Het verdriet van Vlaanderen

Joke Schauvliege is minister af, het is misschien een verlossing, ook voor haar. Haar palmares oogt mager, ze heeft haar imago van Boerenbondminister nooit kunnen counteren, en op een zeker ogenblik moest minister-president Geert Bourgeois zelfs tussenkomen omdat haar beleid echt chaotisch werd, zie het beruchte bosplan. Waarom wordt zo iemand überhaupt minister? Omdat ze veel stemmen haalt in de rurale driehoek Brussel-Oostende-Antwerpen, en omdat ze effectief vooral de landbouwlobby bediende, met milieu als vervelende nevenbevoegdheid. Maar die nevenzaak werd via de klimaatbetogingen opeens hoofdzaak, en dan liep het fout.

Fakenews

De waarheid is dat Schauvliege dit spagaat niet meer aankon en onder druk stond van zowel de landbouwsector als de milieu-organisaties. Om aan die dubbele druk te weerstaan moet je van een andere carrure zijn dan die van ex-schepen van Evergem. Wie heeft trouwens bedacht dat landbouw en milieu onder één ministerschap moeten vallen? De belachelijke complottheorie dat de klimaatbetogingen georkestreerde acties tegen haar beleid én persoon gericht waren, en dat de Staatsveiligheid die piste onderzocht, heeft ze trouwens uit de sociale media geplukt, meer bepaald rechtsblauwe, bruine en klimaatnegationistische stokers uit la Flandre Profonde die met fakenews geen probleem hebben.

Al weken zie ik ze passeren op Facebook en Twitter, de geruchten over een groene staatsgreep en de infiltratie van klimaatactivisten tot in de hoogste regionen van ’s lands beleid. Door die complotgeruchten hebben Schauvliege en haar administratie zich laten opjutten en is die uitschuiver gebeurd. Dat illustreert uiteraard haar zwakte en ongeschiktheid voor die job, maar het wijst ook op de zwaar getroebleerde relatie tussen landbouwsector en milieu-organisaties. De ironie is dan dat uitgerekend de klimaatsceptici (sorry, zeg nu eco-realisten) via de sociale media de afgang van Schauvliege hebben doorgedrukt, door middel van een geruchtenmolen die nergens op sloeg. Dodelijk als je je daarin laat meedrijven. En waarom heeft zo iemand geen privé-GSM om zich wat af te schermen? Zijn de Vlaamse ministers wel in de 21ste eeuw beland? Kan het dan je een minister bestookt met een bommenregen van politieke boodschappen, tot ze letterlijk wenend in elkaar zakt?

Parmaham

Reporters

Tijd voor de kern van de zaak. Vlaanderen is een van de dichtst bebouwde regio’s ter wereld, waar elke hectare grond kostbaar is. Mensen willen bouwen, wonen, maar ook natuur om tot rust te komen, én uiteraard voedsel produceren. Er is de historisch gegroeide lintbebouwing en de archaïsche wens van de Vlaming om op het idyllische platteland te wonen, liefst met een SUV voor de deur. Dat is misschien wat veel voor een land van een voorschot groot. De landbouwsector vecht voor elke morzel gronds, moet het moordende spel meespelen van de schaalvergroting, de druk van de Bayers en Monsanto’s om steeds meer meststoffen en pesticiden te gebruiken, de dumpingstrategieën van de grote retailketens waardoor ze niet meer uit de kosten komen.

Maar de Boerenbond heeft altijd de kaart getrokken van de schaalvergroting en de Europese subsidies, waardoor we gewoon met een te grote veestapel zitten (de welbekende Parmaham die van naar Italië getransporteerde varkens afkomstig is) en mestoverschotten die bij tijden radeloos in beken worden gedumpt. Duurzaamheid is bij de Vlaamse boer geen punt, het is knokken om te overleven en de Italianen van Parmavarkens te voorzien.

De eveneens door Europa opgelegde mestverwerkingsnormen en richtlijnen inzake de bescherming van natuurgebieden (de habitatrichtlijn), naast de druk van dierenrechtenorganisaties, verhogen nog de nervositeit en maken van de oorlog tussen boeren en groenen een existentiële kwestie. Auteurs als Chris De Stoop (‘Dit is mijn hof’) hebben de boerenhaat tegen de groenen nog aangewakkerd, vanuit een romantisch-nostalgisch perspectief en via de karikatuur van de bezeten ecofascist die de boer zijn hof en zijn beesten wil afpakken om er de lepelaars en tureluurs te laten broeden. Die fundi’s lopen natuurlijk rond, maar ze trekken niet aan de touwtjes. Natuurpunt is best constructief bezig en heeft op de Antwerpse linkeroever hard gewerkt aan een harmonisch model om landbouw en milieu te verzoenen. Het tsjevenverhaal anderzijds om beide belangen in stilte te laten sudderen, is definitief voorbij. Het Schauvliege-fiasco bewijst het. Laat het ook een opportuniteit zijn.

New deal

Poldergebied in Cadzand (Zeeuws-Vlaanderen)

Vlaanderen moet die afgang aangrijpen om een masterplan op te stellen dat de open ruimte duurzaam beheert. Een langetermijnvisie (dat is in ons politiek universum een groot probleem) met begrip voor de noden van de landbouweconomie, met aandacht voor natuur en open ruimte, en last but not least het welzijn van de Vlaming zelf. Daar zullen een aantal heilige huisjes voor moeten sneuvelen. De Boerenbondfilosofie is volstrekt gedateerd, de naïeve groene utopie evenzeer. Wel moet er nagedacht worden over eerlijke prijzen, verkorting van de keten tussen producent en consument, en de bereidheid om gebieden te bestemmen die tegelijk een betekenis hebben als natuurgebied én een functie als landbouwzone.

Bekijk eens het totale plaatje, niet dat vanuit de verschillende lobby’s. In deze new deal kan Vlaanderen echt tonen wat het waard is, waar mogelijk zelfs buiten het toekijkend oog van de EU-schoonmoeder om. Kijk misschien ook eens naar onze Noorderburen, hoe die natuur en landbouw combineren via overstromingszones, schapenteelt in buffergebieden, enzovoort. De komende verkiezingen zijn een gouden kans, hopelijk eindigt het weer niet met een politieke koehandel –om in beestentermen te blijven- over postjes en bevoegdheden, waardoor je dus miscasts à la Joke krijgt. Daarvoor is deze kwestie echt te belangrijk.