Donald Trump en de jood

Wie zich de vraag stelt wat van een persoon nu net ‘een jood’ maakt doet dat doorgaans niet om koosjere redenen. Maar wie de verkiezingsoverwinning van Donald Trump wil begrijpen doet dat beter toch. Want de ‘joodse gemeenschap’, die deed vorige maand iets bijzonder.

Er leven zo’n 7,5 miljoen joden in de Verenigde Staten. Dat zijn er ongeveer evenveel als in Israël en meer dan vijf keer zoveel als op het Europese continent. Een goede veertig procent van de joodse wereldbevolking (±16 miljoen) leeft in de Verenigde Staten, zo’n negentig procent in de VS of in Israël. Wie de band tussen beide landen wil begrijpen kent deze — maar niet uitsluitend deze — data.

Joods-Amerikaans

De joods-Amerikaanse bevolking is niet enkel wereldwijd sterk geconcentreerd, ook in de Verenigde Staten is ze dat. Een meerderheid leeft in slechts vijf staten: New York (1,6 miljoen), Californië (1,3 miljoen), New Jersey (580.000), Florida (550.000) en Pennsylvania (450.000). In New York en het naburige New Jersey maken joden respectievelijk 8,5 procent en 6 procent van de totale bevolking uit. Procentueel zijn ze daarmee de nummers één en drie. Het podium wordt vervolledigd door Washington D.C., de hoofdstad (7,5 procent).

Joden zijn bijzonder succesvol, wat hen niet noodzakelijk bijzonder geliefd maakt. Amerikaanse joden zijn intelligent, met een IQ — een uitstekende voorspeller van professioneel succes — dat een halve tot een volledige standaardafwijking hoger ligt dan dat van de gemiddelde Amerikaan.

Ze onderhouden een religie en cultuur waarin stabiele families en onderwijs centraal staan. Ook schermen ze hun gemeenschap af van niet-joden, wat de instandhouding van zowel de genetische (‘nature’) als de culturele (‘nurture’) component van hun succes vereenvoudigt. Het is dus geen toeval dat joden oververtegenwoordigd zijn in de financiële (New York en New Jersey), creatieve (Californië) en politieke (Washington D.C.) hoofdstaten van de VS.

Religie

De hierboven omschreven jood lijkt op een burgerlijk conservatieve Republikein. Toch stemt ongeveer zeventig procent op de Democratische Partij. Daar zijn meerdere verklaringen voor. Eén van deze verklaringen heeft te maken met de vraag die beter niet gesteld wordt, met name of het ‘jodendom’ een religie, een etniciteit of iets anders is.

De door etniciteit geobsedeerde peilingbureaus classificeren ‘joods’ doorgaans niet als een etnie (of een ‘ras’), maar als een religie. Dat is opmerkelijk, want 25 procent van de Amerikaanse ‘joden’ geeft aan niet religieus te zijn. In die zin lijken ze wat op de atheïstische gedoopten: niet-gelovigen die in de ogen van de katholieke kerk desalniettemin deel uitmaken van de gemeenschap.

Toch werkt het jodendom nog net niet anders dan de kerk van Rome. Je wordt immers geen jood, je bent een jood: ieder kind geboren uit een joodse moeder is joods. Het jodendom kent ook geen uitstapclausule waarmee je formeel afscheid kan nemen van de gemeenschap. De katholieke kerk kent die — in tegenstelling tot wat het ontdopingscircus doet vermoeden — ook niet, maar de combinatie met het automatisch lidmaatschap via de geboorte doet het jodendom meer lijken op een etnie met een eigen religie dan op een etnoneutraal geloof.

Ivanka

Niets van bovenstaande is een waardeoordeel. Wel is het belangrijk om het ‘politiek jodendom’ — opnieuw geen waardeoordeel — te begrijpen. Daarnaast is de gelijkenis met een etnie niet perfect: het is immers mogelijk om te converteren naar het jodendom. Dat is niet gemakkelijk maar, in tegenstelling tot een blanke die zwart wordt, wel mogelijk.

Eén persoon die zich op latere leeftijd aansloot is Ivanka Trump, de dochter van. Dat deed ze voor haar echtgenoot, de als jood geboren Jared Kushner, zodat hun kinderen ook joods zouden worden geboren. Donald Trump, de man die gretig met Adolf Hitler vergeleken wordt, heeft zo drie joodse kleinkinderen.

Joodse wijken

Joden maakten deze presidentsverkiezing een scherpe bocht naar rechts. Naar Trump. Dat is de conclusie, althans wanneer je inzoomt op de joden die het jodendom minstens een beetje serieus nemen.

De verkiezingsresultaten in de joodse wijken van New York, New Jersey, Californië en Florida liegen er niet om. In New York, zowel procentueel als in absolute cijfers de meest ‘joodse’ staat van de VS, deed Donald Trump het in iedere wijk met een belangrijke joodse aanwezigheid stukken beter dan in 2020.

Bijvoorbeeld: in de districten van Brooklyn rond een joodse privéschool haalde Trump in 2020 41 procent van de stemmen binnen. In 2024 werd dat 62. De joodse wijken, burchten en districten waarin eenzelfde evolutie te bespeuren valt, zijn haast niet te tellen.

Israël

Joden voor wie hun ‘jood-zijn’ meer is dan het eten van bagels kozen Republikeinser dan ooit. Over wat er veranderde sinds 2020 hoef je niet lang na te denken.

Joden met een sterke joodse identiteit voelen zich sterker verbonden met de staat Israël. In het beste geval worden zij daarom door critici bestempeld als ‘dubbel loyaal’, in het slechtste geval als agenten van een vreemde mogendheid. Een kritiek die in de Verenigde Staten net iets vaker uit atheïstische en protestantse hoek komt: katholieken, lang verdacht als dubbel loyalen aan of agenten van Rome, kennen deze aantijging immers maar al te goed.

Antisemitisme

Dat Israël een bondgenoot is van de Verenigde Staten is een geloofsartikel. Niet omdat het vandaag niet klopt, wel omdat zelfs mocht het niet kloppen slechts een minderheid het zou aanvaarden. De band tussen Israël en de VS is sterk. De band tussen Israël en beide politieke partijen is dat ook.

Dat gezegd zijnde: de band met de Democratische Partij wordt sinds de Gaza-oorlog zwaar op de proef gesteld. peiling na peiling toont aan dat Democraten de Israëlische staat minstens even verantwoordelijk achten voor het geweld als het Palestijnse Hamas. Tijdens een recente bevraging gaven zes op tien Democraten aan dat Israël ‘erg verantwoordelijk’ is voor de escalatie in het Midden-Oosten. Onder Republikeinen valt dat aandeel terug tot een kwart.

Benjamin Netanyahu, de eerste minister van Israël, is zonder twijfel tevreden dat Donald Trump opnieuw president wordt. Heel wat minder tevreden is hij met de vaststelling dat de partijkaart van de president relevant werd voor de steun aan zijn land. Israël is dan wel een bondgenoot van de VS, of de Democratische Partij over een aantal jaar nog een bondgenoot is van Israël is de vraag.