Een huwelijk tussen CD&V en N-VA is nog niet voor vandaag of morgen

Wie de politiek volgt is op de hoogte van de laatste liefdesroddel van het politieke landschap. Deze keer geen interne partijtoppers die het huwelijksbootje instappen of een ‘coalitie’ over de partijgrenzen heen aangaan, maar wel een opvallend huwelijksaanzoek, van een minstens even opvallende rijzende ster in de politiek: Els van Doesburg (N-VA).

Zij maakte Sammy Mahdi (of eerder zijn partij, de CD&V) het hof om samen in 2024 naar het altaar te gaan. De vraag is echter of er hier een zegening of rituele slachting wacht. Hoewel beide partijen niet verder op dit onderwerp zijn ingegaan na de afwijzing van meneer Mahdi, loont het om de vraag te stellen: ‘Is dit een reële denkpiste?’.

De rollen omgedraaid

Nog geen twee decennia geleden moest N-VA omwille van slechte peilingen beroep doen op de barmhartigheid van CD&V, toen nog de grootste partij, om in een kartel naar de kiezer te gaan. Het feit dat mevrouw Van Doesburg vandaag in de positie zit om dergelijke uitspraken te doen is op zich al opmerkelijk, al denkt politicoloog Stefaan Walgrave (UA) daar het zijne van: ‘Dat van Doesburg niet solo-slim handelde staat in de sterren geschreven. Ze staat dicht bij de partijtop en zal haar demarche wellicht wel hebben afgecheckt. Het lijkt erop dat de rollen zijn omgedraaid nu de peilingen CD&V onder de belangrijke grens van tien procent plaatst, waardoor de  uitspraak van van Doesburg gezien kan worden als een vernedering van de meest dominante partij van Vlaanderen.’

Ooit was het anders en kende de christendemocratische volkspartij betere dagen onder de naam ‘CVP’. Die tijden lijken een eeuwigheid geleden en door het ontstaan van nieuwe breuklijnen, steeds evoluerende communicatiekanalen en een verouderend publiek, staat de partij voor een loodzware opdracht bij de verkiezingen van 2024.

Septemberverklaring

Voorzitter Sammy Mahdi is het gezicht van een nieuwe politieke generatie, maar dé regeringspartij bij uitstek leiden is nog wel iets anders dan datzelfde doen bij haar jongerenequivalent. Zo leek hij zonder de steun van een politiek doorwinterde achterban te zitten bij de affaire rond de indexering van de kinderbijslag, naar aanleiding van de Septemberverklaring van de Vlaamse Regering. Uiteindelijk moest de zieke minister Hilde Crevits haar thee en warme lakens links laten liggen om Mahdi terug te fluiten.

De conclusie van De Stemming luidde als volgt: ‘CD&V zit in moeilijke papieren. De trend lijkt constant en onomkeerbaar. De partij gaat al drie keer achteruit ten opzichte van 2019 op een consistente manier. Ze verliest aan de linker- en rechterzijde en het huidige overblijvende CD&V-electoraat is nog steeds vrij sterk gecharmeerd door andere partijen (zit in het potentieel van die partijen), en dat aan beide zijden van het politieke spectrum.’

Peilingen van De Stemming

Dat zien we meteen terug in de peilingen van De Stemming t.o.v. de verkiezingsresultaten in 2019. Met 8,7 procent in de peilingen, halveert CD&V bijna in aantal kiezers voor het Vlaams Parlement, waarbij ze vorige verkiezingen nog kon rekenen op 15,4 procent van het electoraat. Voormalig voorzitter Joachim Coens maakte duidelijk geen indruk, maar heeft geluk dat een dynamische Mahdi het roer over wilde nemen en omgooien.

N-VA heeft nood aan bondgenoten richting 2024 en daarbij kan CD&V wel dé oplossing zijn, zo denkt ook professor Walgrave: ‘N-VA wilt zich profileren als dé centrumpartij van Vlaanderen en heeft CD&V nodig om dat te kunnen doen. Anders moet ze afwachten tot deze verdwijnt zodat N-VA het “midden” kan claimen.’ Echter, is dat geen sinecure: ‘Kartelvorming is tegennatuurlijk, aangezien een ideologie autonoom wilt bestaan. Een kartelvorming is daarom enkel een mogelijkheid wanneer het water aan de lippen staat, zoals bij N-VA in 2004.’

Europees vlak

Ook op Europees vlak zijn er mogelijkheden. CD&V haar Europese fractie, de EVP, maakte al schoon schip door Viktor Orbán’s Hongaarse Fidesz te weren uit haar middens. Daarmee maakte de fractie duidelijk een brandschoon imago te willen, iets waarnaar N-VA in haar fractie verlangt.

N-VA maakte deel uit van de ECR-fractie, waar spraakmakende leden zoals bijvoorbeeld VOX zitten en wie weet binnenkort wederom wordt aangevuld met het Nederlandse FVD, waar voorzitter Thierry Baudet zich als voorstander van Poetin uitlaat. Het verlangen naar een fractie waarbij ze zich niet moeten indekken voor de visies van hun collega’s zou N-VA wat meer gemoedsrust geven op het internationale toneel.

Compatibele ideologieën

Daarbij komen er eerst en vooral een  belangrijke vraag bovendrijven, namelijk: ‘Zijn de ideologieën van N-VA en CD&V wel compatibel?’. De christendemocratie vindt haar ideologische oorsprong in de christelijke traditie (gebaseerd op de Bijbel) en de democratie an sich. Ze is gebouwd op waarden als gemeenschapszin, naastenzorg en rentmeesterschap, waarmee ze zich vrijwel overal in Europa positioneert in het politieke midden van het partijlandschap.

N-VA daarentegen, heeft zich ontplooid als een centrumrechtse volkspartij. Qua visie op de samenleving en haar ethische vraagstukken lijkt er alvast een match te zijn. Het migratiebeleid kan daarentegen roet in het eten gooien, aangezien Mahdi’s CD&V zich op dit domein katholiek-humanistisch opstelt, dat typerend van een progressieve aard is.

Nog een andere breuklijn

Daarnaast ziet professor Walgrave nog een andere breuklijn: ‘Op socio-economisch vlak is N-VA duidelijk een stuk rechtser dan CD&V en haar kiezers.’ Vreemd genoeg blijkt uit De Stemming dat maar liefst 42 procent van de CD&V-kiezers zich vereenzelvigt met de ideologie en waarden van die partij, wat een stuk hoger ligt dan bij eender welke partij in Vlaanderen. De christendemocraten waaien dus niet enkel met de wind mee zoals vaak gezegd wordt, maar faalt er wel in diezelfde maatschappijvisie te communiceren naar een breder kiespubliek.

We kunnen concluderen dat u beter nog even de kostuums in de kast laat hangen, want een huwelijk moet je niet meteen verwachten. Er zijn zeker voordelen voor beide betrokken partijen, maar of de christendemocraten met kapitein Mahdi de handdoek in de ring zullen gooien lijkt voorbarig. Desalniettemin begint de noodzaak van CD&V om zichzelf heruit te vinden dringender te worden. Met nog maar twee jaar tot de verkiezingen, kan deze periode wel eens het begin van het einde inluiden.