Hoe de Blauwe Reeks van Suske en Wiske een mythe werd

De zogenaamde Blauwe Reeks waren albums van Suske en Wiske die ooit met een blauw omslag verschenen en tot de beste in het œuvre van Vandersteen worden gerekend. Voor wie geen Vandersteenexegeet is: dit zijn de stripverhalen waar Wiske in plaats van een ananaskapsel een permanentje had. Deze reeks is nu voor de vierde of vijfde keer sedert 1969 aan een nieuwe editie toe. En net als de vorige keren, zorgt dit voor rumoer bij de fans.

Geïdealiseerde jaren 1950

De Blauwe Reeks verscheen van 1950 tot 1959. De reeks verscheen in vierkleurendruk (uitzonderlijk voor Vlaamse strips) en begin jaren 1960 waren albums in goede staat al zeldzaam (verzamelwaarde). Omdat de reguliere reeks in monochroom verscheen waren daar de tekeningen op twee pagina’s in blauwe inkt gedrukt en de volgende twee in bruine inkt. Dit alterneerde zo van de bruine frontispice tot het einde van het album. Die albums verschenen ook in brochurevorm, met nietjes. Die bindwijze duurde zelfs voort toen de nieuwe albums en de herdrukken in duotoon (zwart met rode steunkleur) begonnen te verschijnen.

Pas later zouden de strips een softcover krijgen met rechte rug zoals bij de blauwe reeks. Naast Suske en Wiske verschenen ook De familie Snoeck en Het plezante circus met een rood omslag. (Van Het plezante circus verschenen twee albums in 1958 en één in 1959.) De laatste reeks is een geval apart omdat die in vierkleurendruk verscheen wat het verband ‘blauwe kaft = kleur’ op losse schroeven zet. De kleurboeken van Suske en Wiske uit dezelfde periode verschenen trouwens ook met blauwe kaft.

Lode Goukens | Doorbraak.be

monochroom in bruine inkt

Meer Vlaamse cultuur voor Franstaligen

Vandersteen tekende voor Kuifje ook ’t Prinske en Tijl Uilenspiegel. ’t Prinske verscheen pas in de jaren 1990 integraal en in blauwe harde kaft zoals de blauwe reeks. De stripreeks Tijl Uilenspiegel zou een suggestie geweest zijn van Hergé’s vriend Karel Van Milleghem die vond dat de Vlaamse cultuur te weinig aan bod kwam. (Ironisch genoeg is de roman La légende d’Ulenspiegel et de Lamme Goedzak door een verfranste Vlaming Charles De Coster in het Frans geschreven). 

Lombard gaf tussen 1952 en 1957 acht albums van Vandersteen uit in de befaamde Collection Lombard (dus zes Suske en Wiskes en twee Tijls). Het Spaanse Spook ,dat in sepia werd gedrukt, had geen blauw omslag. Bij Standaard Uitgeverij verscheen de Nederlandse versie op hetzelfde grote formaat en in sepia (zonder blauwe kaft). Dit leidde tussen 1950 en 1959 tot acht parels van stripalbums zoals Het Spaanse spook, De bronzen sleutel, De Tartaarse helm,  De schat van Beersel, Het geheim der gladiatoren, De gezanten van Mars en De groene splinter.

De laatste vijf verhalen verschenen in full color en met blauw omslag. Het zevende verhaal, Het gouden paard, verscheen zelfs helemaal niet als album. Het zou alsnog als album 100 verschijnen in de ‘gewone’ rode reeks. In 1959 kwam het immers tot een felle ruzie over wie de stripalbums mocht uitgeven: Lombard of Standaard Uitgeverij. Dit leidde tot een breuk met het weekblad Kuifje. De Blauwe Reeks hield dan ook meteen op; de blauwe kaft duikt pas op vanaf het tweede verhaal in de Franstalige Lombard-collectie en bij het zesde deel werd dit al opgegeven.  

Verdwenen tekeningen of pagina’s

Pas veel later in 1969 verschenen de verhalen ingekort in de rode reeks. Die verminking draagt uiteraard bij aan de mythische reputatie. Sedert 2017 verschenen alle albums uit de Blauwe Reeks opnieuw ingekleurd in de witte reeks (classics; begin 2020 stopgezet) maar helaas zonder de bewuste ontbrekende pagina’s. Het Spaanse spook, De Tartaarse helm en De bronzen sleutel die in de witte reeks verschenen in 2019 behielden wel hun oorspronkelijke lengte.

In 1983-1984 verschenen de verhalen (66 tot 71 pagina’s tellend) eindelijk op het correcte formaa, met hard cover en in de oorspronkelijke kleuren. Helaas stopte die uitgave na zes albums en dus kwamen De groene splinter en Het gouden paard nooit uit. De edities uit de jaren 1993-1999 telde alle acht albums (opnieuw met blauwe harde kaft en rug met blauw boeklinnen). De uitgever verkleinde helaas opnieuw het formaat. De tekeningen werden opnieuw ingekleurd en de teksten aangepast.

Maar nu, sedert juli 2020 verscheen de Blauwe Reeks integraal in twee bundels met blauwe harde kaft én met een aanvullend dossier over de reeks.

Bizarre anachronismen en lacunes

Op een ondertussen gewiste blog verscheen in 2014 dat grapjassen anachronismen zoals een pistool, een pastoor op een solex enzovoort hadden toegevoegd aan De Tartaarse helm. In tal van edities bleken die foute pagina’s steeds terug te komen. In 2017 bleken bij de nieuwe inkleuring met de computer zelfs delen van de oorspronkelijke inkting verdwenen. Wat leidde tot Wiske met één oog in Het Spaanse spook.

De conclusie is dat de Blauwe Reeks ernstigere verhalen zijn en met meer aandacht voor de afwerking. Een portie nostalgie naar de jaren 1950 telt ongetwijfeld mee. Of was het de onbereikbaarheid voor vele lezers in de jaren 1970 en 1980? De lezer kan er kennis mee maken in de zopas uitgegeven twee bundels.