Een boek is meer dan een product

‘We behandelen iedereen gelijk, ook Egmont krijgt dezelfde ondersteuning als alle andere uitgeverijen’. Alexis Dragonetti van Boek.be stelt zich sportief op. ‘We agree to disagree, maar we respecteren de uitspraak in beroep’. Egmont staat dus, net als vorig jaar, op de nu 82ste Boekenbeurs van Vlaanderen in Antwerp Expo. Ik werp op dat er andere merkwaardige standen zijn, die op een subtielere manier discriminerend werken of racistisch zijn. Zo is er een stand van Scientology, niet bepaald de meest onbesproken ‘godsdienst’, waartegen ettelijke onderzoeken lopen, ook in België. ‘Ja maar, dat is iets anders. Egmont heeft ons een proces aangedaan, niet omgekeerd’. Handig geprobeerd, maar Egmont procedeerde omdat ze verbod kreeg om een stand te huren, niet omdat er uitzetting gebeurde. ‘De beurs is voor uitgevers en boekhandelaars – en voor het publiek uiteraard – maar niet voor politieke partijen of lobby’s’, antwoordt hij laconiek.

Entreeprijs

Tweede probleem is gesymboliseerd door Pieter Aspe. Die weigert nog te signeren op de beurs omdat de toegangsprijs te hoog ligt, tien euro om te mógen kopen, dat is wel veel. Dragonetti heeft met Aspe donderdag nog een gesprek gehad, en heeft alle respect voor zijn houding. ‘Hij doet wat hij vorig jaar heeft aangekondigd’, zegt hij. ‘Anderzijds is de toegangsprijs, de ticketing, maar een deel van de inkomsten die de organisatie moeten mogelijk maken. Daarnaast zijn er de sponsors en de standhouders. Inkomprijzen gelden voor meer dan toegang alleen: het is een totaalgebeuren, met gratis debatten, evenementen, optredens’. En hij ontvouwt een dubbel plan om aan de ‘terechte’ vraag van Aspe tegemoet te komen. Hij wil de toegang gratis maken voor jongeren tot 18 jaar – nu is dat 12 jaar – en vooral, het ticket als een soort kortingscheque later in de boekhandel laten gebruiken. ‘Want ik besef dat de Boekenbeurs hoofdzakelijk een familiaal gebeuren is, dat loopt inderdaad snel op. Drie vierde van de bezoekers komen in gezinsverband. We hebben daarom al een generieke campagne opgestart met boekencheques’.

Ten minste even belangrijk om de beurs in Antwerpen te houden, was een snelle vernieuwing van de infrastructuur. De hoofdingang heeft eindelijk zijn opfrisbeurt gekregen, en de grote Hal 4 is helemaal hertekend. Op termijn zullen de drie andere hallen afgebroken worden, en plaatsmaken voor een veel grotere hal, met uitbreiding van de parkeermogelijkheden, en mogelijk een hotel voor congressen en beurzen. Dat wordt dan een RUP, een Ruimtelijk Urbanistiek Plan, dat de hele omgeving de komende zeven, acht jaar grondig zal wijzigen. Tegen volgend jaar al komt er tweeduizend vierkante meter nuttige ruimte bij, en alles gebeurt in samenspraak met stad en investeerders.

Het thema dit jaar is ‘Het Woord aan het Woord’, zeg maar de debatcultuur. Met 91.000 titels in alle genres ter plaatse en ettelijke meerjarencontracten – minimum drie jaar – met partners als VRT (leesbevorderingsproject LangZullenWeLezen), Fintro (nieuwe prijs voor onuitgegeven manuscripten), het RITS voor film en de Academie voor kunst, Foire du Livre, de KUL (wetenschappelijke popularisering), Knack, het Museum Plantijn-Moretus, de gezinsbond en wat vrouwenbladen. ‘Dat animeert en geeft levendigheid. Er kunnen trouwens niet genoeg prijzen uitgereikt worden. Er zijn ook routes aangelegd voor kinderen, voor kunstliefhebbers, voor alleslezers’.

Verschillende vaste boekenprijzen

Heeft de vaste boekenprijs na een jaar ervaring voldoening gegeven ? ‘Niet helemaal. Ik spreek even als uitgever, het ligt niet zo simpel. De Vlaams Boekenprijs vanaf 1 juli 2017 verschilt van de Waalse vanaf 1 januari 2018, en Brussel is al helemaal onduidelijk. Ik vraag me af of dat de beste manier is om de boekhandelaars te beschermen. We gaan in elk geval 25.000 winkels bezoeken met cheques van 5 euro, die gelden zodra er voor 20 euro gekocht wordt’.

Ook dit jaar is er weer een driedaagse pauze ingelast. Dat experiment van vorig jaar werd nuttig bevonden. De eerste weekhelft na de herfstvakantie viel altijd al zwak uit. Het voordeel van de breuk is niet alleen wat rust voor de standhouders, maar vooral een betere spreiding van de bezoekersaantallen. ‘We zagen vorig jaar geen dagen meer met amper 7.000 bezoekers, maar evenmin dagen met 25.000 aanwezigen. Dat laat ademen, bezoekers blijven langer, en ontdekken meer boeken dan tevoren’.

Waar Dragonetti wel rondzwemt, is de huurprijs per vierkante meter voor standhouders. ‘Dat loopt erg uiteen, er zijn drie afzonderlijke aanrekeningen: voor uitgevers die lid zijn van de organiserende vakvereniging; voor andere standhouders; voor de sponsors, mediapartners en ngo’s, plus variaties voor de omvang. Het is betrekkelijk duur, dat wel, maar de netwerking is aardig meegenomen. En wij moeten de beurs wel rendabel houden’. Hoe dan ook, enkele afzonderlijke standen zijn verdwenen, zoals die van Point (met uitsluitend dichtwerken), Intersentia (rechtskundige en businessboeken) of Artus (regionale uitgaven). Anderzijds zijn er dan weer nieuwe, Pandora, Doorbraak of Het Punt, en zelfs een stand met alleen maar flessen drank – ik weet niet of er zoals destijds een rol gedichten in steekt, zoals eertijds met werk van Marcel Van Maele.

Blijven de verwachtingen zoals in de vorige jaren ? ‘Ja. 150.000 bezoekers, dat moet toch lukken’. Als de files en de wegenwerken geen roet in het eten gooien natuurlijk.