Het integratiedebat is inderdaad ziek!

Kris Peeters had de nobele bedoeling om de Joodse gemeenschap uit haar isolement te tillen. Aron Berger werd als brugfiguur aangesproken om op de CD&V-lijst te figureren. De Antwerpse CD&V had de ambitie om een lijst samen te stellen die een afspiegeling van de Antwerpse multiculturele samenleving moest worden… met dien verstande dat pontifex Peeters de muren tussen gemeenschappen wil slopen en vervangen door riant aangelegde bruggen. Wat een grootschalige samenzang moest worden, strandde algauw in een Babylonische spraakverwarring.

Tijdens de reformatie ging Maarten Luther ervan uit dat zijn nieuwe versie van het christendom voor de joden onweerstaanbaar zou zijn, maar toen ze zich niet massaal bekeerden, schreef hij pamfletten tegen hen: ‘Tegen de sabbattisten’ en ‘Over de joden en hun leugens’. Hij beschuldigde de joden o.a. van het vergiftigen van de waterbronnen en de ontwijding van de heilige hostie. Ik zie Kris Peeters niet onmiddellijk in zijn pen kruipen om vlijmscherpe smaadschriften tegen de joodse gemeenschap te schrijven. Integendeel! Maar zijn onhandig optreden heeft deels de doos van Pandora geopend. De joodse gemeenschap werd te kijk gezet en haar vrouwonvriendelijke gebruiken werden uitgebreid becommentarieerd en aangeklaagd, door o.a. Zuhal Demir. Aan een deel van de joodse gemeenschap is de Verlichting op zijn minst deels voorbijgegaan.

Integratie? Nou ja…

In dezelfde stad gelooft 30 tot 40% van de moslims in een uitgesproken conservatieve versie van de islam. ‘Hitler was een topkerel, want die maakte de Joden dood,’ laat een allochtoon optekenen. ‘De islam is voor velen niet louter een religieuze belevenis, maar een maatschappijvisie die haaks staat op de normen en de waarden die wij hier koesteren,’ aldus de verguisde staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Armoedebestrijding Zuhal Demir (N-VA). Een uiterst conservatieve partij zoals de Islam kan met de gemeenteraadsverkiezingen in een aantal Brusselse gemeenten tot een kwart van de stemmen binnenhalen.

Onderzoekster Sarah Teich wijst in eerste instantie op de zwakke sociaaleconomische positie en het zwakke opleidingsniveau van mensen met een migratieachtergrond. Het aantal moslims met een hoger diploma ligt significant lager dan bij niet-moslims, terwijl er net veel meer zijn die geen diploma hebben. 70% van de jonge moslims voelt zich in Vlaanderen niet geaccepteerd. Volgens Mark Elchardus is dit het gevolg van het onbezonnen migratiebeleid van de afgelopen decennia. We hebben tevens veel te weinig op integratie ingezet.

In Vlaanderen behaal je een inburgeringsattest als je slaagt voor de cursus Maatschappelijke Oriëntatie (MO) en de cursus Nederlands. Nou ja… slagen? Men slaagt voor de cursus MO als men een persoonlijk actieplan heeft opgesteld en voor de cursus Nederlands (NT2) volstaat een aanwezigheid van 90% tijdens de lessen. Er is geen enkele resultaatsverbintenis. Ik heb persoonlijk nieuwkomers uit een cursus NT2 van 180 tot 240 uren Nederlands weten uitstromen die met heel veel moeite een half blad met woordjes in het Nederlands konden stamelen. Integratie???

Diversiteit/segregatie

In 2007 publiceerde Robert Putnam een onderzoek naar diversiteit en kwam tot de akelige conclusie dat diversiteit de sociale cohesie ondergraaft. Door diversiteit treedt er een verminderde solidariteit op en creëert men sociale isolatie, meent Putnam. Diversiteit ondermijnt niet enkel het vertrouwen in allochtonen, maar ook in mensen in het algemeen.

Allochtonen die gesegregeerd samenleven, ontwikkelen een sterke identiteit die losstaat van de samenleving. Ze leven op zichzelf en lossen hun problemen op door bij elkaar te gaan. Wanneer er zich problemen voordoen, worden die dikwijls op een officieuze wijze lokaal geregeld. In tal van Europese steden worden sluiks shariarechtbanken opgericht. Om samenlevingsproblemen op te lossen, wendt men zich niet meer tot officiële instanties maar worden eigen officieuze instituties opgericht.

Hypergesegregeerde minderheden gaan zich ook veel sneller afzetten tegen de meerderheid. Er is niet alleen een veralgemeend wantrouwen ten aanzien van die meerderheidsgroep, maar tegenover iedereen die anders is. Leven in gesegregeerde wijken leidt als het ware vanzelf tot wantrouwen in anderen, maar het feit dat iemand in een geïntegreerde buurt woont, is op zich nog geen garantie voor een toename van vertrouwen. Naast elkaar wonen is één ding, met elkaar omgaan is een andere zaak.

Verder onderzoek onderstreept dat diversiteit tot segregatie leidt. In een Britse studie volgde men het reilen en zeilen van kinderen in een eetzaal van een multiculturele school. Uit de analyse van de zitplaatsen bleek dat kinderen met een Aziatische achtergrond elkaars gezelschap opzochten, terwijl autochtone kinderen aan andere tafels zaten. Zelfs toen de school een actief coöperatief beleid voerde, was er nog steeds een uitgesproken segregatie.

De overheid kan maatregelen nemen en acties ondernemen om de interculturele dialoog aan te moedigen, maar de reikwijdte van dit soort initiatieven is beperkt. In Nederland bestudeerde men over een periode van 8 jaren de contacten tussen de Nederlanders en de leden van de vier grootste allochtone gemeenschappen (Antillianen, Surinamers, Turken en Marokkanen). Uit het onderzoek bleek dat de interetnische contacten wel stegen, maar dat de frequentie van de contacten al vlug stagneerden. Meer zelfs. Naar verloop van tijd nam de etnische segregatie weer toe.
Deze stelling wordt grotendeels door Michael S. Merry onderschreven. Een aantal weken geleden liet hij in de Morgen het volgende optekenen: ‘We hebben … geen wezenlijk empirisch bewijs dat een (sociale) mix echt op grote schaal doet wat zijn verdedigers – met inbegrip van sociologen en beleidsanalisten – ons willen doen geloven.’ Merry wijst er op dat er overdonderend meer bewijzen zijn dat er een toenemende segregatie tussen buurten en scholen is en in de scholen aan de gang is.

Assimilatie

Nieuwkomers moeten zich zoveel mogelijk aan de heersende cultuur aanpassen. Dat moslims thuis een matje openrollen is hun goed recht, maar de waarden, de normen en de taal van de ontvangende gemeenschap vormen de standaarden waar de nieuwkomers zich willens nillens aan moeten aanpassen. De Deense sociaaldemocraten hebben het over een totaal andere boeg gegooid en kiezen er voor om in één gemeenschap te leven, in plaats van naast elkaar in tal van parallelle samenlevingen. Vrouwen worden verplicht om een fulltime betrekking aan te nemen. Op die manier worden ze uit hun isolement gehaald, wat eveneens integratie en emancipatie in de hand werkt.

Migrantenkinderen worden pas op de lagere school toegelaten als ze vloeiend Deens spreken. Op school wordt er ook varkensvlees geserveerd. Onderzoek laat duidelijk zien dat landen die kiezen voor assimilatie – zoals Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland veel beter resultaten qua allochtone werkzaamheidsgraad kunnen voorleggen.

De Vlaamse regering kan alvast de regels voor het inburgeringstraject verstrengen door aan zowel de cursus Maatschappelijke Oriëntatie als voor NT2 resultaatsverbintenissen vast te knopen. Allochtone vrouwen moeten worden aangemoedigd om een job te zoeken. De kennis van de Nederlandse taal moet een toegangsticket tot allerlei voorzieningen worden… We kunnen nog tal van andere maatregelen nemen. Nieuwkomers, allochtonen… moeten zoveel mogelijk worden verplicht om aan de openbare cultuur deel te nemen. De Deense sociaaldemocraten gaven onlangs het goede voorbeeld. Waar wachten we op?