Gezocht: competente crisismanagers

Vrijdagavond konden we kennismaken met het gloednieuwe, frivole VTM-amusementsprogramma The Masked Singer. Een reeks bekende Vlamingen zingen verkleed een liedje. De kijker moet raden wie aan de muzikale verkleedpartij deelneemt. Pas wanneer een kandidaat afvalt, maakt men zijn ware identiteit kenbaar.

De eerste afvaller van de acht was het Monster. Deze weinig overtuigende act werd vertolkt door de Oostendse burgemeester Bart Tommelein (Open Vld). ‘Showbizz’ Bart kon zijn verlies moeilijk verkroppen: ‘Ik zit toch met een onvoldaan gevoel’. Tja, de kijker eveneens. En niet alleen wat betreft het macaber showbizzspektakel. Eens kijken welke van de coryfeeën de volgende keer van onder het frivole masker zal tevoorschijn komen. Misschien zit Pieter De Crem wel achter ‘Bad Guy’ Otter.

Enkele maanden geleden liet Conner Rousseau zich onderscheiden door een geslaagde imitatie van de hond Samson in Gert Late Night. Dat was midden in de coronacrisis. Een moment waarop heel wat mensen zich afvroegen of ze morgen nog een job zouden hebben en heel wat zelfstandigen vreesden voor het voortbestaan van hun zaak. Begin september herhaalde de voorzitter van de Vlaamse socialisten de Samsonimitatie andermaal in Gert Late Night met het liedje Hey, waar is de chocolade? Infantiel? Vooral pijnlijk.

Momenteel laat de rode frontman zich opvallen door een transformatie van de partij sp.a naar de beweging Vooruit. Oude wijn in nieuwe zakken? Inhoudelijk verandert er niets. Men herschikt de meubelen wat, meer niet.

Onze rechtsstaat is in verval

Terwijl het land ongeziene sociaaleconomische uitdagingen te verwerken krijgt en snakt naar ernstige hervormingen, dreigt onze rechtstaat in een crisis te belanden. De ex-bestuurders van Fortis worden niet meer vervolgd. De tenlastelegging in het onderzoek naar de val van Fortis — één van de grootste financiële debacles uit de Belgische geschiedenis — is volgens de correctionele raadkamer van Brussel na een schamele 12 jaar al verjaard. Naar aanleiding van de wereldwijde kredietcrisis kwam de bank in de problemen omdat ze zich te veel had ingelaten met rommelkredieten. Bovendien verslikten de bestuurders van Fortis zich in een miljardenovername van de Nederlandse bank ABN Amro. De Belgische overheid investeerde miljarden om de Fortisgroep overeind te houden.

De bestuurders zouden de beleggers over de problemen binnen de bank onvoldoende hebben ingelicht. Ze werden ook van oplichting en koersmanipulatie beschuldigd. Tot op het laatste moment stelden Maurice Lippens, Jean-Paul Votron en andere bestuursleden de aandelen van hun bank als een goede belegging voor, terwijl even later het Fortis-conglomeraat implodeerde en de aandelen op de beurs kelderden. Daardoor verloren tienduizenden beleggers hun spaarcenten.

Om de totale ineenstorting van ons financiële systeem te voorkomen, werd Fortis met belastinggeld gered. Nadien werd de bank voor een koopje aan BNP Paribas verkocht. De beleggers kregen wat zwijggeld in de vorm van compensaties toegestopt. Achter de schermen werden tal van ontsporingen toegedekt. Klassenjustitie? Lippens, Votron en andere kapitaalboeren zullen nooit verantwoording moeten afleggen voor het Fortisdebacle. De zaak raakte niet eens voorbij de raadkamer. Dit smaakt zuur voor de vele slachtoffers van de coronacrisis, die straks bovenop hun verlies eveneens de crisis zullen moeten betalen.

Tienduizend strafzaken blijven aanslepen

Intussen liet De Tijd  weten dat er meer dan tienduizend strafzaken blijven aanslepen. Een kwart van de dossiers gaat terug tot de jaren negentig. Daar zitten een aantal grote fraudedossiers tussen. In vele gevallen komen de fiscale, economische en financiële criminelen er met een minnelijke schikking vanaf. Het gekonkel en het gedraai achter de schermen spreekt boekdelen. Ons kent ons. De politieke, de financiële en de gerechtelijke wereld ontmoeten elkaar in dure salons of op jachten, waar ze allerhande akkoorden bedisselen. De Belgische politiek is doordrongen van de geur van arrangementen, fraude en corruptie.

Het antwoord van justitieminister Koen Geens (CD&V) op de verjaring van de Fortissaga was verbijsterend. ‘We streven in dit land naar een redelijke justitie voor een redelijke kost.’ Kortom, volgens Geens is het evenwicht tussen prijs en kwaliteit wat betreft justitie best in orde. Voor een schamele budgettaire kost van twee miljard euro krijgt de burger justitie van de witte producten aangeboden. Goedkoop met een minimum aan kwaliteit. De belastingbetaler mag niet klagen. Cynisch?

‘Fundamentele structuurhervormingen’

Terwijl de modale burger de peperdure facturen van het budgettair deficit, de ontspoorde coronacrisis, de prijzige sociale zekerheid, de aanstormende vergrijzingskost, het brexit-debacle… krijgt voorgeschoteld, ontbreekt het de bestuurlijke klasse blijkbaar aan de nodige competenties om de ernst van de crisis in te schatten. Schaamteloos brengen ze de meest ranzige variété onder de noemer politiek.

Politiek filosofe Tinneke Beeckman benadrukte in De Afspraak op vrijdag dat we dit land dringend ernstig moeten hervormen. In een gesprek met Doorbraak stelde Tinneke Beeckman ooit dat België een zaak van elitaire besluitvorming blijft, waarbij de kaarten nooit echt op tafel komen. ‘Vandaar wellicht dat vele jongeren hier, zonder overtuigd Vlaams-nationalist te zijn, toch een pro-Vlaamse stem uitbrengen. Zij ervaren hoe de Belgische democratie een pacificatiemodel heeft met besluitvorming achter gesloten deuren. Daar hebben ze genoeg van en dat vormt de basis van de brede roep naar fundamentele structuurhervormingen.’ Om deze fundamentele structuurhervormingen te bewerkstelligen is er echter een competente bestuurlijke klasse nodig die durft te hervormen en zich niet laat leiden door oppervlakkige frivoliteiten.