De EU hoopt op Berlusconi. Serieus?

Ik dacht eerlijk dat het om een foto uit Madame Tussauds ging. Maar, het was echt. Een quasi gebalsemde Silvio Berlusconi schudde glimlachend de hand van Jean Claude Juncker. De kop bij het artikel luidde dat de Europese Unie Berlusconi verwelkomde als de man die Italië zal redden van het populisme. Mocht het fictie zijn je ontsloeg de scenarioschrijver op staande voet.

Gladde Silvio moet de EU redden

De inmiddels 81-jarige politicus etaleert zich nu als de wijze oude staatsman. Na de seks- en financiële schandalen moet dat kunnen. Berlusconi werd niet officieel ontvangen door de EU-Commissie. Het was een privé ontmoeting tussen de Commissievoorzitter en de gecontesteerde oud-premier. Maar volgens de Financial Times wordt gladde Silvio wel beschouwd als de laatste dam tegen de oprukkende eurosceptische Vijf Sterrenbeweging van Beppe Grillo. De EU stelt zijn hoop in Berlusconi. Het schetst het diepe probleem van de EU. En Jean Claude Juncker beseft dat kennelijk wel.

De afkeer van de EU-Commissie

In mei 2016 vroeg een interviewer aan Juncker in Berlijn of hij in het Verenigd Koninkrijk actief campagne zou voeren een brexit. ‘Neen!’, luidde zijn antwoord, ‘Ze haten er de Europese Commissie nog meer dan in Berlijn!’ Ook in maart 2017 zuchtte hij dat het publiek nooit een Europese superstaat zou aanvaarden, ondanks zijn eigen verlangen. Jean Claude Juncker werd, na lang Luxemburgs premier te zijn, Commissievoorzitter in 2014 terwijl het stof van Luxleaks nog rond hem heen dwarrelde.

In zijn ‘Staat van de Unie’ van september 2017 bepleitte hij toch het federatiescenario. Hij voelde zich gesterkt door de overwinning van Emanuel Macron in Frankrijk en de positieve peilingen voor Angela Merkel in Duitsland. Het Britse geknoei en de oplevende economie krikte het zelfbeeld van de EU op.

‘We grepen de kans om jullie lui een stamp te geven’

Vandaag neemt oud-premier Tony Blair het voortouw om de Britten desondanks in de EU te houden.Tony Blair was ooit de held van de natie, maar viel zwaar en pijnlijk van zijn sokkel. Na de oorlog in Irak was de liefde weg. Zelfs zijn eigen partij neemt afstand van hem. Tony Blair vertelt aan ieder die het horen wil dat er een antibrexitpartij moet komen met een centrum-links programma. De gewon Brit neemt er akte van.

Blair wordt steevast gesteund door zijn vroegere spindoctor Alastair Campbell. Hij noemt de brexitstem ‘idioot’. Zijn argumenten mogen dan nobel klinken, ze komen uit de mond van iemand die door het brede publiek wordt gewantrouwd. Tijdens een radiotalkshow gooide een luisteraar Campbell voor de voeten dat ‘het volk’ met de brexitstem de kans kreeg ‘om lui zoals jou een stamp te geven. Nu kom je ons weer vertellen dat we het verkeerd hebben.’

Blaffen tegen de maan

In Duitsland heb je de sociaaldemocraat Martin Schulz die in december ’17 speechte dat er tegen 2025 een ‘Verenigde Staten van Europa’ moet komen. Enkele maanden ervoor leidde hij zijn partij – de SPD – naar de grootste electorale nederlaag uit haar geschiedenis. Ook Angela Merkel deed het – ondanks de genoemde peilingen – slecht. Schulz werd door de Beierse christendemocraten bestempeld als een ‘euroradicaal’.

Guy Verhofstadt draagt met trots dezelfde titel. De Vlaamse liberaal belandde in 2009 in het EU-parlement na een succesvolle campagne. Hij werd in 2007 als premier door de kiezer nog afgestraft. Zijn politieke windhanengedrag legt voor zijn persoonlijke carrière geen windeieren, maar het brengt de politiek weinig eer. De paringsdansen die hij uitvoert om partijen in zijn Europese fractie te krijgen, zijn potsierlijk. Ook zijn droom van een Europese Verenigde Staten wordt fel bekritiseerd. ’Verhofstadt blaft tegen de maan’, verklaarde vroegere EU-bons Frits Bolkestein meermaals over het eurofederalisme van Verhofstadt. Begin dit jaar noemde Politico Verhofstadt nog ‘een kwaadaardige Vlaamse kerstman’.

Regeringen maken geen naties

De samenwerkingsgedachte van de Europese constructie is nochtans lovenswaardig. Ze overstijgt op ontelbaar veel vlakken wat de Europese staten de voorbije honderd jaar uitspookten. De Europese leiders vergeten echter al te vaak dat regeringen hun naties niet kiezen. Het werkt andersom. Hoe meer de eurofederalisten hun visie aan de bevolking opdringen, hoe meer die revolteert. Het publiek doet niets liever dan ‘die lui een stamp geven’.

Nu moet men in Brussel hopen dat Berlusconi het goed doet in de Italiaanse verkiezingen. Moet er nog zand zijn?