Soms duiken de journalisten van Doorbraak op waar je ze niet verwacht. Zoals op een avondje van een kleine Belgische partij. 

De kleine federalistische partij B Plus is op zoek naar steun en een breed maatschappelijk gedragen project voor België. Hun vrees is dat het Vlaams-nationalisme de oefening om de mening van de burger te vragen over een staatshervorming zal kapen. Ook wantrouwen ze de particratie, die altijd slechte compromissen oplevert. Dat leert een gespreksavond van B Plus zelf, waar Doorbraak zichzelf ongevraagd uitnodigde.

Herfederaliseren

Zeg niet ‘Belgicistisch’, dat is volgens Antwerps advocaat en B Plus-voorzitter Tony Van de Calseyde een misvatting. B Plus wil naar eigen zeggen rationeel kijken welke bevoegdheid best past op welk bestuursniveau. ‘Dat houdt in dat het ook mogelijk moet zijn om te herfederaliseren. Gezondheidszorg is daar een goed voorbeeld van.’

De kleine partij heeft afgelopen week een debat-ronde georganiseerd. Locatie: de ‘Club des Officiers du Régiment des Guides’ in de Europese wijk in Brussel. Een clubhuis van het eerste Cavalerieregiment Gidsen van het Belgisch leger, dus. B Plus wist tijdens die avond op het eerste gezicht best interessante sprekers te strikken. Onder meer staatssecretaris Thomas Dermine (PS) en Brussels parlementslid David Leisterh (MR) maakten hun opwachting. Alleen het pleidooi van die laatste was doorleefd: Leisterh is een volleerd orator, die de gelegenheid te baat nam om brandhout te maken van een België met vier gewesten.

Hij benadrukte hoe ernstig de financiële situatie is in het Hoofdstedelijke Gewest. ‘Ik zeg dit niet omdat MR al twintig jaar in de oppositie in Brussel zit. Brussel heeft zoveel troeven, maar de financiën zijn sinds 2016 gewoonweg rampzalig. We kennen de problemen, we weten welke wijken straatarm zijn, al lang. Maar er gebeurt niets.’

Het ‘Pact’

Bij organisator en partijvoorzitter Tony Van de Calseyde leek vooral vertwijfeling te bestaan. In 2019 kon B Plus alle politieke partijen behalve N-VA, Vlaams Belang en DéFi overhalen om hun ‘Pact voor België’ te ondertekenen. Dat pact is een poging om de traditionele partijen te doen beloven dat zij van België een stabiele federale staat willen maken die niet continu gegijzeld wordt door politieke onderhandelingen over een staatshervorming. Van de Calseyde gebruikt de klassieke argumenten: in opiniepeilingen geeft steevast een overgrote meerderheid van burgers aan dat zij België willen behouden. ‘Ook mensen die stemmen voor separatistische partijen, willen niet noodzakelijk het einde van België.’

Maar er overheerste dus vertwijfeling. Men is bang van de ‘burgerparticipatie’ die de Vivaldi-regering beloofd heeft. Die kan volgens B Plus makkelijk gekaapt worden door Vlaams-nationalisten/’extreemrechts’, zo klinkt het. De burger met een genuanceerdere mening zou daardoor niet gehoord worden, of diens boodschap zou overstemd worden door meer overtuigden van de separatistische zaak.

Hoenderhok

De steun voor B Plus door de aanwezigheid van onder meer Dermine en Leisterh (en ook Kristof Calvo en Gilles Vanden Burre, Groen-Ecolo), lijkt hen ook niet te overtuigen van het feit dat de particratie het beste voorheeft met een federaal België, en met wat de meerderheid van de bevolking wil. ‘Zo komen er compromissen uit de bus waar niemand eigenlijk om gevraagd heeft.’

Het meest interessant bleken de publieksvragen, en de interactie met het publiek. Iemand gooide de knuppel in het ABL-hoenderhok, door te stellen dat ‘alle militairen die hier hangen er waarschijnlijk van overtuigd waren dat België Franstalig moest zijn. Misschien moet België eerst eens in het reine komen met de culturele genocide die men op het Vlaams heeft geprobeerd, net zoals we ons nu afvragen hoe we in het reine komen met het koloniale verleden.’

De vraagsteller bleek niet tegen een degelijk geordend België te zijn, of per se pro een onafhankelijk Vlaanderen. Op één andere persoon na, die de aantijging over culturele genocide met weinig argumenten probeerde tegen te spreken, stemde een meerderheid van de zaal echter met deze opmerking in. Twee jonge Waalse vertegenwoordigers van de MR in Moeskroen knikten hevig toen deze vraag werd gesteld, evenals een Brusselaar met Marokkaanse wortels. Allen bleken ze zeer goed Nederlands te spreken.

Overigens leek ook voorzitter Tony Van de Calseyde zich bewust van de ernst van deze vraag. ‘Ik weet dat je aan Franstaligen moet uitleggen dat het Nederlands het moet opnemen tegen een wereldtaal als het Frans, en dat zoiets een institutionele bescherming rechtvaardigt,’ antwoordde die.

Doorgebroken

De gesprekken tijdens de receptie achteraf – onder meer met de MR-delegatie uit Moeskroen, en de jonge IT-ondernemer met Marokkaanse wortels uit Sint-Agatha-Berchem – bleken boeiend. Ook wie zich tot het B Plus gedachtegoed bekent, worstelt met de vraag wat er van mensenrechten overeind blijft na twee jaar crisis, vreest de cancelcultuur en is vooral benieuwd naar de mening van Doorbraak over wat er in 2024 zal gebeuren.

‘Er is ook werk aan de winkel in de Marokkaanse gemeenschap,’ zegt de IT-ondernemer. ‘Ik begrijp u als u zegt dat er een afspraak met hen moet gemaakt worden over het perfect beheersen van het Nederlands, en het loslaten van de hoofddoek in overheidsdienst.’