Het Vlaanderen van hier en nu… volgens de ‘Revue générale’

De ouderdomsdeken van de Franstalige Belgische tijdschriften heeft zojuist een spannend extra-dossier gewijd aan de Vlaamse samenleving. Te ontdekken…zonder vooroordelen!

Sommige Vlaamse stemmen veralgemenen nog veel te veel  hun visie over de hun Franstalige buren. Onbekend is meer dan ooit onbemind… vooral wanneer men blijft hangen bij sommige moeilijke feiten van voor het federalisme.

Onze staatshervorming is ver van perfect, zeer ver van zelfs… Kijk maar naar de manier waardoor onze Excellenties van alle talen en gewesten de huidige Covidcrisis beheren… Raar want volgens ons was het niet zo flagrant onder Sophie Wilmès… Cherchez la femme ? Misschien…

Versleten clichés overbruggen…

Zowel in Wallonië als in Brussel en meer nog in Oost-België zijn er veel oprechte bewonderaars van die van over de bietengrens (taalgrens, wel te verstaan…). En het zijn zeker en vast geen nostalgische unitaristen die nog altijd niet zouden begrepen hebben dat de Vlamingen veel te lang verwaarloosd werden door de Franstalige elite.

Maxima culpa van la Belgique de Bon-Papa, daar ben ik het absoluut eens met de flaminganten : het was maar in 1965, dus amper drie jaar voor de apotheose van het «Walen buiten» in Leuven dat de Belgische Grondwet, eindelijk ook officieel in de taal van de meerderheid zijn plaats vond op de scene van ons politiek theater.

In een modernere optiek dan degene die toen in het land heerste zou ik dus een dossier over de Vlamingen van hieruit gezien, willen aanraden. Ver van de officiële Waalse doxa, van sommige politieke partijen en vakbonden die daarvan leven maar ook van een zeker aantal journalisten die nooit de moeite hebben genomen daar echt iets objectiefs over te schrijven in hun gazetten of te verwoorden voor de camera’s van onze kleine of mega-schermen…

Serieuze periodieken die de rol vervullen van think tanks zijn vandaag, het is een feit, al te zeldzaam maar dat is geen reden om op basis van een hoop oppervlakkige gegevens zich niet meer te draaien naar de Vlaamse samenleving. Onder al haar hedendaagse vormen… En het is daarom dat ik het hier zal hebben over de Revue générale.

Oei, oei, oei, bij het vermelden alleen van haar naam, hoor ik al enkele klachten in de verte, van de Westhoek tot Voeren over deze unieke driemaandelijkse publicatie die vijf jaar geleden haar 150ste verjaardag heeft gevierd… Zulke revue kan, volgens achterdochtige nationalisten, alleen maar ultraconservatief zijn en dus ultra-unitarist… met «le Roi, la Loi et la liberté ». Met daaraan toe te voegen : Et pour les Flamands la même chose…

Ja…, dat was zeker een realiteit in de niet zo goeie oude tijd toen de Vlamingen nog niet erkend waren in onze samenleving… waar ook enkele grote Vlaamse politici aan meewerkten dans la langue de Voltaire. Want indien de macht heel Franstalig was, werd zij ook uitgeoefend door een zekere Vlaamse politieke aristocratie…

Die periode is voorbij sinds de federale omwenteling van België. Het is natuurlijk niet de eerste keer dat deze nogal serieuze Revue op Vlaanderen focust. Ik herinner me bijvoorbeeld «La Flandre Variato Cantabile», een twintig jaar geleden.

Een natie in wording, twee hoofdsteden…

Onder de leiding van hoofdredacteur Frédéric Saenen, Luikse literatuurcriticus en professor-schrijver geeft het tijdschrift toe dat het huidige Vlaanderen niets meer gemeen heeft met een zeker te unitair verleden. En vooral dat het vandaag grote  ambities mag koesteren.
Beter nog : Vlaanderen stelt zich voor als een natie met twee hoofdsteden, Antwerpen, dertiende wereldhaven en Brussel, hart van de Europese instellingen. Steeds minder een Franstalige enclave maar een kosmopolitisch kruispunt. Daartegenover vragen de Franstaligen zich af welke identiteit het zal halen bij hun landgenoten.

Natuurlijk had men gewoon een mooi aantal versleten clichés weer uit de kast kunnen halen.
Men zal toegeven dat sommige reacties van de Waalse Jean Modaal in de media nog steeds verbazen, zoals onlangs na de bijeenkomst van vooral aanhangers van het Vlaams Belang die naar Brussel reden en er tussen stad en Rand veel, veel Vlaamse leeuwen zonder rode nagels ontplooiden om te protesteren tegen de nieuwe Vivaldiregering die geen Vlaamse meerderheid heeft in de Kamer. De aanwezigheid van een zeer nostalgische uiterst-rechtse militant volstond om er een soort van mars, niet op Rome, maar op Grimbergen (parking C) van te maken!

Maar bon, laten we naar het essentiële gaan: de Revue générale die gedurende de lente en de zomer haar dossier voorbereidde had geen oogkleppen bij de keuze van de thema’s noch van de getuigen/woordvoerders. En dat levert dus een mooi zicht over Vlaanderen.

Kleppers als Mark Eyskens en anderen

Dat verbaast al onmiddellijk met een kruisgesprek met twee zeker niet onverwachte gasten – oud-premier en minister van Staat Mark Eyskens (van wie een aantal boeken ook in het Frans verschenen zijn) en Luc Bertrand, dynamische acteur van de regionale welvaart – maar ook met Assita Kanko als andere guest star, Europees volksvertegenwoordiger van de N-VA, die zoals steeds een interessante analyse levert van haar Vlaanderen.

Andere grote getuige : Luc Devoldere die sinds jaren met Septentrion en vandaag met Les Plats pays, de Nederlandse cultuur beter wil laten kennen aan anderstaligen bij ons en in la Douce France.  Een uitdaging die hij perfect verwezenlijkt heeft en waarvoor hij zich nog steeds inzet…

Een onvermijdelijk onderwerp komt er natuurlijk ook aan bod: de voorbereiding van de Vlaamse Canon… Hier geeft historicus van UGent, Marc Boone zijn standpunt. Met een vuurpijl naar… Bart De Wever. De voorzitter-historicus van de N-VA had in een stuk, eind februari 2002 in De Standaard verschenen, laten weten dat «geschiedenis zich niet laat canoniseren tot absolute en eeuwige waarheid.» En hij voegde eraan toe dat «een officiële versie van het verleden opleggen, als dienstmaagd voor het politieke heden, typisch is voor totalitaire regimes. In een democratie moet de overheid daaromtrent de grootste schroom aan de dag leggen»…

Een interessant debat dat men, tussen haakjes, gerust ook nog mag – en moet – hebben in Wallonië en Brussel waar er nog steeds discussies lopen over de Franstalige gemeenschap van België – vandaag Fédération Wallonie-Bruxelles (wat een van mijn goeie Brusselse vrienden de «Fédération bucht-brol» noemt…) en een meer regionale aanpak waarover in feite een debat gaande is sinds het Manifeste de la culture wallonne van de jaren… 1980.

Culturele hoogtepunten

Het dossier van de Revue générale heeft het natuurlijk ook over de grote huidige culturele tendensen. Met onder andere Tom Lanoye, Felix Van Groeningen, Jan Fabre en Lize Spit.

En wanneer men het over Vlaanderen heeft, komt men natuurlijk ook tot de secularisering en een zekere radicalisering van de vrijzinnigheid… Bij ons, in Franstalig België hebben we natuurlijk ook nog steeds rabiate antiklerikalen maar de dialoog bestaat bijvoorbeeld met sommige vrijmetselaars en voorvechters van de laïcité. Misschien omdat de papenvreters vinden dat de katholieken steeds minder invloed hebben. ‘t Zou kunnen maar het vrij onderwijs staat nog aan de top, zelfs indien sommigen nog steeds dromen van een eengemaakt schoolnet.

Die ellendige regeringscrisis

We zullen eindigen met het… begin. Want veel van onze lezers vragen zich natuurlijk af hoe de Franstalige intelligentsia zich politiek positioneert. Onder de vorm van een «brief aan de Vlamingen» heeft grondwetsspecialist en oud-volksvertegenwoordiger van de CDH Francis Delpérée die de raad van bestuur van de Revue leidt en haar nieuw leven inblaast, een zeer realistische boodschap doen doorsijpelen.

Zijn editoriaal is vooral een mooie uitnodiging  om te blijven nadenken over de verdere evolutie van ons land. Zonder nostalgie en hopelijk ook, volgens hem met verder kijkende standpunten dan het huidig imbroglio… Daar had hij het natuurlijk over de lange, de te lange crisis na de verkiezingen van mei 2019.

Delpérée geeft niet echt zijn voorkeur en sluit in feite geen formule uit. Maar in elk geval wil deze jurist die het «Walen buiten» op het terrein heeft kunnen ervaren in Leuven zeker geen terugkeer naar het België van vijftig jaar geleden.
Het heeft in feite absoluut geen zin meer «met een Vlaanderen die zich steeds meer als wereldburger profileert». En dat, volgens hem, zijn eigen plaats gekregen heeft in de wereldgeschiedenis…
In feite sluit hij niets uit. Indien België uit de pandemie geraakt, wordt het daarna spannend op politiek vlak…

Inlichtingen : [email protected]; Quai Orban 40/31, 4000 Liège