Israël en Verenigde Arabische Emiraten formaliseren vriendschap

Na Egypte en Jordanië sluiten nu ook de Verenigde Arabische Emiraten een zogenaamd vredesakkoord met Israël. Voor een stuk kan dit verklaard worden als de vorming van een front tegen Iran. Voor de Palestijnen, en diegenen die dromen van een tweestatenoplossing voor het Israëlisch-Palestijns conflict, is dit geen goed nieuws.

Oorsprong conflict Israël vs. Arabische landen

Dat de staat Israël niet goed in de markt ligt bij Arabische en islamitische staten, is een understatement. In 1948 verdreven Joodse zionisten 800 000 Palestijnen van hun land. Onder hen meer dan 100 000 Palestijnse christenen. Ze vernielden ook vele tientallen Palestijnse dorpen om een Joodse staat Israël te kunnen oprichten. Hun argument was dat Joden recht zouden hebben op dat land omdat het 2000 jaar voordien Joods was. In 1967 veroverde Israël de Gazastrook (voorheen onder Egyptische controle), de Westelijke Jordaanoever (voorheen onder Jordaanse controle) — wat een nieuwe vluchtelingenstroom op gang bracht — de Sinaïwoestijn (Egyptisch grondgebied) en de Golanhoogten (Syrisch gebied). Om het plaatje volledig te maken, bezette Israël het zuiden van Libanon in 1982. Dankzij het gewapende verzet van het sjiitische Hezbollah verliet Israël in 2000 zuid-Libanon. Door de Camp David-akkoorden (dat is een vredesakkoord tussen Egypte en Israël) van 1978 ging de Sinaïwoestijn terug naar Egypte.

In 1981 annexeerde Israël de Golanhoogten. Een eventuele normalisering van de betrekkingen tussen Israël en Syrië werden daardoor onmogelijk. In 2005 verliet Israël haar nederzettingen in de Gazastrook. Die strook is dus in principe autonoom. Door de blokkade die Israël en Egypte de facto uitoefenen, is die Gazastrook echter economisch onleefbaar. Na Egypte was Jordanië het tweede Arabische land om een vredesakkoord te sluiten met Israël (1994). De Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever en oost-Jeruzalem zouden volgens de Oslo-akkoorden van 1993 een toekomstige Palestijnse staat moeten vormen. De zogenaamde tweestatenoplossing, waarbij Israël en Palestina in vrede naast elkaar zouden leven. Door de Joodse nederzettingen in een omvangrijk deel van de Westelijke Jordaanoever, en de verdere judaïsering van Jeruzalem — een stad die christenen in het westen ooit belangrijk vonden om religieuze en historische redenen — is een autonome Palestijnse staat echter verder af dan ooit.

‘Normale’ diplomatieke betrekkingen

De aankondiging afgelopen week dat Israël en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE, in Europa vooral bekend omwille van Dubai en Abu Dhabi) als derde Arabische land ‘normale’ diplomatieke betrekkingen gaan aanknopen (de term vredesakkoord is in deze context ongepast omdat er geen koude of warme oorlog was tussen de twee landen) kwam als een donderslag bij heldere hemel. De actualiteit in het Midden-Oosten werd immers beheerst door de zware ontploffing in de haven van de Libanese hoofdstad Beiroet (zie onze bijdrage op de Doorbraak-website van 10 augustus).

Bij het horen van de naam Israël dachten we de afgelopen weken met z’n allen vooral aan een zogenaamd vredesproces dat volledig in de impasse zit. Aan de verdere kolonisering van de Westelijke Jordaanoever. Aan betogingen in de Israëlische hoofdstad Tel Aviv tegen het beleid van premier Benjamin Netanyahu. En aan de corruptieaffaires van deze premier. Dat de VAE en Israël goede relaties onderhielden was algemeen bekend. Dat deze relaties geformaliseerd zouden worden, hadden echter slechts weinigen zien aankomen.

Brengt de havik vrede?

