Het negeren van de Europese verkiezingsuitslag

Vorige vrijdag kwamen de Europese leiders bijeen in Brussel om de verdeling van de zogenaamde ‘top jobs’ binnen de EU-instellingen te bespreken. Ondanks eerdere onzekerheid, werd Ursula Von der Leyen voorgedragen om zichzelf op te volgen als voorzitter van de Europese Commissie.

Dat komt niet enkel omdat de Franse president Macron haar blijkbaar toch steunt, ondanks de Franse Parlementsverkiezingen, maar omdat de Europese Volkspartij (EVP), die zetels won in het Europees Parlement en daar de grootste fractie blijft, haar ook naar voren blijft schuiven als hun kandidaat.

De Hongaarse eerste minister Viktor Orban stemde tegen. Zijn Italiaanse ambtsgenote Giorgia Meloni deed ook wat lastig met een onthouding. Wat die laatste betreft, kan het bij de geheime stemming in het Europees Parlement nochtans goed zijn dat haar parlementsleden von der Leyen uiteindelijk steunen, net zoals de Parlementsleden van de Hongaarse Premier Orban en de Poolse conservatieve partij PiS dat ook deden vijf jaar geleden.

Bedenkelijke keuze

Von der Leyen is een bedenkelijke keuze. Een van de redenen dat de EVP standhield en zelfs nog wat EP-zetels won is net dat ze het links-groene beleid van von der Leyen anderhalf jaar voor de verkiezingen begonnen te bekampen. De lokale EVP-partij in Vlaanderen, cd&v, ging toen ook op nationaal niveau serieus lastig doen over het stikstofbeleid. In het bijzonder over de natuurherstelwet stelde de EVP zich plots heel kritisch op, wat jammer genoeg niet genoeg was om de wet tegen te houden.

Von der Leyen zelf is recent ook wel wat beginnen schuiven, maar dat werpt dan weer de vraag op hoe betrouwbaar zij is. Ondanks forse kritiek onder de Europese Commissarissen steunde ze de Nederlandse – ‘klimaat’-Commissaris Frans Timmermans en Europees topambtenaar Diederik Samsom om er de zeer extreme Green Deal wetgeving door te drukken, inclusief een verbod op de verbrandingsmotor, een uitbreiding van de Europese ‘ETS’ klimaattaks naar meer sectoren en een nieuwe, peperdure renovatieplicht voor woningen. Dat laatste maakt het moeilijker om de huidige, onrealistische en controversiële Vlaamse renovatieplicht terug af te schaffen. Kortom: wie gelooft dat von der Leyen opeens zowat alles zal afzweren waar ze jaren voor heeft gestreden, is wel heel naïef.

Wereldwijde impact

Op zijn minst gaat de EVP het verbod op de verbrandingsmotor herbekijken. Duits CDU Europarlementslid Peter Liese stelt bovendien dat de Europese wetgeving voor de Green Deal moet worden herschreven. In het bijzonder omschrijft hij een van die wetten, de nieuwe Europese regelgeving tegen ontbossing, als een ‘een bureaucratisch monster’ dat moet worden herbekeken.

Dit is belangrijk, en niet enkel voor Europese ondernemingen. Het loopt al langer storm bij handelspartners} van de EU tegen deze nieuwe EU-wet. Deze week nog eisten de Verenigde Staten dat de EU de regelgeving, die normaal vanaf 30 december in werking treedt, uitstelt, omwille van de extra bureaucratie voor Amerikaanse bedrijven. Daarbij stelde de Amerikaanse regering dat de EU zelfs nog geen systeem heeft waar producenten hun documentatie kunnen indienen en ook nog ‘geen duidelijke uitvoeringsrichtlijnen’ heeft verschaft.

Sinds 2023 al zijn er over het thema ernstige spanningen met Zuid-Oost-Azië en in het bijzonder met landen als Maleisië en Indonesië die veel [palmolie uitvoeren naar Europa. Die vinden het oneerlijk dat ondanks hun inspanningen, de EU weigert de Maleisische standaarden te erkennen, ook al worden die door 93 procent van de palmolie-exports naar Europa al gerespecteerd, en ook al erkende de NGO Global Forest Watch verleden jaar dat het land een sterke vermindering in ontbossing had gerealiseerd. Dat was ook een van de redenen waarom Groot-Brittannië de lokale standaarden wel erkent, wat de Britten ook hielp om toegang te krijgen tot het grote handelsakkoord CPTPP, dat maar liefst 15 procent van het wereldwijde BBP omvat.

Kwaad bloed

Het handelsbeleid van de EU Commissie onder Ursula von der Leyen kenmerkte zich de voorbije vijf jaar dan ook door spanningen met handelspartners allerhande. Dat het de EU niet lukte om een handelsovereenkomst te sluiten met het Latijns-Amerikaanse handelsblok Mercosur, komt bijvoorbeeld omdat de EU opeens vroeg om allerlei extra eisen – onder meer op vlak van milieu – te mogen verbinden aan het wegwerken van handelsbelemmeringen. Het nieuwe Europese klimaatprotectionisme, met het zogenaamde CBAM handelstarief, zet bovendien ook kwaad bloed bij belangrijke handelspartners als India. Ook Afrikaanse economieën dreigt het hard te treffen: maar liefst 25 miljard per jaar. Het weerhoudt eurocraten er natuurlijk niet van om steeds meer geld te vragen van belastingbetalers voor ‘ontwikkelingssamenwerking.’

Ook niet onbelangrijk is dat CBAM onze eigen chemische industrie, die momenteel al bijzonder sterk onder druk staat door de hoge energieprijzen, ook al een gevolg van groen beleid, nog wat minder competitief maakt. Invoertarieven op al die zogenaamd klimaat-onvriendelijke imports treffen immers ook importeurs.

De links-groene Ursula von der Leyen was het gezicht van dit alles. Niet bepaald een reden om haar een tweede termijn te geven. Dat is niets meer of minder dan een negeren van de Europese verkiezingsuitslag.