegen in één klap: hij was UKIP te snel af en bovenal zette hij Labour te kijk. Nigel Farages stunt op vrijdagochtend – hij verzond 59 brieven naar de Schotse leden van het Lagerhuis met de vraag om niet meer over Engelse bevoegdheden te oordelen – werd inderdaad overschaduwd door Camerons verklaringen. Meteen leek de UKIP-leider niet meer zo origineel dan gewoonlijk. Labour schoot in een kramp en reageerde verbolgen, omdat de 59 vooral vanuit Labour komen. Ed Miliband beseft dat wanneer de snelheid die Downing Street voorstelt ook wordt uitgevoerd, het nog lichtjaren zal duren eer Labour nog enige impact zal kunnen genieten op de Engelse samenleving. Een extra bedoeling van Cameron was het blussen van de bijna uitslaande brand binnen zijn partij. Verschillende backbenchers van de Conservatieve Partij waren op zijn zachtst gezegd ontstemd over de manier waarop de regering aan Schotland meer macht beloofde na 18 september. De premier nodigde daarom meer dan 20 balorige parlementsleden naar zijn buitenverblijf voor een ontmoeting die vandaag, 22 september 2014, plaatsvindt en die in het teken van meer macht naar Engeland zal staan.

Speel niet met Schotse voeten

Experts voorzien een probleem met het geplande tijdschema waarin de hervormingen zich moeten ontplooien. Binnen zes maanden tijd moet alles rond zijn. Die tijdsspanne is gebaseerd op de hervormingsplannen die oud-premier en verrassende held van de neen-campagne Gordon Brown voorlegde aan het Schotse volk. Door de Schotse plannen roekeloos aan de Engelse wensen te verbinden, dreigt de belofte van Brown in het water te vallen. Ed Miliband vroeg zowat meteen na de aankondiging op vrijdagmorgen 19 september om meer tijd om alles uit te werken zonder de beloften aan Schotland te willen loslaten.

De Tories zien de hervormingen echter als een ’tandem’, het ene kan niet zonder het andere. Plots lijkt er aan de beloften voor Schotland een zware Engelse voorwaarde te zijn verbonden. Alex Salmond, die in de ochtend van de binnenkomende resultaten van de volksraadpleging grootmoedig zijn nederlaag erkende, nam ondertussen op dezelfde vrijdag ontslag als First Minister of Scotland. Maar hij verdwijnt niet naar het achterplan. Op zondag 21 september reageerde hij scherp op het gekibbel in Westminster. Hij verklaarde voor Sky News dat de traditionele partijen het Schotse volk hebben misleid. ‘Er zijn een heleboel mogelijkheden waarmee Schotland zijn onafhankelijkheid kan verklaren.’ Hij onderstreepte dat de weg van het referendum zijn visie van de evolutionaire aanpak uitdroeg, maar dat zijn kijk op de politiek niet enige is. ‘Ik ben niet verrast door het gekonkel met de beloftes van de drie grote partijen, maar de schaamteloze snelheid ervan verrast me des te meer. Ze kennen werkelijk geen schaamte.’, aldus Salmond. Bij de BBC verzekerde Alistair Darling, de officiële leider van de neen-kant, dat alles zou worden uitgevoerd zoals beloofd. ‘Het werd beloofd, dit moet worden ingewilligd en eenieder die ermee bedriegt, zal een heel zware prijs moeten betalen de komende jaren.’ Darlings waarschuwing sloot naadloos aan bij die van Salmonds woorden in het ITV-interview: ‘(…) de meerderheid van min-55 jarigen in het land stemde al voor onafhankelijkheid en dat is een teken aan de wand voor Westminster.’

Salmonds boodschap is niet mis te begrijpen.

Foto: (c) Reporters