De waarheid bestaat niet

De Verenigde Staten worden soms voorgesteld als het Mekka van de vrije markt, ook qua media. Het klopt dat  private spelers daar de markt domineren. Maar de VS heeft wel degelijk ook openbare omroepen. Er bestaan equivalenten van ‘onze’ VRT, maar ze zijn vele malen kleiner dan hun private concurrenten. Wat niet wil zeggen  dat ze, net als in Vlaanderen, niet voor de nodige consternatie zorgen.

National Public Radio (NPR) is de naam van één van deze omroepen. Deels gefinancierd met belastinggeld moet deze organisatie Amerikanen op een objectieve — of toch op een zo objectief mogelijke manier — informeren over de stand van zaken in hun land en de wereld. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de volgende bekentenis van een NPR-redacteur met een vijfentwintigjarige staat van dienst niet goed onthaald werd door de bedrijfsleiding:

‘Er is een onuitgesproken consensus over de verhalen die we moeten zoeken en hoe we ze moeten kaderen — het ene verhaal na het andere over vermeend racisme, transfobie, de klimaatapocalyps, Israël dat iets slechts doet en de gevaren van Republikeinse voorstellen. Het lijkt wel een lopende band’, aldus Uri Berliner.

Vooringenomenheid

Berliner werd prompt geschorst, waarna hij de eer aan zichzelf hield en ontslag nam. In de dagen na Berliner’s essay, kwam NPR’s CEO Katherine Maher — Amerika’s Frederik Delaplace — onder vuur te liggen voor berichten op sociale media die een diepe progressieve vooringenomenheid suggereren. Een bloemlezing:

• ‘Waar raaskalt die gestoorde racistische sociopaat vandaag over? Ik begrijp het echt niet.’ (mei 2020, over toenmalig president Donald Trump)
• ‘Er worden veel grappen gemaakt over het verlaten van de VS, en dat snap ik. Maar als iemand met een cis, wit mobiliteitsprivilege, denk ik dat ik blijf en de tirannie bevecht.’ (juli 2020, over haar ideologische tegenstanders)
• ‘Plunderen is contraproductief. Maar het is moeilijk om boos te worden over protesten die geen prioriteit geven aan het privébezit in een systeem van onderdrukking dat is gebaseerd op het behandelen van de voorouders van die mensen als privébezit.’ (mei 2020, over de rellen in de nasleep van de dood van George Floyd)
• ‘Witte stilte is medeplichtigheid’ (mei 2020, zelfde onderwerp)

Het hoeft niet te verbazen dat Maher’s benoeming als hoofd van een publieke omroep door conservatieven aangehaald werd als het zoveelste voorbeeld van progressieve mediabias. Maher, voordien de baas van online encyclopedie Wikipedia, zou het belastinggeld van Republikeinen gebruiken om Republikeinen te ‘framen’ als staatsgevaarlijk. Niet netjes.

De Waarheid

Over wikipedia gesproken: in haar hoedanigheid als Wiki-CEO gaf Maher wel eens een toespraak of lezing. Eén passage werd in de nasleep van de Berliner-kritiek opgepikt door conservatieve journalisten en media:

‘Misschien is het zoeken naar de waarheid en het proberen anderen te overtuigen van de waarheid niet het beste startpunt voor onze meest gevoelige meningsverschillen’, vertelde Maher tijdens een ‘TED Talk’. ‘Onze eerbied voor de waarheid zou een afleiding kunnen zijn die in de weg staat van het vinden van gemeenschap en het gedaan krijgen van dingen.’

Maher gaat verder (en leest u dit gerust twee keer):

‘Dat wil niet zeggen dat de waarheid niet bestaat. Het wil ook niet zeggen dat de waarheid niet belangrijk is. Het is duidelijk dat de zoektocht naar de waarheid ons belangrijke dingen heeft laten doen om belangrijke dingen te leren. Maar ik denk dat als ik jullie echt zou vragen om hierover na te denken, een van de dingen die we allemaal zouden erkennen is dat een deel van de reden waarom we zulke prachtige kronieken hebben over de menselijke ervaring en alle vormen van cultuur, is omdat we erkennen dat er veel verschillende waarheden zijn. En in die zin weet ik zeker dat de waarheid voor jou bestaat, en waarschijnlijk ook voor de persoon die naast je zit. Maar dat is misschien niet dezelfde waarheid. Dat komt omdat de waarheid voor veel mensen heel vaak is wat er gebeurt als we feiten over de wereld samenvoegen met onze overtuigingen over de wereld. We hebben dus allemaal verschillende waarheden. Ze zijn gebaseerd op dingen zoals waar we vandaan komen, hoe we zijn opgevoed en hoe andere mensen waarnemen.’

Als u het nog een derde keer moet lezen, neem uw tijd.

My Truth

Dé waarheid bestaat niet, aldus de NPR-CEO. De visie van Katherine Maher op waarheidsvinding verschilt zo weinig van die van een fysicus die de zwaartekracht ontkent. Maar de ‘My Truth’-ideologie die haar oorsprong vindt en gecultiveerd werd aan Amerika’s universiteiten, heeft inmiddels de hoogste regionen van de vaderlandse media — en zo, de huiskamers — bereikt. Dat de Waarheid van NPR aardig overeen komt met het Democratische partijprogramma, is uiteraard geheel aan het toeval te wijten. Dat Republikeinen dat niet geloven, is hun Waarheid die, uiteraard, wél verkeerd is: