Frans ministerie van Waarheid

Enkele dagen geleden ontbood president Macron een gezelschap van journalisten bij hem in het Élysée, voor een ‘gesprek over de toestand van informatievoorziening door de media’, zoals hij het zelf uitdrukte. Het werd een ‘vertelgesprek’ om Willem Frederik Hermans te citeren: alleen Macron was aan het woord. Aan de schaarse informatie in de media over dit samenzijn zou je af kunnen leiden dat de journalisten op het hart is gedrukt niet te uitvoerig te berichten over het besprokene.

Daar ben je natuurlijk geen journalist voor, moet bijvoorbeeld Étienne Gernelle van opinieweekblad Le Point gedacht hebben — doorgaans niet echt een opstandig blad. De titel van zijn artikel luidt: Macron of de verleiding van de ‘Pravda’.  In de kop rept hij al van een ‘verbazingwekkend orwelliaanse visie op informatieverstrekking’ van de president, die voor de gelegenheid was uitgedost in een grijs ensemble met coltrui, zonder twijfel door Brigitte, die als een Cerberus zijn imago schijnt te bewaken.

Op het matje

Laat me eerst in grote lijnen navertellen wat Jupiter — zoals hij vaak wordt genoemd — had te melden. Hij toonde zich ‘inquiet du statut de l’information et de la vérité dans notre démocratie’. De president is ongerust over hoe er met ‘informatie’ en met de waarheid wordt omgesprongen in de samenleving. Ik gebruik maar even ‘samenleving’ in plaats van democratie… Over de volksbeweging van de Gele Hesjes merkte hij op dat ‘deze crisis door de media enorm wordt opgeblazen, terwijl het publiek in feite steeds minder belangstelling heeft’. 

Let op, hier is het ijs al glad, maar het wordt erger.

Macron drukte zich vervolgens bijzonder ingewikkeld uit over de ‘productie van informatie vandaag de dag’. Hij noemde het internet, en betreurde ‘les nouveaux modes de hiérarchisation, davantage axés sur le chiffre que sur la légimité de la parole’. Vrij vertaald: ‘de nieuwe manieren van prioriteiten stellen, meer gericht op het resultaat dan op de waarheid’. Ga er maar aan staan, beste lezer. 

De president van Frankrijk roept in feite de pers op het matje omdat ze volgens hem verkeerd werk levert. Een ‘jamais vu’mogen we dit rustig noemen.

 Zo Poetin, zo Macron

Daarna ging het bergaf: Macron verklaarde dat wat je ook hoorde, je altijd moest bedenken van wie het kwam. Van een burgemeester, een gedeputeerde, of een minister: die hebben verantwoordelijkheid, die zijn ‘gelegitimeerd’, en dat is toch iets heel anders dan een ‘citoyen lambda’, een man van de straat. Die spreekt alleen voor zichzelf. 

Misschien herinnert u zich nog dat Macron als eerste president op Quatorze Juillet afgelopen jaar het traditionele gesprek met de pers achterwege liet. Zijn woordvoerder liet weten dat de president ‘pensées complexes’ had, die voor gewone stervelingen — zoals journalisten — moeilijk waren te volgen. Dan zei hij maar liever niets. Dit leidde tot enorme hilariteit in Frankrijk. 

Macron vervolgde het ‘gesprek’ met zijn gebruikelijke riedel tegen politiek activisme van buitenaf, lees uit Rusland, waarbij hij zoals altijd het Franse filiaal van internationale televisiezender Russia Today (RT) uitdrukkelijk noemde. RT is zijn eeuwige en zelfverklaarde vijand, die hij maar niet uit de lucht kan krijgen. Ik denk omdat geen Franse rechter daar aanleiding toe ziet. In het Élysée komt Russia Today in ieder geval niet binnen, maar ik vermoed dat Poetin daar alleen maar om kan lachen. Macron noemde RT France een ‘gevaarlijk propaganda-orgaan’. Persoonlijk zie ik het vooral als een nuttig medium om meer te weten te komen over dingen die de Franse pers en overheid liever uit de wind houden. Zolang je maar in je achterhoofd houdt dat Poetin erachter zit.

