Het is binnengekomen

Ik heb er een dag of twee over gepiekerd of ik dit wel zou schrijven. En dat is voor iemand als ik ongebruikelijk. Ni Dieu, ni maître is altijd ook mijn devies geweest, en uiteraard zijn de gedachten helemaal vrij, mais quand même…

Rudy Vranckx

En dus schrijf ik eerst dat Rudi Vranckx een van de allerbeste Vlaamse journalisten is. Van hem hoor je dingen die je van een ander niet hoort; hij is oorspronkelijk, verstandig, harde werker ook. Daardoor is hij allicht de enige bij de openbare omroep die een ‘merk’ is geworden.

Er zijn VRT’ers die dat van zichzelf denken, maar die zijn – anders dan Vranckx dus – nauwelijks te betrappen op enige originele gedachten of zelfs maar invalshoeken. Veel op tv komen is echt niet genoeg om een personality te zijn. Maar dit terzijde.

Vranckx is dus wél een merk, en – voor alle duidelijkheid – hij was dat al vóór zijn partner de baas werd van de nieuwsdienst. Maar ook de allerbeste mensen hebben sturing nodig, en die is kennelijk – eens te meer op de VRT – helemaal zoek.

Met BV’s naar de oorlog?

Want ik las dat Vranckx naar de oorlog gaat met BV’s. Naar Irak, Somalië en Afghanistan. Toen ik dat las, was mijn spontane gedachte: welke zieke geest komt daar nu op? En u weet wie u aan het lezen is: de geestelijke vader van de verkleutering van de politieke programma’s op de VRT. Joël De Ceulaer zal u daarvan met de verve hem eigen, gevraagd of ongevraagd, overtuigen. En toch…

Oorlog is een veel te serieuze zaak om er een BV-programma mee te maken. Oorlog gaat, in de woorden van Churchill, om darkest hours met blood, toil, tears and sweat. Overigens is net dat het verschil met de politiek, dit keer in de woorden van Mark Eyskens: de zever vloeit daar overvloedig, het bloed gelukkig nooit.

Maar – en ik doe nu zoals zovelen op de VRT: de krant afschrijven – Eén zal laten zien hoe een medewerkster van Radio 2 gaat leren rolstoelbasketten in Kabul. Ik neem aan met oorlogsslachtoffers. De BV’s zeggen dat ze ‘zichzelf in de weegschaal hebben gelegd’, wat dat ook moge betekenen. En Vranckx zelf voegt daaraan toe dat zijn doel was bereikt toen hij zag dat ‘het binnenkwam’. Vranckx wil laten zien ‘wat de oorlog doet met iemand die erin stapt.’ Dat laatste impliceert dat je een paar dagen later er ook weer uitstapt. En uitgerekend dat maakt het natuurlijk zo fake als wat. Los nog van het feit dat – voor zo ver ik kan nagaan – drie plaatsen worden bezocht waar er recent oorlog geweest is; niet waar de oorlog bezig is…

Nooit meer oorlog

Hét kenmerk van een oorlog is dat het overgrote deel van de mensen alleen maar kunnen ondergaan. Ze kunnen niet weg. En ze staan meestal zeer ver af van wat de strijdende partijen bezighoudt.

Ik vraag mij plots af of mijn ergernis niet van doen heeft met mijn leeftijd: 65+. Ik heb zelf nooit een oorlog meegemaakt, mijn vader wel. Mijn grootvader heeft aan de IJzer gevochten. En ik kon nauwelijks lezen toen ik op een muur van een toren ‘Nooit meer oorlog’ zag staan. Dat een oorlog om honderden redenen niet deugt, ik heb dat altijd geweten. Ik heb geen BV’s nodig om dat te beseffen.

Op de radio spreekt Ruth Joos over ‘een belangrijk programma’. Twee mensen die in Mosul zijn geweest zeggen haar dat ze nu pas beseffen wat oorlog is, en ‘dubbel begrip’ opbrengen waarom mensen op de vlucht zijn. Tja… Als dat de bedoeling is, kan ik de programmamakers nog enigszins begrijpen. Al vrees ik dat dat niet zo werkt. In deze is er een parallel met de klimaatdiscussie.

Maar er is nog erger. Als we Vranckx zelf mogen geloven – maar in deze doe ik dat uitgerekend niet – kan hij via die BV’s dingen ter sprake brengen die hij alleen, staande voor de camera, niet kan brengen. Wat kan dat in godsnaam zijn? Geeft hij ons dan keer op keer en al dertig jaar lang maar een deel van de waarheid? Heeft hij echt bekende acteurs nodig om die werkelijkheid te vervolledigen?

‘Dat zal er stevig inhakken’, vernemen we nog. En toen ik dat las, wist ik het zeker. Ik ga niet kijken. Ik zal dan maar Netflixen. Liever echte fictie.