Vlaanderen moet dringend eigen sociale zekerheid krijgen

Jaarlijks vloeit er via transfers minstens 7,5 miljard euro van Vlaanderen naar Wallonië. Vlamingen geven gemiddeld immers meer geld aan socialezekerheidsbijdragen dan Walen, betalen minder uitkeringen voor ziekte en invaliditeit en hebben niet zoveel last van consumptiegedrag in de gezondheidszorg. Maar het is dringend tijd om daar verandering in te brengen.

Een studie van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds (VNZ) in april pakte op basis van gegevens van de gerechtigden bij de Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen, die maar liefst 608.000 leden telt, uit met een aantal opmerkelijke resultaten.

In Wallonië wordt per hoofd van de bevolking ongeveer 75 euro (3 procent) meer uitgegeven aan gezondheidszorg dan in Vlaanderen. Dat is deels te wijten aan het feit dat Franstaligen sneller een beroep doen op medische specialisten in plaats van huisdokters. Daarnaast maken Walen meer gebruik van medische beeldvorming en labo-onderzoeken.

Door het aantal geneeskundestudenten jarenlang niet te beperken, zijn er bij onze zuiderburen bovendien meer artsen — en dan vooral specialisten — wat de medische consumptie in de hand werkt: iedere arts wil immers een bezoek van zijn patiënt ‘valoriseren’.

In Wallonië heeft 22 procent van de bevolking het statuut ‘verhoogde tegemoetkoming’ en in Brussel gaat het zelfs om 32 procent. In Vlaanderen is dat 16 procent, wat wijst op een gemiddeld hogere welvaart in onze regio. Verder bedraagt het aantal uitkeringsdagen voor arbeidsongeschiktheid of invaliditeit in Wallonië per titularis 31. Dat is vijf dagen of 18 procent meer dan in Vlaanderen.

Bijdragen

De studie geeft ook aan dat de Vlaming in 2023 gemiddeld 10.909 euro bijdroeg aan de sociale zekerheid, terwijl de Waal maar 9.010 euro neertelde. Het gaat om de inkomsten die werden geïnd binnen het werknemersstelsel.

Dat verschil werd in een latere studie herbevestigd. Het onderscheid tussen Vlaanderen en Wallonië bleek toen wel kleiner te zijn, maar bedraagt nog steeds 1.411 euro (respectievelijk 9.223 euro versus 7.812 euro). Voor de totale Waalse bevolking gaat het om 5,2 miljard euro. Dezelfde berekening voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geeft 2,2 miljard euro.

Oorzaak en oplossing

Deze verschillen zijn vooral toe te schrijven aan de lage tewerkstellingsgraad in Wallonië en Brussel. Beide gewesten blijven in hetzelfde bedje ziek, terwijl zij juist structurele hervormingen in de arbeidsmarkt zouden moeten doorvoeren om hun rampzalige financiële toestand met grote begrotingstekorten recht te trekken. De nieuwe Waalse regering kondigde met de grote trom bezuinigen aan, maar dit jaar zullen de tekorten zeker verder oplopen.

Om daar paal en perk aan te stellen en de Vlaamse welvaart op termijn te handhaven, moet de sociale zekerheid gesplitst worden. Het is de enige manier om onze zuiderburen zich verantwoordelijk te laten gedragen. Helaas wordt elke hervorming al jarenlang geblokkeerd via bijzondere mechanismen in de Grondwet.

Net daarom zijn de lopende federale regeringsonderhandelingen zo cruciaal. Als er nu niets gebeurt, zullen ‘rating agencies’ binnenkort hun verwachtingen naar België toe verlagen. Daardoor zal Vlaanderen opnieuw harde klappen krijgen, hoewel wij steeds de goede leerling van de klas waren.