Wat Poetin kan, kan ik ook, moet Macron hebben gedacht, want vervolgens zei hij in wollige taal dat er nagedacht moet worden over de overheidsfinanciering van een deel van de media, om te garanderen dat de berichtgeving ‘neutraal’ is en blijft. Er zouden ‘structuren’ moeten komen om het ‘waarheidsgehalte’ van de media te ‘bewaken’… De overheid zou dergelijke ‘strukturen’ kunnen bekostigen, maar de media zelf werden uitdrukkelijk uitgenodigd hieraan actief deel te nemen.

Referendareferendum

Nog voor de rook was opgetrokken, deed Macron ook nog even een voorstel om een referendum over het houden van referenda te houden, tegelijk met de Europese verkiezingen in mei. De Gele Hesjes vragen immers de terugkeer van het referendum. Macron wil hiermee een aantal vliegen in één klap slaan. Het zou een redelijke opkomst voor die Europese verkiezingen bewerkstelligen, zodat hij niet nog meer voor gek staat bij zijn vrienden over de grens. En tegelijk zou hij op deze manier dat referendum winnen, dankzij de stemmen van mensen die uit enthousiasme voor de Europese Unie toch al naar het stemhokje gaan. Dat is precies het volk dat niet is gediend van referenda waarin het volk zijn zegje kan doen. 

Zoals in de Franse pers al uitgebreid is opgemerkt: dat zogeheten ‘Grote Debat’ om de volksopstand van de Gele Vesten te smoren, is voor Macron niets meer of minder dan een enorme gratis verkiezingscampagne voor de Europese verkiezingen. Gratis als in: betaald door het volk.

Voogdij

Belangrijker is wat de ‘complexe gedachten’ van de president goedbeschouwd inhouden: de Staat wil dus journalisten gaan betalen ‘om de neutraliteit van berichtgeving te garanderen’. Volgens eerdergenoemde — echte — journalist van Le Point, is dit niets minder dan een voorstel om de pers een ‘programme de tutelle’ op te leggen, zeg maar onder voogdij te stellen. Deze uitdrukking begint school te maken in de Franse pers. 

Als ik een sarcastische Étienne Gernelle mag citeren: ‘De oneindige wijsheid van onze onfeilbare Jupiter in aanmerking genomen, zullen de kranten spontaan besluiten om hem te laten beslissen wat waar is en wat niet, via een door hem gefinancierd systeem, en dat allemaal voor het maximale welzijn van het volk’. 

Kortom, er komt een ministerie van Waarheid in Frankrijk, als het aan Macron en zijn handlangers ligt. Eén ding blijft opvallend achterwege in alles wat de president zegt of doet, en dat is het recht op vrijheid van meningsuiting. Nee, het gaat alleen om ‘informatie’: het volk moet juist en ‘neutraal’ worden geïnformeerd. Daar wil de overheid journalisten voor gaan betalen…

Desinformatie

Ik zou nu makkelijk los kunnen gaan over de stortvloed van desinformatie die Macron en zijn ministers zelf over de wereld uitstorten. Ze liegen werkelijk over alles wat hen niet bevalt, met name over de Gele Hesjes. 

Over de aantallen demonstranten bijvoorbeeld, afgelopen zaterdag nog door minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner, op 17.000 geschat. Volgens een woordvoerder van de politie waren het er 270.000. Of over de gemaskerde en ongeïdentificeerde — maar duidelijk van overheidswege zwaarbewapende knokploegen in de straten van grote steden, die winkelruiten inslaan om de echte demonstranten te framen, en die deze demonstranten aanvallen en verminken. Al achttien Gele Hesjes moeten verder met één oog door het leven. Vergeleken bij dit geweld is in het verleden relschoppers uit de banlieues of van extreemlinks nauwelijks een strobreed in de weg gelegd, terwijl die pas écht gewelddadig waren…

