Europees minimumloon komt er aan

Er is eindelijk hoop voor platformwerkers, zoals pakjesleveranciers. Europa wil af van de valse zelfstandigen die misbruikt worden door grote firma’s, zoals recent het schandaal met PostNL nog te zien gaf. Er komt tussen nu en 2024 de verplichting voor elke lidstaat van de EU om een minimumloon wettelijk op te leggen. De omzetting van de richtlijn kan immers tot twee jaar duren.

Het is niet zo dat Europa een uniforme norm oplegt, maar de nationale regeringen worden wel verplicht de richtlijn om te zetten in nationale wetgeving. ‘Het is logisch’, zegt Cindy Fransen (EVP), ‘Dat er geen uniform bedrag kan gelden, de levensstandaard is nog te ongelijk. In Bulgarije bedraagt het minimumloon 332 euro, in Luxemburg 2.202 euro’. Wel zijn Raad, Commissie en Parlement het eens over een beter en intensiever collectief overleg. Streefdoel is dat 80 % van de werknemers beschermd worden door onderhandelingen tussen de sociale partners.

Zweden is tegen

‘De lidstaten moeten ook afstappen van de vaste keuze voor de laagste prijsofferte bij openbare aanbestedingen’, beklemtoont verslaggeefster Agnes Jongerius (S&D). ‘Dat werkt misbruiken in de hand’. Vakbondsvertegenwoordigers dienen nog beter beschermd te worden.

Toch is de zaak nog niet helemaal rond. Op 16 juni volgt nog een stemming in EPSCO, de Raad van Ministers voor Sociaal Beleid, Verbruikerszaken, Werkgelegenheid en Volksgezondheid. Denemarken en Zweden, met name, zijn erg huiverig dat de richtlijn hun voorbeeldig overlegsysteem kan aantasten. De Zweedse minister van sociale zaken, Lena Hallengren, heeft vanmorgen nog bevestigd dat Zweden zal tegenstemmen.

‘Er is geen sprake van dat wij willen sleutelen aan het Zweeds systeem. Op 16 juni volstaat een gekwalificeerde meerderheid. Met Zweden als het kan, zonder Zweden als het moet’, werpt corapporteur Dennis Radtke (EVP) tegen. ‘Deze richtlijn komt 24 miljoen werkers ten goede die flirten met de armoedegrens of eronder zitten. Het was ook een kernopdracht van Ursula von der Leyens programma. Werk moet lonen’. ‘Vroeger was een job de beste waarborg tegen verarming. Nu niet meer, de werkonzekerheid heeft de arbeidsverhoudingen aangetast’, voegt Cindy Fransen eraan toe. ‘Liefst 60% van de kwetsbaarste groep bestaat uit vrouwen. We moeten deze richtlijn in samenhang zien met andere richtlijnen, zoals de detacheringsrichtlijn die bepaalt dat voor gelijk werk gelijk loon wordt betaald in dezelfde streek’.

Hoger minimumloon in 22 lidstaten

En wat zullen de gevolgen voor België zijn ? Minimaal. De afdwingbaarheid op maatregelen tegen de sociale dumping verhoogt. En Europa scherpt de controle aan, want, aldus Radtke, ‘een minimum is een minimum’. Die controle zal bestaan uit drie elementen: er komt een jaarlijkse monitoring door de Europese Commissie, via het Europees Semester (de halfjaarlijkse coördinatietoets van het economisch beleid, de begroting en de sociale pijler); de parlementscommissie Sociale Zaken buigt zich over de aanbevelingen; en er komen inspecties over de voortgang van de richtlijninvulling – bedrijven die tekortschieten krijgen sancties.

‘In totaal zullen 22 lidstaten het minimumloon moeten verhogen’, bevestigt Jongerius. ‘Ook mijn eigen land, Nederland. Nu bedraagt dat uurloon tussen de 10 en 11 euro, dat wordt 14 euro’. Daarmee trekt het parlement de lijn door die Marianne Thijssen in de vorige ambtstermijn al had uitgetekend, en krijgt de sociale pijler meer gewicht. Volgens commissaris Nicolas Schmit gaat de EU in op een wens die ook uit het burgeroverleg is gekomen. De ondernemers zijn volgens hem duidelijk gewonnen voor deze richtlijn. ‘Bijkomende kosten voor werkgevers leiden ook tot een hoger verbruik’, voegt Fransen eraan toe. ‘De cijfers tonen trouwens aan dat waar de onderhandelingen tussen de sociale partners een sterke rol spelen, er minder loonongelijkheid bestaat. Er is trouwens geen nieuwe categorie tussen werknemers en zelfstandigen nodig.’