Egypte en Jordanië richten waarschuwingen aan Israël

De Egyptische president Abdel Fattah Al Sissi en de Jordaanse koning Abdullah II hebben recent Israël gewaarschuwd dat ze de ‘provocaties’ van de staat beu zijn en zich kanten tegen de politiek op de bezette Westelijke Jordaanoever, die er in bestaat de Joodse kolonies uit te breiden zodat de tweestatenoplossing, een Palestijnse staat dus bestaande uit de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem, onmogelijk wordt gemaakt.

Vervelend voor Israël, want Egypte en Jordanië zijn niet alleen buurlanden, maar waren ook de eerste landen die een vredesakkoord met de Joodse staat hebben gesloten (respectievelijk in 1979 en 1994).

Boycot

Toen een aantal jaren geleden de extreemrechtse OVP in de Oostenrijkse regering stapte, riep Israël de wereld op om Oostenrijk te boycotten. Sinds eind vorig jaar zitten er in de nieuwe Israëlische regering van Benjamin Netanyahu echter zelf extreemrechtse partijen, maar oproepen om Israël te boycotten wordt door de Joodse staat nu bestempeld als antisemitisme.

Sinds extreemrechts in de Israëlische regering zit is er een hardere houding tegenover de Palestijnen, en dat zou wel eens kunnen leiden tot meer spanningen in een regio die al geen tekort heeft aan conflicten. Sedert 2014 vinden er geen vredesonderhandelingen meer plaats tussen Israël en de Palestijnen, en sinds Bahrein, Marokko en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) in 2020 vriendschapsakkoorden gesloten hebben met Israël (de zogenaamde Abrahamakkoorden; nvdr) is de Palestijnse strijd wereldwijd op de achtergrond geraakt.

Onstabiele regering

Om te beginnen is de nieuwe Israëlische regering een onstabiele regering. Het Israëlische Hooggerechtshof heeft net beslist dat Aryeh Deri van de Shas-partij geen minister van Binnenlandse Zaken en Gezondheid kan blijven, omdat hij vroeger veroordeeld werd voor fraude en omkoping. Premier Netanyahu zou dan ook Deri uit de regering moeten gooien. Shas heeft al aangekondigd dat, als dat gebeurt, alle Shas-ministers uit de regering zullen stappen. Dat betekent dat de nieuwe Israëlische regering geen meerderheid meer zou hebben in de Knesset (het Israëlische parlement; nvdr) en dus hoogstwaarschijnlijk zou vallen.

Shas beschikt over elf van de honderdtwintig zetels in het parlement en is daarmee de vijfde grootste Israëlische partij. Shas is een partij van Joden afkomstig uit de Arabische en islamitische wereld, zeg maar vooral uit Egypte, Irak, Iran, Jemen en Marokko. Decennialang werden die door het door asjkenazische Joden beheerste Israël (Joden afkomstig uit het Westen; nvdr) behandeld als tweederangsburgers.

Op straat

Onlangs zijn ongeveer 80.000 democratische en linkse Joden op straat gekomen in de hoofdstad Tel Aviv en andere Israëlische steden om te protesteren tegen de politiek van de regering Netanyahu. De protestanten zijn niet te spreken over de hervorming van het rechtssysteem dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in gevaar zal brengen.

Ze vrezen dat de nieuwe harde politiek van Israël tegenover de Palestijnen de strijd wereldwijd opnieuw in de picture zal brengen, in plaats van die te verwijzen naar de geschiedenis van het Midden-Oosten. Ze zijn er ook niet over te spreken dat de regering strafmaatregelen heeft genomen tegenover de Palestijnse Autoriteit (de Palestijnse regering; nvdr) omdat die er in geslaagd is om de bezettingspolitiek van Israël via de Verenigde Naties op de agenda te plaatsen van het Internationale Gerechtshof.

Wereldnieuws

Israël kwam onlangs ook negatief in het wereldnieuws wegens het omstreden bezoek van de extreemrechtse Israëlische minister Ben-Gvir aan de Tempelberg, waar de Al Aqsa-moskee is gevestigd. Dat is de derde belangrijkste moskee wereldwijd. Het leidde tot protest van Jordanië, dat de voogdij heeft over de christelijke en islamitische gebouwen in Jeruzalem (voordat Israël in 1967 Jeruzalem veroverde, was de stad in handen van Jordanië). Iedereen herinnert zich wellicht nog het bezoek van gewezen Israëlische minister Sharon aan dezelfde moskee begin deze eeuw, wat het begin inluidde van de Palestijnse intifada (opstand tegen de Israëlische bezetting; nvdr).