Er moet nog onderhandeld worden over de concrete inhoud van het akkoord. Toch staat nu reeds vast dat dat er een Israëlische ambassade zal komen in Abu Dhabi en een VAE-ambassade in Tel Aviv. Bovendien zullen er akkoorden komen rond onder meer toerisme en economische samenwerking. In ruil voor dit akkoord heeft Netanyahu beloofd de verdere kolonisering van de Westelijke Jordaanoever op te schorten. Dat is evenwel niet hetzelfde als ze stopzetten. Er werd helemaal niet afgesproken om de bestaande Joodse kolonies op de Westelijke Jordaanoever (door zionisten Judea en Samaria genoemd) te ontmantelen.

Voor Netanyahu heeft dit akkoord als voordeel dat hij zich kan profileren als vredesmaker. Terwijl hij tot nu toe een profiel als havik had. De VAE anderzijds kunnen zeggen dat ze erin geslaagd zijn de verdere kolonisering van de Westelijke Jordaanoever op te schorten. Maar er zijn ook nadelen. De rechtervleugel binnen Netanyahu’s Likud-partij spreekt over verraad. Netanyahu zou immers de Westelijke Jordaanoever opgeven. Een aantal Arabische en islamitische landen heeft de VAE ook al duidelijk gemaakt de deal met Israël niet op prijs te stellen.

Eindelijk echt een historisch akkoord?

Een historisch akkoord? Tja, dat hoorden we ook in 1978 en 1994 toen Egypte en respectievelijk Jordanië een vredesakkoord sloten met Israël. Anno 2020 wordt het moeilijk om nog een Egyptenaar te vinden die het akkoord van 1978 historisch vindt. En in Jordanië is de teleurstelling over wat 1994 bracht groot bij zowel de regering als de gewone bevolking. De Palestijnse Autoriteit (PA) heeft zich kordaat gekant tegen het akkoord tussen de VAE en Israël. Zij vindt immers dat het niet echt het moment is om cadeaus te geven aan Israël. Met name nu een vredesakkoord tussen Israël en de Palestijnen verder af is dan ooit en de zionistische kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever gewoon doorgaat. De sjiitische landen Iran en Irak zijn ook radicaal tegen, alsook het duo Turkije/Qatar (twee pro moslimbroederlanden).

We horen anderzijds dan weer positieve geluiden in de golfstaat Bahrein (een klein land waar een soennitische dynastie heerst over een bevolking die in meerderheid sjiitisch is) en Oman. Dat land kan het zich trouwens niet permitteren buurland VAE tegen de schenen te schoppen. Jordanië neemt een middenpositie in. Het land begrijpt ook niet dat, gezien de kolonisering van de Westelijke Jordaanoever, er uitgerekend nu een normalisering komt tussen de VAE en Israël.

Trump en Europa enthousiast

Het zal wellicht niemand verbazend dat de Amerikaanse president Trump enthousiast is over het normaliseringsakkoord. Zijn schoonzoon en adviseur Jared Kushner speelde overigens een rol in de totstandkoming van het akkoord. Ook vrijwel alle Europese verheugen zich over het akkoord. De Palestijnen blijven met lege handen achter, maar daar liggen weinigen in Europa wakker van. Dat zie je ook in onze contreien: die flamingantische krachten die zich vol enthousiasme storten op de solidariteit met Basken, Schotten, Koerden en andere Tibetanen zijn meestal dezelfde milieus die geen bal geïnteresseerd zijn in de Palestijnse strijd.

Zowel Israël als de Verenigde Staten beschouwen Iran als het grootste gevaar voor de vrede in het Midden Oosten (lees: de veiligheid van Israël). Men moet het tussen Israël en de VAE gesloten akkoord dan ook zien in het kader van de vorming van een front van Israël en zogenaamde gematigde Arabische landen tegen een grotere invloed van Iran in het Midden Oosten, bijvoorbeeld via Hezbollah in Libanon, Irak, de Houthous in Jemen etc. Er wordt ook gefluisterd dat nog andere Arabische landen hun relaties met Israël zouden kunnen normaliseren. Daarbij valt vooral de naam Bahrein. Als tweede naam valt Saoedi-Arabië. Dit land denkt echter wel twee keer na om de betrekkingen met Israël te normaliseren. Een groot deel van de eigen bevolking pikt dat namelijk niet.