Gewaagde actie in Istanbul

De Turkse regering is buiten zichzelf van woede, de Turkse pers eveneens. Oorzaak is een actie van een Duits kunstenaarscollectief onder de naam ‘Zentrum für politische Schönheit’ (ZPS) (met als twitteraccount @politicalbeauty). De activisten willen met gewaagde acties politieke wantoestanden overal ter wereld aan de kaak stellen en dat hebben ze afgelopen vrijdag ook in Istanboel gedaan. Een van hen, de zogenaamde Morius E., had in opdracht van ZPS een hotelkamer in de stad aan de Bosporus geboekt, vlak bij het Gezipark, waar het in de zomer van 2013 tot demonstraties van seculier denkende Turkse jongeren tegen de conservatief-islamitische AKP-regering kwam. De actievoerder had er bij een open raam een vanop afstand aangestuurde printer geïnstalleerd en nadat hij was afgereisd, voerde hij via Google Cloud print de opdracht in waardoor een duizendtal exemplaren van een tegen president Recep Tayyip Erdoğan gericht pamflet onder de hoofding ‘Tod dem Diktator’ (dood aan de dictator) naar buiten werden gespuwd.

De boodschap van het tweetalig Turks-Duits pamflet riep de Turken in niet mis te verstane woorden op om de dictatuur (van Erdoğan) ten val te brengen: ‘”Wir fordern den Rücktritt des Diktators Erdoğan und die Ausrufung von freien Wahlen. Wir fordern die Freilassung aller zu Unrecht Inhaftierten. Wir fordern Humanismus und Demokratie.” (Wij eisen dat de dictator Erdoğan opstapt en we eisen ook vrije verkiezingen. We eisen de vrijlating van alle mensen die ten onrechte opgepakt zijn. We eisen humanisme en democratie‘). Morius E. had ook twee camera’s geïnstalleerd die registreerden hoe zowel de pamfletten naar buiten fladderden als hoe de Turkse politie de hotelkamer binnendrong om de printer stil te leggen.

‘Spionnen’

De actie liep onder de naam regering ‘#Scholl2017’, een herinnering aan de ‘Geschwister Scholl’ (de Duitse studente Sophie Scholl en haar broer Hans), die eind 1942/begin 1943 als initiatiefnemers van de verzetsgroep ‘Weiße Rose’ (Witte Roos) pamfletten tegen de Hitler-dictatuur in München verspreidden.
Op maandag 26 juni hadden scholen in München onderwijsmateriaal van het zogenaamde ‘Bayerisches Staatsministerium für Bildung, Kultur und Demokratie‘ toegestuurd gekregen. Scholieren werden opgeroepen om pamfletten tegen hedendaagse dictators te vervaardigen. De winnaar zou in een dictatuur naar eigen keuze mogen reizen om er zijn/haar pamflet te gaan uitdelen. Uiteraard was deze scherts bedoeld als aanloop naar de actie van vrijdag 30 juni in Istanboel, maar de Turkse media hadden dat niet door. Zij geloofden echt dat de regering van de Duitse deelstaat Beieren erachter zat en fulmineerden dan ook weer tegen Duitse ‘spionnen’.

Dat het ZPS zich op broer en zus Scholl beriep, bleek uit de volgende verklaring: “Der Widerstand der Geschwister Scholl besitzt nicht nur eine Relevanz für unsere Geschichte. Ihr Vermächtnis ist für uns heute von großer Bedeutung: indem wir die Diktatur beschweigen, indem wir der Türkei Wirtschaftsdialoge anbieten, während deutsche Journalisten mit absurden Anklagen in Haft sitzen, beschämen wir das, was wir in der Weißen Rose so hochhalten.” (Het verzet van broer en zus Scholl is niet alleen relevant voor onze geschiedenis. Doordat wij er het zwijgen over doen over de dictatuur, doordat wij Turkije economische dialogen aanbieden, terwijl Duitse journalisten er gevangen zitten onder absurde beschuldigingen, beschamen we dat wat we zo eren in de Weiße Rose.’ De actie van ZPS is niet alleen gewaagd, ze spant ook de boog tussen verleden en heden, en maakt duidelijk dat moedige (Scholl) of stoutmoedige (Morius E.) enkelingen het verschil maken in dictaturen.