Elia schrijft te veel met dubbel krijt

De CREG heeft Elia aangepakt omdat de netbeheerder een resem kosten in de nettarieven probeerde te steken. In uw en mijn facturen, dus.

Het gaat onder meer over de ontslagpremie voor de voormalige CEO, de bouw van een tv-studio, gederfde intresten op obligaties, werkuren van personeel en facturen van consultants. Allemaal kosten die volgens de regulator niet in die nettarieven thuishoren. Kosten die de aandeelhouders van Elia bijgevolg zelf moeten ophoesten.

Bescherming is cruciaal

Netbeheerders zoals Elia mogen sommige kosten wél doorrekenen aan de eindgebruikers. Maar energiewaakhond CREG houdt dat wel goed in de gaten.

‘De bescherming van de verbruikers is de kerntaak van de regulator’, zegt de woordvoerder. ‘We houden daarbij het probleem van de kruissubsidies streng in de gaten.’ Dat wil zeggen dat Elia niet alle kosten mag laten betalen door haar klanten-energieverbruikers. Sommige kosten moeten door het bedrijf zelf worden betaald.

Doorrekenen en doorschuiven

Zo is dus bij Elia ook in 2023 gegoocheld met kosten. De opvallendste ‘verworpen’ kost is de ontslagpremie van voormalig CEO Chris Peeters, die eind 2023 vertrok naar bpost. Hij kreeg 250.000 euro als bonus. Elia wou dat betalen via uw en mijn energiefactuur, maar de CREG heeft dat belet.

‘Als Elia de CEO wil uitbetalen is dat de zaak van de raad van bestuur van Elia, niet van de consumenten’, zegt de woordvoerder van de CREG. ‘Het loon van Peeters was trouwens al voor de helft gereguleerd en voor de helft niet-gereguleerd.’ Lees: de helft van zijn loon zat al in de nettarieven op uw factuur. Dat Elia de halve ontslagvergoeding wou doorrekenen noemt de CREG ‘manifest onredelijk’.

Daar komt nog bij dat de CREG ook een aantal reiskosten verwerpt. Al is er daar beterschap: in 2022 tikte de CREG Elia op de vingers wegens ‘manifeste incoherenties in 40 procent van de geanalyseerde reizen’. In 2023 zakte dit tot 10 procent van de gevallen.

Volgens de CREG zoekt Elia bij het doorschuiven van kosten de grenzen op van wat oorbaar en billijk is. Kosten voor de internationale expansie van de Elia Groep, bijvoorbeeld. De consultancykost en de investeringen die daarmee gepaard gaan wou Elia doorrekenen, maar ook dat is verworpen. Idem met de kosten voor de bouw van een televisiestudio in de hoofdzetel.

Al gecompenseerd

Kritiek is er ook omdat Elia kennelijk onzorgvuldig bestuurt. Zo werd ruim 500 miljoen euro – inkomsten uit de uitgave van een obligatie – drie maanden lang op een renteloze rekening geparkeerd. Had men dat geld meteen belegd, merkt de CREG op, dan had dat 2,6 miljoen euro aan intresten opgebracht.

De CREG heeft ook kosten gevonden die Elia twee keer probeerde te gebruiken. Zo wou de netbeheerder de factuur voor een nieuwe hoogspanningslijn ook doorschuiven naar de nettarieven. Ten onrechte, zegt de CREG, want Elia krijgt voor die investering al compensatie in de vorm van een gegarandeerde winst, en ook die wordt nu al betaald via de nettarieven.

Ter herinnering: de belangrijkste aandeelhouders van Elia zijn de Belgische steden en gemeenten.