Het Verenigd Koninkrijk verlaat de EU

‘Het land stemt voor blijven’. Zo klonk het aan het begin van Referendum Night. Een exit poll van het YOUGOV voorspelde een iets minder nipte overwinning dan vewacht van 52% voor Remain in de Europese Unie. Maar terwijl in de nacht de uitslagen binnen regenden, aan een trager tempo dan de nachtelijke neerslag, leek het resultaat van de peiling voorbarig. Newcastle, dat geboekstaafd stond als een stad waar men met een 12% voorsprong sterk pro-EU zou stemmen, zag een resultaat van 51% ‘Remain’ voor 49% ‘Leave’. Het verschil was marginaal.

Rond halfvier GMT duikelde de Britse munteenheid van de economische kliffen als een gevolg van de zenuwachtigheid van de Aziatische markten. De bevolking lijkt immers het omgekeerde te hebben beslist van wat was voorspeld. Een nipte meerderheid kiest voor een VK los van de EU. Echt nipt. Wellicht 52% tegen 48%. ‘It’s the economy stupid!’, heeft ditmaal niet gewerkt. De twee thema’s immigratie en soevereiniteit hebben het gehaald volgens verschillende analisten.

Schotland, waar de opkomst hoger lag – maar ook weer niet hoog genoeg – stemt de bevolking pro-EU, net als Noord-Ierland, maar Engeland en Wales stemden anders. Londenaars, een belangrijk kiesreservoir voor het eurofiele kamp, bleven meer thuis dan gehoopt. Het koninkrijk lijkt verdeeld. Maar het moet gezegd worden dat ook in de andere naties van het VK het percentage ‘Leave’-stemmers hoger ligt dan wat er verwacht werd. Belangrijk om op te merken is dat traditionele Labour-gebieden sterk voor ‘Leave’ hebben gestemd. Het beeld dat de eurosceptische gevoelens een probleem zijn van de Conservatives is nu wel definitief achterhaald. De Britse arbeider danst naar het pijpen van Nigel Farage met zijn UK Independence Party.

Nog voor de resultaten werden bekendgemaakt, schreven meer dan tachtig notoire eurosceptische Tories een open brief waarin ze David Cameron oproepen om aan te blijven als premier, wat de uitslag ook zou worden. Ze hopen dat hij de onderhandelingen van de terugtreding leidt. Of de verslagen First Lord of the Treasury, zoals zijn titel officieel luidt, ook ingaat op het verzoek is op het moment dat ik dit schrijf nog niet bekend.

Brussels wordt wakker met een kater. Dit referendum stond in de sterren geschreven, maar de EU weigerde tot voor kort het ernstig te nemen. David Cameron liep de deuren van de Europese politieke leiders plat om garanties te krijgen zodat hij de Britten kon overtuigen van het EU-project, maar hij kreeg alleen koude douches. Jean Claude Juncker kon de Britten alleen maar troosten met de boodschap dat er ‘meer Europa’ komt. Een compleet gebrek aan inlevingsvermogen van deze niet-democratisch verkozen machtige man op ons continent. Decennialang winnen eurosceptici de EU-verkiezingen in het VK, maar hun electorale kracht wordt keer op keer genegeerd. Figuren als een Guy Verhofstadt lezen hen hoogdravend de les, maar ze weigeren te luisteren naar hun bezwaren. Nu moéten ze luisteren.

Jean Claude Juncker mag dan wel ervaren zijn in het omgaan met katers, de Europese Unie zit met een probleem. De eurosceptici zitten intussen overal.