Een ‘foute’ carnavalswagen?

Aswoensdag, het carnaval is voorbij, de Voil Janetten zijn gepasseerd, de vasten wenkt, nu wacht ons alleen nog versterving. Een goede gelegenheid om oprispingen die we in het feestgedruis achter hielden, alsnog te ventileren.

Het voorbije Aalsterse carnaval bood, zijn naam waardig, een spotbeeld op alle mogelijke aspecten van de actualiteit, van het voetbalschandaal, over de de klimaatmarsen, het koningshuis (vaste waarde in Aalst), tot en met Joke Schauvliege en Dries Van Langenhove. Zo’n praalwagen, daar wordt een gans jaar aan gewerkt door een van de meer dan honderd carnavalsverenigingen. Satire en karikatuur vormen de vaste ingrediënten, waarbij politiek-correcte taboes zo veel mogelijk worden geweerd. In Limburg en Nederland gaat het er wat gemoedelijker aan toe, Aalst heeft het graag cru.

Maar bij de Vismooil’n liep het mis. Die hadden hun wagen bevolkt met joodse karikaturen, roze joden dan nog, met een spaarpot, voorstellende ‘een sabbatjoor’ waarin de vereniging met een zuinige praalwagen uitgaat om volgende jaar wat meer te kunnen investeren en sjiek te kunnen uitpakken. Nu hebben zowaar  het Forum der Joodse Organisaties (FJO) en het Coördinatiecomité van Joodse Organisaties in België (CCOJB) –vraag me niet wat het verschil is tussen de twee- een klacht ingediend bij Unia wegens antisemitisme. De karikaturen zouden verwijzen naar de manier hoe de nazi’s met de joden de spot dreven. Unia zit ermee verveeld en stelt ‘een gesprek’ voor, maar de Europese Commissie heeft zich achter de klacht geschaard. ‘Zo’n parade in de straten van Europa is absoluut ondenkbaar, 74 jaar na de Shoah’ luidt het.

Je suis Charlie

Het ziet ernaar uit dat hier stevig lobbywerk aan te pas is gekomen, want hoe komt die Europese Commissie erbij om zich te moeien met Vlaamse folklore die nota bene op de UNESCO-werelderfgoedlijst staat? Maar de kwestie is interessant omdat ze het recht op satire terug op scherp stelt. Iets meer dan vier jaar geleden, 7 januari 2015, voerden moslimextremisten een raid uit op de redactiekantoren van Charlie Hebdo.  Elf medewerkers lieten toen het leven, waaronder hoofdredacteur Charb. Onder het motto Allah Akbar! wreekten de gebroeders Kouachi de ‘beledigingen’ die het satirische blad had gericht aan het adres van de profeet.

Heel de beschaafde planeet was toen Charlie en bezong het recht op vrije meningsuiting, satire en karikatuur als uitlopers van de Europese verlichting, enzovoort. In de protestmars een week na de aanslag liep ongeveer iedereen van enig gewicht, waaronder de Israëlische premier Netanyahu. Flink zo. Maar het was wel allemaal begonnen met een Mohammed-cartoon, waarvan wij terecht vinden dat moslims maar moeten leren leven met de Europees-westerse humorstijl. Die, eerlijk is eerlijk, wel wat joodse roots heeft. Zie ook Freud en zijn opstel over Der Witz und seine Beziehung zum Unbewußten: humor is taboeverbrekend, dat is zijn reden van bestaan.

In het licht daarvan is het protest van de joodse organisaties gewoon lachwekkend. De karikaturen in Der Sturmer anno 1939 waren een onderdeel van de nazipropaganda, de Aalsterse Vismooil’n hadden een specifieke boodschap over de groep zelf (zij waren dus eigenlijk de ‘gierige joden’) en figureerden mee in een stoet waar werkelijk alles belachelijk wordt gemaakt. Context dus, en hoe het on-contextualiseren en verabsoluteren zelf herinnert aan fascistische  retoriek. Ik moet daarbij de holebi-gemeenschap een pluim toewerpen dat ze nooit is gaan klagen over het Voil Janetten-fenomeen, onverbloemde homokarikaturen waarbij men ook zou kunnen verwijzen naar de vervolging van homoseksuelen door de nazi’s. Dan kan men het carnaval beter afschaffen.

Humormonopolie

De Voil Janetten, gelukkig (nog) niet aangeklaagd door de holebi-gemeenschap

Voor alle duidelijkheid: ook moslims hebben in het verleden gemopperd over dat Aalsters carnaval, inclusief dreigementen. De Aalsterse burgemeester Christoph D’Haese (N-VA) heeft alvast laten weten dat dit soort humor moet kunnen, en dat hij achter zijn Vismooil’n staat. Dat is moedig en sympathiek, benieuwd hoe ze daarover op het N-VA-hoofdkwartier denken, waar antisemietenjager Michaël Freilich een erezitje kreeg. Voor Freilich is elke jodenmop er een teveel, behalve als ze uit de mond van een jood komt. Dat is ook wat Ludo Abicht suggereert: alleen Joden mogen met Joden lachen, anders is het antisemitisme. Een soort humormonopolie dus, wat meteen zou betekenen dat alleen moslims grappen over Mohammed zouden mogen maken, daar kunnen we nog lang op wachten.

Ook de joodse gemeenschap moet leren leven met Aalst en zijn karikaturen. Eigenlijk zou dat Aalsters carnaval zelfs een heel jaar mogen duren, en is het jammer dat Vlaanderen nog altijd niet één echt satirisch blad rijk is, een Charlie die werkelijk alles en iedereen op de korrel neemt: moslims, joden, homo’s, hetero’s, transgenders, linkse poco’s, rechtse zuurzakken, ‘klimaathysterici’, politici (uiteraard), en niet in het minst: de kleivlaming zelf, de Vlaamsche volksaard, door eeuwen bevoogding geboetseerd tot een bizar samenspel van wroeterige ernst, cynisme, gehoorzaamheid en wantrouwen tegen elk gezag.

Dat de Vismooil’n nu afgedreigd worden via de sociale media door joodse fanatici vind ik eigenlijk erger dan die praalwagen met haakneuzen zelf. Komaan zeg, smile, lach gewoon eens mee. 74 jaar na de Shoah wordt het tijd dat de joodse gemeenschap de hoofdzaak van prullaria leert onderscheiden, en niet op elke mug met pijpenkrullen schiet. Vertegenwoordigen bovenstaande organisaties overigens alle Joden in België? Ik durf het betwijfelen. Dat deze column zelf ook weer vanuit een bepaalde hoek als ‘antisemitisch’ zal worden beschouwd,- dat weet ik nu al,-  bewijst alleen maar dat we méér Vlaamse Charlies nodig hebben, niet minder. En er is nu ook sprake om, op aangeven van de EU-commissie,  het Aalsters carnaval te schrappen van die Werelderfgoedlijst. Ik zou zeggen: doen, er is eigenlijk geen betere reclame denkbaar.

(Lees ook: Ludo Abicht – Na carnaval komt altijd de vasten)