Een op drie kiezers bleef thuis

Er was gisteren geen sprake van zware politieke aardverschuivingen, hoewel het resultaat van Vlaams Belang in Ninove opvallend was. Het belangrijkste resultaat van deze gemeenteraadsverkiezingen was in Vlaanderen de gebrekkige opkomst.

Door de afschaffing van de opkomstplicht, bleef bijna vier op tien van de stemgerechtigde kiezers thuis. Vooral in Oost- en West-Vlaanderen lieten de kiezers het afweten. Volgens sommige waarnemers zou het wegblijven van heel wat kiezers vooral ten koste gaan van de meer radicale partijen.

Er kwam geen grote doorbraak van PVDA in Antwerpen. Volgens de Antwerpse lijsttrekker Jos D’Haese ‘heeft de afschaffing van de stemplicht PVDA  pijn gedaan’. ‘We vrezen dat veel jongeren, mensen met een laag inkomen of die kortgeschoold zijn, niet zijn gaan stemmen’, liet D’Haese optekenen bij de VRT. In Antwerpen ging niet eens zes op de tien kiezers naar de stembus. In centrumsteden als Brugge, Knokke, Genk, Kortrijk, Sint-Niklaas en Roeselare lag de opkomst tussen 60 en 63 procent.

De academische analyse van de beperkte opkomst zal nog gebeuren. De Vlaamse regering zal de afschaffing van de opkomstplicht nog evalueren, werd eerder afgesproken. Gewezen Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden Bart Somers (Open Vld) blijft er bij dat de afschaffing een goede zaak is geweest. Opmerkelijk: D’Haese vraagt dat de opkomstplicht terug wordt ingevoerd.

N-VA houdt stand

PVDA haalde 40 procent in sommige regio’s (het Kiel, Hoboken, Borgerhout), maar haalde te weinig stemmen om door te stoten in stad Antwerpen. De N-VA  gaat er in de stad nog licht op Vooruit (37 procent). N-VA houdt trouwens overal in Vlaanderen stevig stand. Het blijft, als we de provinciale scores bekijken, de sterkste partij van Vlaanderen. In Antwerpen, Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen is N-VA zelfs de grootste partij.

De partij staat vooral heel sterk in de provincie Antwerpen en het Waasland. In Limburg houdt N-VA stevig stand in Hasselt, waar burgemeester Steven Vandeput met de kartellijst (met Open Vld) stabiel 28 procent van de stemmen haalt.

Vlaams  Belang

Vlaams Belang doet het goed in de meeste gemeenten. De partij trappelt ter plaatse in zijn thuisbasis Antwerpen (10 procent), maar wist zich toch goed te handhaven in het tweegevecht tussen N-VA en PVDA. De partij gaat er nog sterk vooruit in de provincie Antwerpen, waar het de tweede blijft (16 procent). In West-Vlaanderen (20 procent van de stemmen), Oost-Vlaanderen (18 procent), Vlaams-Brabant (13 procent) en Limburg (18 procent) haalt Vlaams Belang altijd rond 5 procent extra in de provincieraden.

Vlaams Belang wordt in de Denderstreek een politieke factor van betekenis. In Ninove haalde Forza Ninove een absolute meerderheid. Guy D’haeseleer wordt de eerste burgemeester van Vlaams Belang. In Denderleeuw is Vlaams Belang de grootste met 38 procent van de stemmen. In Dendermonde haalt Vlaams Belang als nummer twee een stevige score (27 procent), net als in Geraardsbergen (20 procent) en Aalst (20 procent).

CD&V vindt bestaansreden

CD&V heeft zijn bestaansreden teruggevonden op het platteland. De partij kan zich immers handhaven in Vlaanderen. Dat is ook het resultaat van de goede prestaties van haar sterke lokale burgemeesters in steden als Genk (43 procent), Lommel (53 procent), Brugge (38 procent), Damme (58 procent) en Roeselare (39 procent). Ook in heel wat gemeenten in de Antwerpse Kempen, Limburg, West-Vlaanderen en de westkant van  Oost-Vlaanderen haalt CD&V mooie cijfers. Het blijft de grootste partij in West-Vlaanderen en Limburg, waar de partij provinciaal telkens een kwart van de stemmen haalde.

Vooruit herovert steden

Vooruit wordt sterker in heel wat centrumsteden, waar het zijn vroegere positie dikwijls terugneemt, zoals Oostende en Turnhout. Ook in Antwerpen steeg het aantal stemmen licht (13 procent), en dat na een moeilijke periode. Vooruit kan met N-VA de huidige coalitie in principe voortzetten. Ook in Gent haalde de kartellijst Voor Gent (Open Vld en Vooruit) de meeste stemmen. In Vilvoorde haalt Hans Bonte wel een kwart van de stemmen, maar moet hij het initiatief laten aan een kartellijst.

In Sint-Niklaas is de strijd tussen Conner Rousseau (Vooruit) en Lieven Dehandschutter (N-VA) in het voordeel van die laatste uitgedraaid. De N-VA blijft er met 27,5 procent van de stemmen de grootste partij, iets meer dan Vooruit (25,6 procent van de stemmen).

Liberale nederlaag

Open Vld en Groen kregen bijna overal stevige klappen in Vlaanderen. Het is echter lastig om voor liberalen de vergelijking te maken met 2018, omdat Open Vld vandaag slechts in 30 van de 285 Vlaamse gemeentes onder eigen naam opkwam. De liberalen blijven wel sterk staan in een aantal Oost-Vlaamse gemeenten. In Brakel, de thuisbasis van Alexander De Croo, gaat Open Vld stevig achteruit, maar behield de partij toch een absolute meerderheid.

In Kortrijk, Gent, Aarschot, Hasselt en Ieper scoort Open Vld sterk met een kartellijst. Het valt op dat dikwijls vooral de andere partijen in die kartels  goed scoren. In Mechelen ging Voor Mechelen van Bart Somers 9 procent achteruit naar 38 procent, maar bleef de grootste partij. In Antwerpen werd de partij weggevaagd. Bart Tommelein moest in Oostende de handschoen in de ring gooien. ‘You win some, you loose some’, zo analyseerde een koele Eva De Bleeker op de VRT zijn verlies in de Stad aan Zee.