Is de taal gansch het volk?

Het heeft er een hele tijd naar uitgezien dat we op een rustig tempo zouden voortkabbelen tot in de feestperiode. De formatie blijft aanslepen, maar zonder grote crisissen. Formateur De Wever krijgt vooralsnog de ene verlenging na de andere. Nu weer tot 7 januari 2025. De regering in lopende zaken let intussen op de winkel en het federaal parlement heeft voorlopig niet veel om handen. Veel nieuws viel er in de Wetstraat niet te rapen. De sfeer leek al even grijs als het weer de laatste weken.

Wie had kunnen denken dat een treinbegeleider van de NMBS dan toch nog voor leven in de brouwerij zou zorgen? Hij maakte een fout door op amper één minuut van de Brusselse gewestgrens de reizigers al te begroeten met niet alleen ‘goedemorgen’, maar ook met ‘bonjour’. Eén reiziger nam dat laatste op zijn krachten en diende klacht in bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht.

Menselijke reflex

De feiten dateren blijkbaar al van even geleden, maar zorgden in de kleffe aanloop naar de kerstvakantie alsnog voor deining in de Wetstraat. Afgaand op het gejoel in het federaal parlement dat CD&V-voorzitter Sammy Mahdi te beurt viel toen hij over deze kwestie uitviel tegenover de federale minister van Mobiliteit, leek het er zelfs bijna op of we bevonden ons terug ergens in de tweede helft van de vorige eeuw, toen de taalstrijd op zijn scherpst was.

Laat mij duidelijk zijn. Hij verdient voor mij absoluut de prijs van de verzuring, maar strikt juridisch heeft de klager wel een punt. De wet is de wet. En wie daar een probleem mee heeft, moet maar een politieke meerderheid achter zich scharen om die wet aan te passen. Al moet er wel bij gezegd worden dat de gewraakte begroeting niet via het omroepsysteem verliep, maar wel in een rechtstreeks contact tussen treinbegeleider en passagier. In de treinwagon zelf dus. Het was vanuit het standpunt van de begeleider een kwestie van hoffelijkheid om de passagiers in de twee talen te begroeten. Dat lijkt mij een perfect normale, menselijke reflex.

Gelukkig blijkt uit de politieke reacties dan ook dat iedereen het erover eens is dat de man absoluut geen pek en veren verdient. Ook zijn werkgever, de NMBS, nam hem in bescherming. En dat is maar goed ook. Want voor de NMBS staat, net zoals voor de treinbegeleider, de reiziger centraal.

Sterkere taal

Maar door het incident aan te grijpen als pleidooi voor een versoepeling van de taalwetgeving, is minister Gilkinet in een val getrapt. Hij heeft daarmee onderschat hoe in Vlaanderen de taalkwestie nog altijd gevoelig ligt.

Dat is niet onbegrijpelijk voor wie onze geschiedenis een beetje kent. Ook al zijn vandaag de omstandigheden anders dan toen de taalwetgeving tot stand kwam, feit is en blijft dat het Nederlands zonder bescherming tegenover een sterkere taal als het Frans, altijd in de verdrukking zou komen. Gilkinet bedoelde het zeker niet slecht, maar hij is wel vergeten dat het beste wat iemand kan doen om België op te blazen, is beginnen morrelen aan de taalwetgeving. Zelfs François De Smet, oud-voorzitter van het nu echt wel zieltogende Défi, beleefde weer heel even een klein topmomentje.

Consequent

Dat het pleidooi om de taalwetgeving te versoepelen er uitgerekend kwam in een week waarin de betrachting van de Franse gemeenschapsregering om het Nederlands verplicht te maken in het Franstalig onderwijs, opnieuw op de lange baan geschoven werd, heeft zeker niet geholpen. Mahdi sneerde dan ook naar Gilkinet dat hij er beter voor had gezorgd dat deze verplichting effectief was ingevoerd in de vorige legislatuur. Hij bestempelde het gebrek daaraan als een pure schande. In de grond heeft Mahdi gelijk.

Men is niet consequent als men heel de tijd ‘Vive la Belgique’ scandeert, maar tegelijk de taal van de ander niet, of onvoldoende kent. Maar anderzijds leek het wel alsof Gilkinet op dat moment door hem vereenzelvigd werd met heel zijn taalgemeenschap. En dat is dan ook weer niet terecht. Als er vandaag nog altijd geen verplicht onderwijs van het Nederlands is in het Franstalig onderwijs, dan kan men dat van alle Franstalige partijen wellicht nog het minst aan Ecolo verwijten. Dan zou men beter in de richting van de Keizerslaan kijken.

Onmacht

Door al dit gekrakeel maakt de politiek wat mij betreft opnieuw een bijzonder slechte beurt. Zowel in Brussel, als op federaal niveau, is er, nu méér dan zes maanden na de verkiezingen van 9 juni, nog altijd geen regering. In plaats van over elkaar heen te vallen om de strafste verklaring te doen over dit al bij al banaal incident, zou het alle politieke excellenties sieren zich vooral dáár om te bekommeren. Door uitgerekend nu het incident met deze brave en goed menende treinbegeleider dermate buiten elke proportie op te blazen, geeft de politiek vooral blijk van onmacht.

Ondertussen is het wel wereldnieuws dat men in Vlaanderen op zijn kop krijgt wanneer men als treinbegeleider op het verkeerde moment vriendelijk ‘goedemorgen – bonjour’ zegt tegen de reizigers. Over het incident werd immers wereldwijd bericht, tot zelfs aan de andere kant van oceaan. Zij die begaan zijn met het in de markt zetten van Vlaanderen als een warme en open natie in wording waarin iedereen zich thuis voelt, kunnen daar toch bezwaarlijk gelukkig mee zijn. Behalve dan misschien omdat het internationaal vooral nog het imago van België is dat hier schade door oploopt.