Hongarije illustreert beperkte geldigheid van ‘Europese waarden’

De cultuuroorlog tussen de EU en haar Oost-Europese conservatieve lidstaten heeft een nieuw hoogtepunt bereikt. Deze maand nam het Europees Parlement een resolutie tegen Hongarije aan. Hiermee kan Brussel, met inbreukprocedures en uitstel van betaling aan Hongarije, het land dwingen zijn binnenlands beleid aan te passen. De resolutie volgt als reactie op een serie wetswijzigingen die het Hongaars parlement een maand eerder had aangenomen. Daarmee wilde men het promoten van seks, geslachtsverandering en homoseksualiteit aan minderjarigen aan banden leggen.

Reacties

Met de wetswijzigingen kan men vooral seksuele voorlichting op scholen door ngo’s en onbevoegde externen verbieden. Meteen riepen het Europees Parlement en bijna alle westerse media dat het om een ‘antihomowet’ gaat. De Nederlandse premier Rutte voegde er zelfs aan toe dat ‘Hongarije niets te zoeken heeft in de Europese Unie’.

Niet iedereen was het eens met de resolutie tegen Hongarije. Met uitzondering van de Baltische landen verwierpen alle Oost-Europese lidstaten haar. In het Europees Parlement stemde bijna iedereen binnen de rechtse EU-fracties ECH en ID tegen. Links en liberaal stemden voor, en de christendemocratische EVP (het oude thuis van Orbáns Fidesz-partij) onthield zich van stemming, met uitzondering van haar Oost-Europese fractieleden, die tegen stemden.

De wet bepaalt ook dat radio- en televisiezenders pas laat in de avond seks mogen promoten. Zo kan de recentste Bridget Jones Diary-film (met daarin een homohuwelijk en een tot inkeer gekomen moeder die eerder enkel in het traditionele huwelijk geloofde), nu enkel nog vertoond worden op het uur waarop gewoonlijk horror vertoond wordt. Mediabedrijven hebben al protest aangetekend.

Subversieve ngo’s

Het is curieus dat de wet ‘antihomowet’ genoemd wordt, want ze discrimineert niet tegen homo’s. Ze voorziet erin dat op school de lessen over seksualiteit enkel bij onderwijzers thuishoren (doorgaans binnen het lesprogramma ‘Kinderen opvoeden voor het gezinsleven’) en dat onbevoegden seksualiteit niet op scholen mogen promoten. En dan gaat het om alle vormen van seksualiteit. Het gaat dus niet enkel om homoseksualiteit of genderdysforie. Al druist het promoten daarvan inderdaad in tegen de overtuiging van de overwegend christelijke Hongaren.

Het is al voorgekomen dat lhbt-activisten vanuit ngo’s zonder medeweten of goedkeuring van de ouders scholen bezochten om er hun ideologie aan de kinderen op te dringen. Deze ngo’s worden al sinds jaar en dag door buitenlandse financiers ingezet om in Hongarije bij wijze van heropvoeding de als subversief ervaren liberale vrijheidsidealen aan de man te brengen. En niet alleen in Hongarije: in alle christelijke Oost-Europese landen vindt men zulke ngo’s.

Nationale bevoegdheden

Met deze wet nu probeert de regering-Orbán het onderwijs weer primair een zaak van de Hongaarse overheid en de burgers te maken. Volgens minister van Justitie Varga kan de EU niet anders dan daarmee in te stemmen, omdat artikel 14, paragraaf 3, van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie bepaalt dat onderwijs een exclusief nationale bevoegdheid is.

Instemming zal niet zonder slag of stoot gaan, omdat de EU als investeerder in deze heropvoeding verlies zal lijden. De lhbt-ngo’s, zoals de Hongaarse Háttér Társaság, ontvangen immers niet enkel geld van George Soros (Open Society Institute), maar vooral ook van de EU (o.a. het Phare Programme).

Orbáns verzet is deel van een breder gevoelde zorg om de toekomst van de EU. Want door juist op die nationale bevoegdheden te hameren hoopt de regering tegenwicht te bieden aan die EU-instituties die – tegen EU-verdragen in – van de EU een soort Verenigde Staten van Europa willen maken.

‘Europese waarden’ zijn niet universeel in Europa

De Hongaarse regering gaat niet mee met de liberale hegemonie van de EU. Dat het liberale Westen, als ideologische blauwdruk van de EU, zo geseculariseerd is geraakt en grote veranderingen in de zeden heeft doorgemaakt, hoeft niet te betekenen dat alle EU-landen die moeten doormaken. De EU kan zich beter erbij neerleggen dat Oost-Europa, in dit geval Hongarije, andere normen en waarden heeft.

Het is natuurlijk fraai dat Von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, in een reactie op de ‘antihomowet’ tweet dat zij in een Europa gelooft ‘waarin diversiteit omarmd wordt en niet voor onze kinderen verborgen wordt’. Het zou haar echter meer sieren als zij ook zou geloven in de ‘diversiteit van overtuigingen’ van de onderscheidenlijke lidstaten. En dat zij dus de Hongaren toestaat naar eigen goeddunken de eigen minderjarigen te behoeden voor zaken waar ze nog niet aan toe zijn.

Hongaren spreken zich uit

Begin volgend jaar mogen de Hongaren bij referendum de wet goed- of afkeuren. Hun wordt gevraagd of zij ermee instemmen dat kinderen zonder ouderlijke toestemming blootgesteld worden aan onderwijs waar verschillende seksuele geaardheden getoond worden en waar geslachtsverandering gepromoot wordt. Verder wordt hun gevraagd of zij beperkingen gesteld willen zien aan programma’s waar kinderen door beïnvloed raken en/of waar geslachtsverandering uitgebeeld wordt.

Orbán denkt dat hij na een positieve uitslag de jeugd van de ngo’s zal kunnen vrijwaren, net zoals toen hij na het referendum van 2016 Hongarije kon vrijwaren van de EU-asielquota. Andermaal zullen de Hongaarse nationale bevoegdheden behouden kunnen blijven. Kiezers scharen zich daarachter: uit een enquête blijkt dat de meeste Hongaren (68%) vinden dat lidstaten hun nationale waarden niet moeten opgeven en dat zij liever een EU zien die haar lidstaten als natiestaten respecteert. De kans is groot dat de Hongaarse natie zich voor de wet uitspreekt.