Jordanië was ook woedend toen Israël onlangs de Jordaanse ambassadeur in Tel Aviv verhinderde om de Al Aqsa-moskee te bezoeken. Dat is ongeveer hetzelfde als zou je de Israëlische ambassadeur in België verhinderen een synagoge in Brussel of Antwerpen te bezoeken. Maar ook de VAE protesteerden, de Emiraten waarmee Israël nauwe economische banden heeft, en zelfs China, dat in het verleden niet de gewoonte had om zich te moeien in het Israëlisch-Palestijnse conflict. China voert een charmeoffensief richting de Arabische en islamitische wereld, nu de Verenigde Staten zich steeds meer terugtrekken uit die gebieden. En Israël zal het wellicht ook niet leuk hebben gevonden dat ook Rusland stemde voor de VN-resolutie in verband met het Internationale Gerechtshof.

Vredesonderhandelingen

Alsof dat niet volstaat heeft nu ook Saoedi-Arabië Israël opgeroepen om werk te maken van vredesonderhandelingen met de Palestijnen, waarbij het zich baseert op een voorstel van de Arabische Liga uit 2002. Ook de Braziliaanse president Lula heeft zich nu solidair verklaard met de Palestijnen, terwijl zijn voorganger Bolsonaro zich pro-Israël opstelde. Om het anders uit te drukken: toen Bahrein, Marokko en de Verenigde Arabische Emiraten in 2020 vriendschapsakkoorden sloten met de Joodse staat dacht Israël dat het uit een zeker isolement was geraakt, maar ondertussen is het er in geslaagd om bijna de rest van de wereld tegen zich in het harnas te jagen.

En dan is er nog de beslissing van minister Ben-Gvir om Palestijnse vlaggen te verbieden in Jeruzalem, de frustratie van vele christenen uit de Gazastrook die het recent verboden werd naar Jeruzalem te reizen om Kerstmis te vieren, het vermoorden in mei vorig jaar door Israëlische soldaten van de christelijke Palestijnse Al Jazeera-journaliste Shireen Abu Akleh, … Bij de laatste regeringsvorming heeft Netanyahu aan de Religieuze Zionistische Partij beloofd de volledige Westelijke Jordaanoever te willen annexeren. Maar terwijl Oekraïne van het westen wapens krijgt om zich te verdedigen tegen de Russische invasie, krijgen de Palestijnen in de Westelijke Jordaanoever echter geen wapens om zich te verdedigen tegen de Israëlische invasie, en wordt elk gewapend Palestijnse verzet tegen de bezetting omschreven als terrorisme.

Iran

En dan is er Iran. Volgens de gewezen stafchef van het Israëlische leger Aviv Kochavi bestaan er drie verschillende plannen om Iran aan te vallen. Eén daarvan is het bombarderen van nucleaire installaties en infrastructuur (niet eenvoudig, want die zitten meestal diep ondergronds), een tweede is het bombarderen van militaire installaties. En ook dat is niet eenvoudig, want een vlucht Israël-Iran vereist hoogstwaarschijnlijk tanken onderweg, en toestemming om het Iraakse of Saoedische luchtruim over te vliegen. Israël houdt er rekening mee dat, indien het Iran zou aanvallen, Hezbollah Israël zal aanvallen vanuit het zuiden van Libanon. En dat zou het startsein kunnen zijn voor het Palestijnse Hamas om Israël te bestoken met raketten vanuit de Gazastrook.

Israël beschouwt Iran als het allergrootste gevaar voor haar veiligheid, ook al steunde Israël Iran tijdens de Iraans-Iraakse oorlog in de jaren ’80 en stond het achter de Amerikaanse invasie van 2003 in Irak, een invasie die er precies voor gezorgd heeft dat Irak in sjiitische handen kwam en de invloed van Iran in het Midden-Oosten net vergrootte. Het Westen en Iran hadden een nucleair akkoord, maar dat werd opgezegd door de gewezen Amerikaanse president Donald Trump. Pogingen van de nieuwe president Joe Biden om een nieuw akkoord te sluiten, zijn tot nu toe vruchteloos gebleven.

Eind januari bezoekt de Israëlische president Isaac Herzog Brussel. De bedoeling is de moeilijke relaties met Europa te herstellen. Het bezoek roept natuurlijk vragen op, want de president zijn van Israël is een eerder ceremoniële functie. De echte macht ligt bij de eerste minister. Op 26 januari houdt Herzog een toespraak in het Europees Parlement. Een paar dagen voordien wordt de Palestijnse eerste minister Mohammed Shtayyeh verwacht in Brussel.