Gaat heen, gij politici. The People say No.

Donderdagavond liep ik rond in Vredesstad Ieper naar aanleiding van de 11 Novemberlezing die dit jaar werd gehouden door Geert Mak, de Hollandse historicus die met In Europa een prachtige reeks maakte over de Grote Oorlog. Op hetzelfde moment dat ik me laafde aan de sfeer van vrede in een stad die de verschrikkingen van die Grote Oorlog herdacht, bloedde een jonge politieagent leeg in de smerige Aarschotstraat in Schaarbeek. Genadeloos neergestoken door een dolgedraaide radicaal die net was losgelaten op de maatschappij.

Die radicaal, de in de gevangenis geradicaliseerde moslim Yassine Mahi, had van 2013 tot 2019 vastgezeten in de gevangenis voor diefstal met geweld. Daar radicaliseerde hij tot religieus extremist. Door zijn gewelddadige ingesteldheid – zo viel hij een cipier aan – zat hij geïsoleerd op de Deradex, de deradicaliseringsafdeling. In 2017 werd hij van de gevangenis van Ittre overgeplaatst naar Lantin. In 2019 kwam hij vrij. Zijn straf had hij uitgezeten, zijn deradicaliseringstraject daarentegen bleek niet succesvol afgesloten. Maar geen nood, hij werd opgenomen op de CELEX-lijst, de lijst met geradicaliseerde gevangenen. Ook op de OCAD-terreurlijst was een plaatsje vrij voor hem. Maar hem vasthouden om de maatschappij te beschermen was niet mogelijk. Gaat heen in vrede, mijnheer. ‘Computer says no’.

Computer says no

Donderdagochtend melde Y.M. zich op het politiecommissariaat. Hij vroeg psychische bijstand en sprak in dreigende bewoordingen zijn haat tegenover de politie uit. De alerte agenten van Evere deden wat je van hen mag verwachten: ze namen contact op met de dienstdoende magistraat van het parket van Brussel om een psychiatrische observatieprocedure op te starten. Gezien Y.M. vrijwillig een psychologische behandeling wou ondergaan, voldeed hij niet aan de wettelijke voorwaarden om die procedure in gang te zetten. Gaat heen in vrede, mijnheer. ‘Computer says no’.

De agenten bleven echter alert. Zij begeleidden Y.M. naar de psychiatrische afdeling van de Cliniques universitaires Saint-Luc. Zij bleven bij hem tot de verpleegkundigen van de afdeling het van hen overnamen en ze zeker waren dat de man werd opgenomen. Enkele uren later – de nog steeds alerte agenten voelden de bui hangen – belden ze om te horen hoe het de man verging. Hij bleek het hospitaal te hebben verlaten. Iemand die zich vrijwillig laat opnemen kan je niet tegenhouden. Gaat heen in vrede, mijnheer. ‘Computer says no’.

Jonge agenten

Donderdagavond, 19:15 uur in de Aarschotstraat in Schaarbeek. Twee jonge politieagenten zitten in hun combi en patrouilleren door de smerige Noordwijk die al jaren geteisterd wordt door overlast, geweld, diefstallen en rondzwervende illegalen waar niemand vat op heeft. Wie de buurt kent en er al eens komt, weet waarover ik spreek: zwerfvuil, de geur van urine, menselijke uitwerpselen op straat. Niemand voelt zich daar veilig, al zeker niet na het vallen van het duister. Daarom patrouilleert de politie. Zij trachten toch enigszins te remediëren wat politici zonder ruggengraat al jarenlang laten betijen. Terwijl de jonge agenten – 29 en 23 jaar oud- – stilstaan voor een rood licht, worden ze aangevallen door Y.M.. De bestuurder en senior van de patrouille krijgt een messteek in de nek en sterft ter plaatse. Rust in vrede, waarde Thomas M. ‘Computer stays silent’.

Ik schrijf dit op 11 november, de dag waarop we jaarlijks stilstaan bij vrede en verdraagzaamheid, waarop we de gruwelen van de Grote Oorlog herdenken. Ondertussen heerst er weer oorlog op ons continent. Een nieuwe Grote Oorlog waar we dagelijks berichten over kunnen lezen en waar iedereen zich van afvraagt hoe het ooit zover is kunnen komen.

Niemand staat echter stil bij die kleine oorlog die al jaren woedt in onze steden. Een oorlog die nergens over gaat, maar draait om een totaal gebrek aan respect voor onze samenleving. Een oorlog waarbij elke politieagent dagelijks naar het front trekt. Een oorlog zonder regels, want die worden niet afgedwongen door een justitie die al jaren faalt. Een oorlog waarbij de generaals – de politici -afwezig tekenen maar wel luidruchtig hun afschuw verkondigen wanneer de problemen die gekend zijn en waar zij niets aan willen of durven doen uit de hand lopen. Voor de zoveelste maal, nu met dodelijke afloop. Gaat heen. ‘The People say no’.