Een ‘vrije’ fundamentalistische islamschool?

Zoals bekend wil de Turkse organisatie Milli Görüs, ook bekend als Islamitische Federatie van België, een middelbare school opstarten in Genk, waar ze zopas een schoolgebouw van 2,5 miljoen euro aankocht. Wie of wat is Milli Görüs (letterlijk: ‘nationale visie’)? Het is een religieus-politieke beweging, geïnspireerd door de ideeën van de Turkse ex-premier Necmettin Erbakan (1926-2011), die vooral de Turkse diaspora weg wilde houden van de seculiere, ‘decadente’ westerse denkbeelden rond de scheiding van kerk en staat. Voor Milli Görüs is integratie in de burgerlijk-westerse samenleving dan ook des duivels. De Turken in Europa moeten zich daarentegen richten naar een islamitisch-orthodoxe geloofsbelijdenis die vooral via de moskee en parallel daarmee in speciale koranscholen gebeurt. De invoering van de sharia is het einddoel, welteverstaan niet naast maar boven de seculiere wetgeving van het land in kwestie.

Salafistische agenda

Reporters

De Grote Moskee van Brussel

Intransparantie is het hoofdkenmerk van de organisatie: niemand weet precies wie aan de touwtjes trekt en vanwaar het geld komt. Ze huldigt ook duidelijk een dubbel discours: naar buiten uit is Milli Görüs voor pluralisme en een ‘vredelievende islam’, maar dat schijnt meer een dekmantel, zoals de Duitse geheime dienst uitzocht, om een salafistische agenda uit te voeren met de wereldheerschappij van de islam als einddoel. Zo werden de aanslagen van 11 september 2001 wel veroordeeld, maar off the record aan een ‘joods complot’ toegeschreven. En de heilige islam geldt als niet-hervormbaar. Wie anders beweert, wordt als zionist, jodenvriend of afvallige ontmaskerd. Jongeren worden regelmatig naar trainingskampen in Turkije gestuurd om te ontgiften van westerse invloeden.

Anders gezegd: de mannen van Diyanet, de door de Turkse overheid gefinancierde en bestuurde koepel van moskeeën, zijn nog koorknapen vergeleken bij het fundamentalistische Milli Görüs-netwerk. Hallo Pano? Nog ideetjes nodig voor een sessie onderzoeksjournalistiek? Verschillende Vlaamse politici ter rechterzijde uitten alvast hun bezorgdheid. In de eerste plaats Zuhal Demir (N-VA), Genkse politica van Turks-Koerdische komaf, naast Chris Janssens (Vlaams Belang) die terecht aangaf dat dit soort scholen leiden naar complete segregatie.

Pas de Genkse burgemeester Wim Dries (CD&V) ging nochtans naar de kern van de zaak, toen hij stelde dat vrijheid van onderwijs in onze grondwet staat ingeschreven, en dat niemand zich dus kan verzetten tegen het oprichten van zo’n Koranschool, indien deze het leerprogramma respecteert. Alle Genkenaars moeten gewoon ‘genken’, dan komt het allemaal in orde, aldus de burgervader in Terzake.  Discussie gesloten?

Mensenrechten en zo

De vrijheid van onderwijs staat inderdaad in artikel 24 van onze grondwet. Daardoor hebben we een officieel scholennet naast een vrije onderwijskoepel: na een lange strijd om de ziel van het kind werd de vrede tussen beide beslecht in een schoolpact, vooral ter verzoening van de klerikale en antiklerikale levensbeschouwingen die de Belgische staat ideologisch vorm hebben gegeven.

Zowel de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als het Europees Mensenrechtenverdrag bevestigen dit recht: iedereen mag vrij de opvoeding van zijn/haar kinderen bepalen en het onderwijs kiezen dat aan hen zal gegeven worden. Samen met de vrijheid van religie is dit recht in feite een afgeleide van het recht op vrijemeningsuiting. Maar in die absolute visie op godsdienstvrijheid zijn al barsten gekomen: gelijkheid van man en vrouw, dierenwelzijn, democratische basisprincipes… ze doorkruisten in het recente verleden het fetisj van de godsdienstvrijheid. De islam bleek bij herhaling de toetssteen met onze maatschappelijke waarden niet te doorstaan. Dus besliste Ben Weyts –volgens mij terecht- om het dierenwelzijn te laten primeren op de vrijheid op onverdoofd te slachten.

Ook de vrijemeningsuiting zelf is verre van absoluut: er bestaat zoiets als beteugeling van laster en eerroof, er zijn wetten tegen racisme en seksisme inclusief sancties. Waarom zou de vrijheid van onderwijs dan als een absoluut fetisj gelden, dat als het ware boven de seculiere rechtstaat en de morele kernwaarden van onze samenleving verheven is? Het antwoord ligt besloten in de stellingname van burgemeester Dries: omdat de christelijke zuil als de dood is dat haar eigen onderwijsnetwerk in vraag zou gesteld worden.

Weerbare democratie

Dat brengt ons op de echte clou van dit verhaal: de vrijheid van onderwijs is een achterhaalde zaak in een tijdsgewricht waar de vrijheid tout court op de helling staat, inclusief de integriteit van het individu. Andermaal moet ik Paul Cliteur en zijn boek ‘Cultuurmarxisme’ citeren, daar waar het begrip weerbare democratie boven water komt: pluralisme is geen lege zak die je zomaar met om het even wat vult. Een samenleving moet rechten en plichten afbakenen vanuit een moreel kompas. Ideologieën of religies die daarmee ten gronde onverenigbaar zijn, stellen zich buiten de vrijheid. Tot zover het totale liberalisme en relativisme van een cultuur met zelfmoordneigingen. Maar tot zover ook de kramp van de katholieke zuil die, uit een existentiële angst, liever de islam omarmt dan de ‘goddeloze’ Verlichtingswaarden uit te dragen.

De totale ‘vrijheid van onderwijs’ is zo dom als de totale vrijheid van religie. Want zo’n islamschool van Milli Görüs, wat voor ‘vrij’ onderwijs is dit? Het is noch min noch meer een paard van Troje, een breekijzer dat de poort opent voor een moslimfundamentalisme met vage Ottomaans-totalitaire aspiraties waar ook Erdogan graag mee flirt. Als we geen wettelijke instrumenten hebben om het te verbieden, zullen we die snel moeten maken. Maar ten gronde moeten we misschien eens nadenken over een echte gemeenschapsschool die alle jonge staatsburgers een opvoeding geeft waarin respect voor andermans overtuiging een kernwaarde is. Godsdienstlessen horen in zo’n school niet thuis, ze horen bij de private sfeer die ook een recht is, maar ondergeschikt aan de openbare veiligheid en de pedagogische eindtermen die door de Vlaamse gemeenschap worden bepaald.

Dus: wie A zegt, moet ook B zeggen. Kunnen mevrouw Demir en de heer Janssens ook pleiten voor de afbouw van van tussenschotten die via het vrij onderwijs ontstaan, en gaan voor een integrerende gemeenschapsschool? Zo ja, dan zie ik daarvoor moeiteloos een brede meerderheid ontstaan in het Vlaamse politieke landschap. Zo niet, zijn hun opwerpingen weinig meer dan electorale peptalk.