De kiesstrijd kan beginnen

Laten we het politieke veld even overschouwen, zo een paar maanden voor de zoveelste moeder aller verkiezingen. Deze keer lijkt die verkiezing nog ‘moederder’ gezien de resultaten het politieke speelveld voor vijf jaar vastzetten. Er staat dus veel op het spel.

Links

Laten we links beginnen. Daar is er een nieuwkomer, PVDA, die de traditionele linkse partijen, Groen en sp.a, op links bedreigt. Zeker in Antwerpen zou dat Groen en sp.a één misschien zelfs twee zetels kunnen kosten. Dat is nu al duidelijk zichtbaar in de profilering van de sp.a. Denk maar aan de harde woorden aan minister Koen Geens (CD&V) over de loonsopslag voor de Dexia-managers, duidelijk bedoeld om de linkse kiezer aan boord te houden. Benieuwd wat dat in de campagne geeft als de sp.a zich opnieuw als een echt socialistische partij zal profileren, minder centrum, meer links zeg maar.

SP.A lijkt nog een ander front te hebben: zich profileren als een alternatief voor de N-VA. Dat de partij net een hele legislatuur met N-VA geregeerd heeft in Vlaanderen zal dan zo snel mogelijk vergeten moeten worden. Het zou alvast niet verbazen moesten er, tot de verkiezingen, nog verschillende discussies zijn in het Vlaams Parlement in de trant van de discussie met Geens op federaal niveau. Het wordt een moeilijke evenwichtsoefening tussen zich een betrouwbare regeringspartner tonen en profileren als links en alternatief voor de N-VA. In Aalst weten ze al dat vooral dat laatste menens is, al is dat ook niet het hele verhaal natuurlijk. Af te wachten valt of er in Oost-Vlaanderen niet nog een links alternatief opstaat. Blijft de SD&P een Aalsterse ‘scheurlijst’ of krijgt ze provinciaal steun? En zal ze opkomen bij de verkiezingen? Misschien haalt ze dan geen zetel, maar kan ze de sp.a er misschien wel een kosten.

Centrum

Het grote gevecht bij de verkiezingen zal in het centrum uitgevochten worden tussen CD&V en N-VA. Partijen die ook inhoudelijk sterk op elkaar gelijken. Al heeft de ene een wat blauwere schijn, de andere een schaduw met zuilen. De ene staat voor ‘verandering’, de ander voor ‘standvastigheid’, de ene is de uitdager, de andere de vaste waarde, de ene is een nieuwkomer, de andere ‘een traditionele partij’. En zo kunnen we nog wel doorgaan. Na een eerste voorzichtige toenadering lijkt CD&V een andere tactiek te volgen. N-VA heeft de ‘een tegen allen’-strategie misschien wel verlaten, maar het ‘allen tegen een’-gevoel blijft wel. De kiesstrijd wordt ook voorgesteld alsof elke partij enkel op de N-VA kiezers moet winnen. Het nadeel van zo hoog te staan in de peilingen. CD&V wil zich duidelijk strijdbaar opstellen.

Voor N-VA is het wachten op enkele inhoudelijke verduidelijkingen. Hoe is de sociaaleconomische nood verbonden met het confederalisme? Hoe wil men de Belgische impasse doorbreken en echt hervormen, ook institutioneel? De N-VA is groot geworden door de verbinding van die twee thema’s: je kan in België niets veranderen om er sociaaleconomisch erbovenop te komen als er niets institutioneel verandert. Nu de N-VA zo groot is zal ze met een helder plan moeten komen om meer kiezers te overtuigen. Tegen de roepers over onstabiliteit en 541 dagen chaos in. We zijn benieuwd.

Ook CD&V blinkt uit in warrige begrippen. Op zijn lezing voor de VVB-nieuwjaarsreceptie stak Carl Devos nog de draak met het ‘positief confederalisme’ van de CD&V, waarvan geen mens kan uitleggen wat het is en waar het verschil zit met het confederalisme van de N-VA. CD&V zal zich socialer opstellen als tegengewicht voor het soms nog neoliberale discours van N-VA, waarmee die laatste de Open Vld bekampt. Zal dat volstaan, sociale standvastigheid en staatsmanschap tegenover de neoliberale kracht van verandering? Hoe liberaal precies? Ook N-VA zal moeten schipperen tussen genoeg en te veel, te blauw schrikt ook kiezers af.

In het centrum roert ook Open Vld zich. Zeer gefocust op de N-VA past ze haar programma aan naargelang de opportuniteit. Confederaal uit overtuiging, federaal uit opportuniteit of komt berouw na de zonde? We hebben er al eerder over geschreven, Open Vld heeft het moeilijk om zich te profileren in het centrum en dat is geen goed voorteken voor de verkiezingen. Ook LDD lijkt uitgespeeld. Er wordt aangenomen dat Jean-Marie Dedecker zijn zetel in het Vlaams Parlement in West-Vlaanderen zal halen (of mikt hij toch op een kamerzetel?) maar de partij zal niet eens in elke provincie lijsten indienen.

Rechts

Op rechts is er dan het Vlaams Belang. Die partij lijkt na enkele klappen de laatste jaren – ook de jongste lokale verkiezingen waren geen succes – opnieuw zelfvertrouwen te hebben. De jongste nieuwjaarsreceptie was een groot succes, er moest een extra boot gezocht worden om alle militanten een plaats te kunnen geven. Die militanten geloven er dus weer/nog in. Vlaams Belang werft openlijk aan de rechterzijde, de Vlaamsgezinde vleugel van de N-VA. Ze wil kiezers terugwinnen die naar de N-VA overgegaan zijn. Ze valt daarbij de N-VA aan als Vlaamse beleidspartij en wijst daar op de fouten en tekortkomingen en wil werven op de duidelijkheid. ‘Bij N-VA staat de onafhankelijkheid in de statuten, bij ons is het een strijdpunt’, zoiets. Hoe meer onduidelijkheid over het confederalisme en hoe sociaaleconomische verandering te realiseren, hoe liever Vlaams Belang het heeft. Vlaams Belang zal ook de vraag stellen hoe alle veranderingen te realiseren met de PS in de regering, ook dat lijkt op dit moment onvermijdelijk.

Stem

Nu, net voor de grote debatten losbarsten staat de N-VA centraal. Het zal er voor andere partijen op aankomen ervoor te zorgen dat deze verkiezingen door de kiezer niet gepercipieerd worden als voor of tegen de N-VA, want dan is de winnaar bij voorbaat gekend, of liever, dan zijn de verliezers gekend. De posities zijn ingenomen, sommigen staan er goed voor, anderen niet. De lijsten worden opgesteld, gewikt en gewogen, de campagnes zijn uitgetekend, de witte konijnen worden mondjesmaat uit hun hok gelaten om in het nieuws te blijven en de draaiboeken liggen klaar. Het spel kan beginnen, het spel om de stem van de kiezer.

Foto: © Reporters