De vernedering van de Franse burgemeesters

Macron voor de burgemeesters: hoor mij eens flink debatteren!

Ingrid Riocreux, 16 januari 2019, in Causeur.

Wie mag die enscenering toch bedacht hebben? Iedereen is heel tevreden. Zelfs de tegenstanders spreken van een ‘communicatiecampagne’ waar  ‘zij niet in trappen’. Alsof men zou moeten toegeven dat de vorm ervan onberispelijk was.

Waar zijn de gebruikelijke communicatiespecialisten gebleven? Men heeft me verweten dat ik het aandurfde me te storen aan het banaliseren van de term ‘delta’, die synoniem is geworden van de woorden ‘afwijking’ en ‘verschil’, en deze zal gaan vervangen.* Men heeft mij mededogend uitgelegd dat dit woordgebruik in de gewone taal helemaal ingang heeft gevonden. Welnu, niet in de mijne, en niet in het woordenboek. Het bewijst enkel dat de gewone taal besmet is geraakt door termen uit de financiële wereld.

Net zo getuigen de over het algemeen tevreden reacties, na de ‘dialoog van Emmanuel Macron met de burgemeesters’ van 15 januari, van een buitensporige en schrikbarende banalisering van praktijken uit de Angelsaksische ondernemingswereld. Macron inspireerde zich op het principe van de stand-up meeting, te weten een vergadering waarbij de deelnemers in een kring opgesteld worden rond een ruimte waar dan enkele sprekers optreden. De idee daarbij is als volgt:

Weg met tafels en stoelen

‘Weg met tafels en stoelen, we staan in een kring om aldus na te gaan hoever de ploeg al staat. Een efficiënte manier van vergaderen om als equipe een balans op te maken van de gisteren volbrachte taken, en van elkeens voornaamste doelstellingen voor de komende dag.

Welke voordelen heeft dat? Men wint aan doeltreffendheid want rechtopstaand voelen de deelnemers zich aangespoord om meteen ter zake te komen. Komt nog bij dat men verlost wordt van verstrooidheid door het maken van notities op de laptop tijdens de vergadering: de neiging om je e-mails te beantwoorden of het interne bedrijfsnetwerk te raadplegen vermindert.’

Macron maakte eerder al, bij zijn presidentscampagne, gebruik van de stand-up meeting, met name in de Mutualité in Parijs, en in Straatsburg.

Die Engelse uitdrukking is ambigu. Letterlijk genomen is stand-up meeting een ‘vergadering al rechtstaand’. Maar als die lang duurt gaan de deelnemers zitten, in afwachting van hun beurt om aan het woord te komen. Verdwenen de gelijkheid onder de deelnemers. Nu is het wel normaal dat de president van de Republiek niet op gelijke voet staat met de burgemeesters, maar waarom dan die komedie opgevoerd?

Pluimstrijkers

Erger, de burgemeesters zien zich geplaatst in de positie van de militanten (de fans mag men zeggen) tijdens Macrons kiescampagne, een situatie die nog geaccentueerd wordt door applausmomenten. Ver van hen enige waardigheid te geven, dwingt de mise-en-scène van deze presidentiële toespraak hen – enthousiast of al zwijgend – in de rol van pluimstrijkers.

Dat element, dat geapplaudisseer, doet me een kanttekening maken bij wat in het Frans de meest gênante connotatie is van de uitdrukking stand-up meeting. In ons lexicon van de verfranste anglicismen, betekent ‘le stand-up’ een komisch spektakel, en ‘le meeting’ een publieke toespraak. Het karakter van gelijkheid en samenwerking van de Engelse uitdrukking, gaat in het Frans totaal verloren.

En evenzo mondt, met zijn mise-en-scène die tegelijk de confrontatie van de toespraak en de neerbuigendheid van het podium wilde vermijden, de opzet van Macron uit in het omgekeerde van wat verhoopt was. Neerzittend, terwijl Macron rechtstaat worden de burgemeesters een publiek. En door de spreker te omringen in plaats hem van recht aan te kijken, worden ze een hofhouding.

_________

* Δ, symbool uit de integraal- en differentiaalrekening dat in het managerstaaltje is doorgedrongen, en blijkbaar ook in het Franse journalistenjargon. (nvdv)