Het Dehaene-effect

‘Ik zou jullie willen vragen campagne te voeren zoals Jean-Luc het graag zou hebben  …‘ In stijlvol zwart en wit, mooi maatpak, geen das wel een pochet. De gentleman Kris Peeters is een beetje de tegenpool van de betreurde Dehaene. Maar de saus van Peeters, volgens enkele peilingen, pakt niet. CD&V had gehoopt op een ‘Peeters-effect’, maar voorlopig schijnt het niet te werken. Maar peilingen zijn niet te vertrouwen. ‘The events‘ hebben er nu voor gezorgd dat de CD&V een bepaald momentum zou kunnen krijgen. Verschillende commentatoren beweren dat het overlijden van de oud-premier een electorale duw in de CD&V rug zou kunnen geven. Geef toe dat dit rationeel een vreemd feit zou zijn. Waarom stemmen voor kandidaten in het jaar 2014 op basis van het respect voor een premier uit einde vorige eeuw?

Martens V

Een artikel uit Trends (10 oktober 2013) heeft het onder meer over het Sint-Annaplan van de regering Martens V (1981–1985). Rooms-blauw zat in het zadel en Dehaene bezat de portefeuilles van Sociale Zaken en Institutionele Hervorming. Het land zat in financiële moeilijkheden. Om het artikel te citeren: ‘Jacques de Larosière van het IMF vergeleek de Belgische economie toen met een trein die aan hoge snelheid op een muur afstormde. Bij bezoeken aan België dachten de IMF-studaxen dat ze in een bananenrepubliek waren terecht gekomen. Het was de tijd dat de Waalse socialistische ministers in de regering staakten en begrotingsminister Guy Mathot verklaarde “dat de staatsschuld er vanzelf was gekomen en ook vanzelf zou verdwijnen.”‘ Als gevolg hiervan realiseerde deze regering, waarin Dehaene een belangrijke rol speelde, drie indexsprongen (1984, 1985 en 1986). Interessant is het dan om de memoires van Wilfried Martens er even bij te nemen. ‘De Waalse socialisten stonden nog steeds onder leiding van Guy Spitaels en hadden duidelijk geen kaas gegeten van constructieve oppositie. Ze dreven verder afin (sic) illusies. Op een partijcongres in juni 1983 in Namen namen ze zelfs de notie “klassenstrijd” opnieuw in hun partijstatuten op.‘ En verder nog: ‘Vooral Tobback vergenoegde zich in een staalharde oppositieretoriek waarbij ik het dikwijls moest ontgelden. De vele “koosnaampjes” waarmee hij mijn persoon bedacht, werkten in op ieders lachspieren.’ In een voetnoot lees je dan een opsomming van de koosnaampjes: ‘strontvlieg’, ‘kwakzalver’, ‘Caligula’, ‘Martens is erger dan Janus want die had maar twee gezichten’.

Hoeft het supermarktfilmpje van Johan Vande Lanotte en John Crombez gericht tegen een indexsprong dan nog te verbazen? De harde toon van deze campagne is gewoon een klassieke toon. Zodra rechts ten opzichte van links staat is het hard om hard. Denk aan de schreeuwerige campagnes van de VLD in de jaren ’90 gericht tegen de rooms-rode regeringen Dehaene. De periode 1999–2004 is hierin anders, omdat blauw en rood (paars dus) de handen in elkaar sloegen en CD&V tot aan het ontstaan van het Vlaams kartel op apengapen lag.

Erfenis

In 2012 pleitte Dehaene nog voor een indexsprong, hij sprak uit en met ervaring. Op onder meer Facebook zie ik verschillende bevriende CD&V’ers dit gewoonweg straal negeren. Ze roepen op tot ‘meer Dehaene‘ in deze politieke tijd. ‘Laat hem vele politici binnen en buiten de CD&V inspireren‘. Allemaal mooi en goed bedoeld. Mochten ze hun verleden kennen dan weten ze welk effect en welke invloed Dehaene had op de samenleving: staatshervormingen, indexsprongen, de Maastrichtnorm, het Globaal Plan, … Maar wellicht denken ze wel aan een ander, vooral electoraal Dehaene-effect. In elk geval is zijn grote verdienste dat hij ons land institutioneel hervormde en opnieuw financieel gezond maakte. Misschien is het dat wat Kris Peeters bedoelt met ‘zoals Jean-Luc het graag zou hebben‘?

Foto: (C) Reporters