Erdogan in Hasselt: een man met een boodschap

Het lijkt een nieuwe mode: regeringsleiders die in het buitenland hun status gebruiken/misbruiken om voor eigen volk een show op te voeren. Benjamin Netanyahu deed het al in Parijs tijdens de Charlie-demonstratie en nadien in Washingon voor het Amerikaanse congres.

Subcultuur

Dat voorbeeld inspireerde ongetwijfeld de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, om voor 15000 uitgelaten aanhangers afgelopen zondag een onvervalste propagandashow ten beste te geven in de Ethias Arena in Hasselt, als onderdeel van een Europa-tournée. De verkiezingen van 7 juni komen eraan en Erdogan kan hun stemmen best gebruiken. Tiens, denkt een argeloze inboorling: zijn die Turkse Limburgers dan geen Belgen/Vlamingen die hier kunnen gaan stemmen voor onze parlementen? Allicht, maar blijkbaar hebben ze ook nog een Turkse identiteitskaart op zak. Waarom eigenlijk? Wordt het integratiedebat niet ietwat lachwekkend als hier groteske buitenlandse verkiezingsshows worden opgevoerd, ten behoeve van Belgen met dubbele nationaliteit? 

Ten gronde is dit soort exotische mega-redevoeringen in grote stadions, die bij ons in Europa sowieso heel onaangename associaties opwekken, voor discussie vatbaar. In Duitsland was er meer heisa daarover, bij ons was het nagenoeg windstil. Het lijkt me nochtans de evidentie zelf dat het principe van neutraliteit en niet-inmenging in twee richtingen werkt: er wordt niet geapprecieerd dat wij ons moeien met verkiezingen in het buitenland, maar dan moet het buitenland ook niet in Vlaanderen of België campagne komen voeren. En al zeker niet met zo’n twijfelachtige boodschap.

Want zowel vormelijk als inhoudelijk moet bij het optreden van Erdogan grote vraagtekens worden gesteld. Dit gaat niet meer over freedom of speech, maar over morele schending van de territorialiteit. Kan het eigenlijk wel dat een buitenlandse politicus, al dan niet regeringsleider, hier helemaal voor eigen rekening campagne komt voeren, en meteen ook oproept om taal en cultuur van het land van origine te bewaren, anders gezegd: zich vooral niet te mengen met de taal en cultuur van het nieuwe thuisland?

Wat voor een signaal is dit eigenlijk naar de allochtone gemeenschap? Dat ze vooral allochtoon moeten blijven? Zich als een subcultuur moeten gedragen en in feite tot een andere natie behoren dan deze waarin ze leven, werken, hun kinderen laten opgroeien? Zich klaar moeten houden tegen de tijd dat Turkije, en bij uitbreiding de islamitische wereld, Europa (opnieuw) zal veroveren?

En… mogen nu ook de opposanten van Erdogan, bijvoorbeeld de BDP (partij van de Koerdische nationalisten) hier hun verkiezingsmeetings houden? Of zal de zittende president, en straks misschien president-voor-het-leven, daar via-via een stokje voor steken?

Islamofascisme

Politiek-ideologisch is dit evenement niet vrijblijvend. Erdogan treedt op namens de islamitisch-conservatieve regeringspartij AKP. Onder zijn bewind verdwijnt stilaan het seculiere karakter van de Turkse staat, en wordt de scheiding van kerk en staat opgeheven. Enkele gedenkwaardige Erdogan-quotes uit het recente verleden:

 – “Je kunt niet seculier en moslim tegelijk zijn. De anderhalf miljard moslims in de wereld wachten op de opstand van het Turkse volk. We zullen in opstand komen. Met goedkeuring van Allah zal de rebellie beginnen.”

– “De minaretten zijn onze bajonetten, de koepels onze helmen, de moskeeën onze barakken en de gelovigen onze soldaten.”

Dat zei hij dus niet in Hasselt. Maar de echo van dit soort uitspraken hangt over zijn Europa-tournee. Fascistische groupuscules zoals Milli Görüs en de beruchte Grijze Wolven blijken een stevige voet aan de grond te hebben in de Turkse socio-culturele milieus, ook in Hasselt en omstreken. De bewondering voor Hitler en het nationaal-socialisme wordt niet onder stoelen of banken gestoken. Vanzelfsprekend worden anderzijds alle volksautonomistische verzuchtingen, zoals die van de Koerden, hevig bestreden. De aanhangers gebruiken, zoals Erdogan zelf tijdens zijn speeches alhier (foto), de islamo-fascistische rabia-groet, meteen ook hét herkenningsgebaar van de Moslimbroederschap in Egypte: vier gestrekte vingers en ingeklapte duim, waarvan de N-VA-selfie een variant is (!).

De affiniteit van Erdogan met deze totalitaire beweging is onuitgesproken, maar toont zich wel steeds sterker in woord en daad. In Duitsland, waar hij de dag voordien zijn show opvoerde, werd ook de Armeense genocide nog eens uitgebreid en provocatief ontkend. Als zijn partij de absolute meerderheid behaalt, wil hij de grondwet veranderen om meer persoonlijke macht naar zich toe te trekken en het parlement te reduceren tot een praatbarak. Een dictator-in-spe dus, die ongetwijfeld de oppositie zal muilkorven. Dat gebeurt trouwens nu al met willekeurige arrestaties van politieke tegenstanders.

‘Doe de stembussen in België ontploffen!’ riep de president in de Ethias-arena. Een vreemde verspreking, want stembussen dienen in een normale democratie om stembrieven te verzamelen en ze daarna te tellen. Niet om te ontploffen, want dan heeft iemand er explosief spul in gegooid om de stemmen niét te hoeven tellen.

Iemand een parlementaire vraag hierover? Een kritische krantenartikel, een opiniestuk in de deftige pers die zichzelf op 3 mei nog uitgebreid vierde als bewaker van de democratie? Of moeten toch weer die verdomde ‘sociale media’ de kat de bel aanbinden?

 Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.