Halveren N-VA en Open Vld aantal uren godsdienst in secundair onderwijs?

Bij de onderhandelingen voor het nieuwe Vlaamse regeerakkoord ligt een voorstel op tafel om de uren godsdienst in het secundair tot een minimum te herleiden: één uur per week.

Officieel wou niemand reageren, ‘uit de onderhandelingen spreken maakt het enkel moeilijker’, maar volgens verschillende bronnen die de Doorbraakredactie kon raadplegen willen OpenVLD en N-VA het aantal uren godsdienst in het secundair onderwijs terugbrengen van twee naar één uur. Dat voorstel zouden ze neergelegd hebben bij de onderhandelingen over een nieuw Vlaams regeerakkoord. De ene om de liberale vrijzinnige agenda door te voeren, de andere om de katholieke koepel te tonen wie de baas is.

Godsdienst-LEF-Nederlands

Scholen krijgen nu een speciaal pakket uren godsdienst/levensbeschouwing. Dat urenpakket zou in het voorstel gehalveerd worden. In principe kan een schoolbestuur er dan voor kiezen om in het pakket vrije uren (uren niet ingevuld door de overheid) een uur godsdienst te geven. Maar dan moet een taal- of ander vak wijken. De vraag is hoeveel schoolbesturen van de katholieke koepel dat zullen doen.

De bedoeling van het voorstel van OpenVLD is om in de plaats van dat geschrapte uur godsdienst een uur LEF (Levensbeschouwing, Ethiek en Filosofie), zeg maar een ‘neutraal’ vak over en niet vanuit, levensbeschouwing. Een symbool voor de liberale vrijzinnige achterban die de jongste tijd zo graag een laïcisering wil doorduwen.

In die laïcisering wordt OpenVLD gesteund door N-VA. Dat past in hun discours over de ‘Verlichting’. Een wankele ideologische basis die de partij tegenwoordig propageert, zie maar naar het boekje van Bart De Wever. De Vlaams-nationalisten zien dan weer niets in het vak LEF. Ze willen het uur godsdienst vervangen door een extra uur Nederlands.

Afrekening

Het uur extra Nederlands toont ook dat het past in de strijd die N-VA voert tegen de katholieke koepel en meer bepaald tegen Lieven Boeve, de directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Op voorstel van Boeve krijgen alle leerlingen in het eerste jaar secundair in een katholieke school een vak ‘Mens en samenleving’.

De katholieke koepel wou met dat vak tegemoet komen aan de wens van onder andere N-VA om een vak burgerschap in te voeren. Dat het vak in de plaats kwam van een uur Nederlands, zorgde voor een storm van protest. Een uur godsdienst schrappen voor een uur Nederlands zou een publieke vernedering zijn voor Lieven Boeve. De vraag is of het onderwijs in Vlaanderen gebaat is met een maatregel die als een persoonlijke afrekening kan gezien worden. Als dat het niveau van de politiek wordt, wat is dan het volgende?

Quid CD&V

CD&V heeft bezwaar geuit tegen de halveringsvoorstellen voor het vak godsdienst van Open Vld en N-VA, maar hoe sterk is dat bezwaar? Volgens een bron dicht bij de onderhandelingen heeft CD&V meerdere katten te geselen. Zo zouden er ook plannen zijn om te snoeien in de middelen van de koepel. Over een uur meer of minder godsdienst zouden ze bij CD&V niet echt wakker liggen.

Zijn er dan binnen CD&V en N-VA geen katholieke politici die zich daartegen verzetten? De C bij CD&V lijkt alsmaar minder een reden om de hakken in het zand te zetten. Binnen N-VA zijn er ook katholieken, maar die zijn vaak te ontgoocheld in het onderwijs en de pedagogiek die vanuit de Guimardstraat wordt gepropageerd, dat ze niet de aandrang voelen om die te verdedigen. Illustratief daarbij is wat Theo Francken op 11 juli 2019 op Doorbraak  schreef ‘Met het project van de dialoogschool willen de leidinggevenden van het katholieke onderwijsnet bijvoorbeeld de islamcultuur een volwaardige plek geven op katholieke scholen, naast en gelijk aan het eigen pedagogisch project.’

Bij N-VA is dé kritiek op de katholieke scholen, dat ze niet katholiek genoeg zijn. Vervolgens wil de partij die katholieke scholen nog minder katholiek maken. Niet echt standvastig toch. En dat nadat vorig jaar het leerplan godsdienst aangepast is, mee op vraag van N-VA trouwens.

Het beeld dat leeft van de godsdienstleerkrachten speelt daarin een rol. In de ogen van, ook katholieke, N-VA’ers zijn de godsdienstleerkrachten vaak gutmenschen  die Groen stemmen. Ook daarvoor willen ze niet in de bres springen. Al bedanken ze bij N-VA wel voor het vak ‘LEF’. De vrees is dat LEF een vak wordt voor en door — linkse — wereldverbeteraars, in vergelijking met godsdienst komen ze dan van de drop in de regen.

Commentaar

De vraag is wat er met nu met het voorstel om het aantal uren godsdienst te halveren zal gebeuren. Zal men echt een symbolenstrijd uitvechten op de kap van de godsdienstleerkrachten? Een uur is te weinig om een vertrouwensband met de leerlingen op te bouwen en zo leerlingen te begeleiden in hun levensbeschouwelijke groei, de kern van het leerplan godsdienst.

De vraag is fundamenteler. Is er in Vlaanderen nog ruimte voor de vrijheid van onderwijs? Mogen er nog katholieke scholen zijn waar godsdienst wordt gegeven? Wat hebben de katholieken N-VA en  OpenVLD misdaan?

Er zijn verschillende schoolnetten in Vlaanderen. Wie in Vlaanderen niet wil dat de kinderen godsdienstles krijgen, kan kiezen voor een school waar dat niet moet. Als er kritiek is op het (te) belijdende karakter van de lessen zedenleer, dan hoeven de lessen katholieke godsdienst in een ander onderwijsnet daar niet het slachtoffer van te zijn. LEF kan als alternatief voor godsdienst en zedenleer aangeboden worden in het GO. De waarlijk verlichte ouders kunnen dan tevreden zijn.

Katholieken zonder partij

Blijkbaar voelt geen enkele partij zich nog geroepen om het op te nemen voor de katholieken en de katholieke kerk, tegen een politiek van laïcisering. De stem van katholieken binnen partijen wordt overroepen. Politiek spelen de katholieken als groep geen rol meer.

Zullen katholieken dan zoals de gereformeerden in Nederland zelf een eigen — kleine — confessionele partij moeten oprichten om toch nog een beetje hun belangen politiek verdedigd te zien? Het lijkt er meer en meer op. Al zal dat geen makkelijke oefening zijn: in de realiteit is de politieke verdeeldheid in de kerk groot.

Als katholieke politici het laten afweten en ook nog de bisschoppen naar politici en in de media te braaf zijn, is er niemand meer. Wie zal er opstaan om politici in de hitte van de onderhandelingen erop te wijzen dat symboolpolitiek om een seculier-liberale agenda vanuit de overheid op te leggen, of om een koepel een hak te zetten, het onderwijs niet zal redden?