Instagramactivisme elimineert racisme

‘Hebben we onze hunkering naar online erkenning bevredigd?’ Dat was mijn eerste reactie bij het zien van de #BlackOutTuesday sociale media-campagne. Mijn Instagram-vrienden, waarvan de sociale media-activiteit zich normaliter beperkt tot het plaatsen van onderbelichte selfies en bikini-foto’s, hadden op dinsdag 2 juni plots doordachte opinies over rassenrelaties in de Verenigde Staten en structureel racisme in het Westen. Zwarte vierkantjes overspoelden mijn feed, vergezeld door een oproep om racisme uit te roeien. Ikzelf had de #BlackOutTuesday boot gemist. Maar met mijn favoriet sociaal medium plots een stuk minder verslavend, besloot ik mijn gedachten over de protesten, rellen en de collectieve, politieke ontwaking van mijn doorgaans politiek apathische vrienden neer te pennen.

David Dorn

Eerlijk? Ik voelde me niet bijzonder goed bij mijn initieel cynisme. ‘#BlackOutTuesday’, dacht ik, ‘hoeveel van hen zou één moer hebben gegeven om de dood van George Floyd, mochten onze media er niet zo uitvoerig over hebben bericht?’; ‘Wie van hen trok zich eerder iets aan van het geweld in Amerika’s straten, deed ooit de moeite om er iets over op te zoeken?’. Die gedachte probeerde ik te verdringen, misschien was ik gewoon te cynisch voor momenten als deze. Net als de Franse vlaggen die onze profielfoto’s sierden na de terreuraanvallen in Parijs, was het onze gedeelde menselijkheid die de woedende en droevige respons van zovele Belgen uitlokte.

Zouden we dan eindelijk onze eigen driften en verlangens voor langer dan vijf minuten aan de kant kunnen schuiven en sociaal en politiek engagement herontdekken? Daar lijkt het wel op. Ik herlaad dan ook geregeld mijn Instagram, Twitter en Facebook, wachtend op het zwarte vierkantje voor David Dorn, de Afro-Amerikaanse oud-agent die relschoppers doodden toen hij de winkel van een vriend wou beschermen tegen plunderaars. Zijn black life is ook van belang, zijn heroïsche daden verdienen online respect. Tot dusver niets. Een meetkundige figuur voor de agent in Las Vegas die oproerkraaiers in het hoofd schoten  en die voor zijn leven vecht. Of eentje voor de vier agenten die onder vuur werden genomen toen zij de burgers van Missouri veilig hielden tijdens de rellen.

iPhones stelen voor Floyd

Een blijk van medeleven voor de 10 – niet 10 000 – ongewapende, zwarte Amerikanen die politieagenten in 2019 neerschoten.  Ondertussen kennen de online activisten zonder twijfel hun namen, bekommerd als ze zijn om politiegeweld tegen zwarte Amerikanen. En voor de Afro-Amerikanen die niet tot de vorige categorie behoren, wat neerkomt op 99,9% van het aantal zwarte, dodelijke slachtoffers in Amerika. Maar ook medeleven met de honderden politieagenten die in the line of duty gedood werden en het veelvoud daarvan dat niet-dodelijk geraakt wordt: 48 dode agenten in 2019 alleen. #BlueLivesMatter trendt evenwel niet op Twitter.

Ik houd mijn sociale media in de gaten voor veroordelingen van het geweld door de plunderaars en vandalen die aan de haal gingen met iPhones, flat screen TVs en merkschoenen, niet uit solidariteit met de Floyd familie, maar uit zelfverrijking. Wanneer zij politieagenten verwonden en politiewagens in brand steken doen zij dit immers niet om de geweldspiraal een halt toe te roepen, maar om deze aan te moedigen. Nobele doelen zijn volledig zoek wanneer de plunderaars onschuldige omstaanders met beide vuisten een toontje lager doen zingen.

Racistische vrienden

Na de steunbetuigingen en veroordelingen kunnen onze nieuw politiek geëngageerden hun racistische vrienden aanduiden. Als het racisme inderdaad zo wijdverspreid is als onze liberale intelligentsia beweert, dan moeten we met de vingers beginnen wijzen. Op die manier kan je racisme met de wortel uittrekken: duidt de racisten aan. Moeilijk kan het niet zijn om de honderdduizenden Vlamingen aan te wijzen die stiekem genoten van de beelden van een stervende Floyd. In een door racisme belegerde maatschappij kennen we er allemaal een handvol. Ik niet, misschien daarom dat ik geen zwart vierkantje op Instagram plaatste. Je vraagt je af hoeveel racisten al die online activisten kennen en waarom ze zo lang zwegen.

Daarna kan Instagram beginnen nadenken welke structuren we moeten ontmantelen. Naast wijdverspreid is het racisme immers ook structureel. Naast de enorme hoeveelheid racisten binnen de Vlaamse samenleving die ongetwijfeld beginnen zweten nu hun liberale Facebookvrienden hun identiteit ieder moment kunnen onthullen, zijn de structuren van de westerse samenleving eveneens racistisch. Ik wist niet dat een organisatie an sich racistisch kon zijn, maar ik ben dan ook niet even geëngageerd als mijn online vrienden.

Dooddoeners

Hopelijk kunnen ze alvorens hun meest recente maaltijd op hun Instagram Story te plaatsen verklaren hoe de middelbare scholen, overheidsdiensten, ziekenhuizen, politiediensten en rechtbanken racisme promoten om de niet-blanke man onder de duim te houden. Geen vage platitudes, geen dooddoeners over het inherent racisme van de Vlaming, Europeaan of Amerikaan.

Wel een precieze uitleg zodat we vervolgens, allemaal samen, racisme uit onze samenleving kunnen verbannen. Ik heb immers geen respect voor mensen die anderen hun menselijkheid ontzeggen op basis van hun huidskleur. Ik kan dan ook niet wachten op de van een hashtag voorziene voorstellen van mijn online vrienden.