Is het einde van de lokale besturen nabij?

Het is bekend: peilingen binnen een klein gebied moeten met nog meer korrels zout worden genomen dan landelijke peilingen. Maar het heeft er alle schijn van dat er in die van de Mediahuiskranten toch een trend wordt neergezet. Ook interessant in deze peiling is te lezen wat de kiezers vinden van hun lokale bestuurders. Voor een aantal zittende lokale leiders moet dit hard zijn binnengekomen.

Tegelijk blijft er een belangrijk voorbehoud: niemand heeft zicht op het effect van de afschaffing van de opkomstplicht bij de lokale verkiezingen. Dat kan nog voor grote verrassingen zorgen.

De conclusie van deze peiling is dat alle politieke partijen die meebesturen verliezen. Daarnaast doen de communisten hun intrede in al deze dertien gemeenteraden en is het Vlaams Belang de grote winnaar. En misschien nog belangrijker: een coalitie maken zonder het VB of de PVDA wordt bepaald geen evidentie.

Laat ons deze peiling in zetels weergeven voor de stad Antwerpen met 55 zitjes: N-VA 18, Groen 10, VB 9, PVDA 8, Vooruit 7, CD&V 2 en Open Vld 1. De huidige coalitie is haar meerderheid kwijt. Zoekt u nu zelf maar naar een coalitie…

Globaal bekeken kan men stellen dat het Vlaams Belang en de PVDA overal in de lift zitten. De N-VA verliest overwegend, maar is niet buitenspel te zetten in Antwerpen, en Zuhal Demir doet het ook uitstekend in Genk. De socialisten winnen (Oostende, Leuven) maar blijven ook plakken (Antwerpen) of verliezen (Genk). CD&V doet het slecht (Gent) maar kan op een aantal plaatsen de schade beperken (Brugge). Voor Open Vld is deze peiling kort gezegd een drama. De Groenen doen het alleen goed in Antwerpen en in Gent.

Fusies

Om bij de lokale besturen te blijven… De Vlaamse regering heeft bij vier universiteitsprofessoren een studie besteld om te bewijzen dat Vlaanderen van 300 gemeenten naar 100 moet. Dat is een heikel probleem.

Om te beginnen kan niemand wetenschappelijk bewijzen dat grotere gemeenten beter werken dan de kleinere. De globale budgettaire situatie van de kleinere- en middelgrote gemeenten is beter dan die van de grotere centrumsteden. Dat zie je ook in Nederland, waar de grote problemen inzake personeel en begroting te vinden zijn in de groep van steden met meer dan 100.000 inwoners.

Blijkt ook dat veel gemeenten niet de capaciteit hebben om al dit noodzakelijke personeel aan te trekken. Al is dat niet alleen een kwestie van centen. Dat is vooral te wijten aan de uitgebreide en dikwijls totaal irrelevante Kafkaiaanse Vlaamse regelgeving. Als de Vlaamse regering een belangrijk deel van de opgelegde nutteloze gemeentelijke opdrachten zou schrappen, zou dat tegelijk ook de lokale begrotingen ten goede komen. Maar daarover worden er geen studies besteld. Terwijl een kerntakendebat over de Vlaamse overheid en zijn lokale besturen al jaren op zich laat wachten.

In de laatste tien jaar is het intermediair niveau fors gegroeid. Want naast de provincies zijn er de regio’s, een onoverzichtelijk kluwen van intercommunales, politie- en veiligheidszones die territoriaal verschillend zijn, polders en wateringen enzovoort. Enige poging om hier eens structureel te in te grijpen en te besparen is er niet.

En dan is er nog een megaprobleem. Als al die fusies zouden doorgaan, dan gaat het gemeentefonds budgettair ontploffen. Door de ongelijke behandeling tussen de gemeenten in het huidige systeem, als gevolg van de bevoordeling van de grotere steden, hangt er een zwaar prijskaartje aan die fusieplannen. De indruk bestaat dat hierover zedig wordt gezwegen. Los van het feit dat uit een aantal volksraadplegingen blijkt dat de bevolking die fusies niet lust.

Peiling

Afgelopen donderdag was er ook de nationale peiling van La Libre Belgique en de RTBF, amper een week na die DPG-RTL-peiling. In een Franstalige peiling staat het VB altijd lager dan in een Vlaamse, maar ook hier staat het Vlaams Belang aan kop. De N-VA staat ook hier op twee, al is de grens van 20 procent geen evidentie meer voor de leidende of lijdende partij in de Vlaamse regering. De opmars van de socialisten stopt rond de 15 à 16 procent en er is opnieuw de ‘comeback’ van de christendemocraten. De derde plaats voor de socialisten is geen zekerheid meer.

Verder blijven nog drie partijen onder de 10 procent. Climax daar is het feit dat Open Vld nu de allerlaatste plaats bezet. Niet alleen de communisten, zoals in de DPG-peiling, doch ook de groenen zijn de liberalen voorbijgestoken.

Deze Franstalige peiling is ook de allereerste waaruit duidelijk blijkt dat een coalitie PS-PTB een meerderheid heeft op Waals niveau. Een politiek huwelijk tussen beide partijen bij de vorming van de Waalse regering zal de discussie over het Vlaamse ‘cordon sanitaire’ vanuit een totaal ander perspectief laten verlopen.