Nieuwe wetten

Macron laat ook nog eens aan één stuk door nieuwe wetten door de Assemblée jagen, die met name de vrijheid van de burger beknotten. Dat kan hij doen, want zijn partij heeft de absolute meerderheid. Zo is demonstreren veel moeilijker gemaakt: men kan gearresteerd worden op verdenking van een intentie om te gaan demonstreren. Wie door de stad fietst met een geel vestje in zijn tas, kan theoretisch in de cel belanden, omdat hij of zij weleens van plan zou kunnen zijn om aan een demonstratie deel te nemen, waarvoor misschien geen toestemming is. Ik verzin het niet. Op het dragen van maskers op straat — bijvoorbeeld om jezelf tegen traangas te beschermen — staat inmiddels 15.000 euro boete. Zeg maar liever tegen de agent dat het een boerka is, daar staat maar 150 euro op…

As we speak heeft Macron ook nog eens geprobeerd een inval te laten doen bij de invloedrijke site Mediapart.fr van oud-Le Monde-redacteur Edwy Plenel. Deze site maakte geluidsopnames openbaar van gesprekken die Alexandre Benalla — de ex-lijfwacht van Macron — voerde met hooggeplaatste functionarissen in het Élysée, waarin over niks anders wordt gesproken dan het om de tuin leiden van pers en justitie. De tapes zijn blijkbaar door een naaste medewerker van Macron in handen van Mediapart gespeeld, en de president wil die naam. Onder het mom van ‘aantasting van de privésfeer van meneer Benalla’ stonden twee onderzoeksrechters en een paar politieagenten voor de deur. Gelukkig mag je — nu nog wel! — toegang weigeren, zolang er geen gerechtelijk bevel ligt. 

Met Mediapart, de site die oud-president Sarkozy voor één nacht achter de tralies wist te krijgen, heeft Macron in zijn overmoed zonder twijfel de verkeerde te pakken. 

Afkeer

Het beeld van Macron als een gewetenloze en ambitieuze opportunist wordt steeds meer bevestigd. Al staat hij nu iedere avond op de televisie leuk te doen met een publiek van lokale bestuurders, in zijn gratis verkiezingscampagne voor de EU. Eergisteren nog in Saint-Denis, de geïslamiseerde voorstad van Parijs waar de Bataclan-terroristen ongehinderd konden verblijven. Die wijk leek volgens Macron precies op Californië, maar dan zonder de zee. Hij zei het écht…

Deze president laat zich kennen als een man met een afkeer voor het gewone volk, zonder een greintje menselijkheid. Hij wil Frankrijk steeds verder de Europese Unie in ritselen, hij slooft zich overdreven uit voor het milieu — bijvoorbeeld door perfect functionerende kerncentrales te sluiten — en verwacht dat mensen die toch al niks te makken hebben nog verder krom liggen voor het realiseren van zijn megalomane agenda. Macron heeft zich als een heuse mafiabaas omringd met duister volk, zoals minister Castaner, een voormalige professionele pokerspeler, die voor hij de politiek inging daadwerkelijk banden had met de onderwereld van de Côte d’Azur — ja, die bestaat.

Macron heeft nooit meer dan één op de vijf Fransen achter zich gehad. De enigen die hem nog mogen, zijn mensen uit de kapitaalkrachtige, grootstedelijke bourgeoisie. Om hem te steunen zijn zij nu ook halfslachtig aan het demonstreren geslagen, tegen de Gele Hesjes. Ze dragen rode sjaals en noemen zich Foulards Rouges. Wie deze lui op de televisie bekakt hoort palaveren over het plebs dat niet wil werken, en zo verwend is omdat ze toch al alles gratis krijgt, zou niet meer bijkomen van het lachen, als het niet zo tragisch was. 

Ik zou u liever anders melden, maar Frankrijk staat er slecht voor, vrees ik. Wat Macron goedbeschouwd doet, is de deur wijd open zetten voor Marine Le Pen, die hij bovendien een fraaie collectie repressieve wetten en maatregelen op een presenteerblaadje zal nalaten. Ze kan zo aan de slag…