Jacline Mouraud, de Jeanne d’Arc met de brandstofbidon

Frankrijk staat op zijn kop. Het land is in de ban van de gele hesjes (gilets jaunes), boze automobilisten die knooppunten en tolstations blokkeren uit protest tegen de hoge benzine- en dieselprijzen. De prijs van een liter diesel is sinds Macrons aantreden in mei 2017 met 31 cent gestegen, die van een liter loodvrij met 19 cent, becijferde het weekblad Le Point. President Macron, de verpersoonlijking van de afgestofte nieuwe elite, is dan ook de kop van Jut en ziet de beweging uitdijen, ook thematisch, naar een algemene revolte tegen de levensduurte en de afgenomen koopkracht.

Regelmatig doen zich incidenten voor van andere automobilisten die de blokkades proberen te doorbreken. Eén dode heeft het al opgeleverd, aan het stuur een vrouw die boven haar toeren met haar dochter op weg was naar het ziekenhuis. Rechts ruikt bloed, Marine Le Pen doet verwoede pogingen om de hesjesrevolte te recupereren. Voorlopig met niet al te veel succes. Want de woordvoerster en bezielster van de brandstofopstand is en blijft een zekere Jacline Mouraud, die via een Facebook-filmpje un petit mot tot president Macron richtte en grote delen van autorijdend Frankrijk wist te mobiliseren. Vijf miljoen keer is het filmpje al aangeklikt, een coup de gueule noemt ze het zelf, een slag in het gezicht. Macron en zijn eerste minister Edouard Philippe hebben dus wel degelijk een probleem.

Fake news

Reporters

Wie is die Jacline Mouraud? Enkele media hebben ondertussen haar doopzeel gelicht. De 50-jarige Bretoense blijkt over verschillende bijzondere talenten te beschikken. Ze speelt accordeon en profileert zich op Facebook als auteur-compositeur, onder meer van een alternatief Frans volkslied, genaamd ‘France si belle’, omdat ze de Marseillaise te links en te opruiend (!) vond. Daarnaast is ze actief als hypnothérapeute, gespecialiseerd in ectoplasmie, dat is het oproepen van geesten via een gehypnotiseerd medium. Om maar te zeggen dat Jacline Mouraud niét voor één gat te vangen is, en alleszins een breed realiteitsspectrum bestrijkt.

Dat kwam al op verschillende momenten tot uiting, toen ze helemaal vertrokken was met ‘informatie’ die achteraf compleet verzonnen bleek, iets waar het internet uiteraard een gedroomd medium voor is. Ineens dook bijvoorbeeld op het web het nieuws op dat er voor fietsen een inschrijvingsbewijs (carte grise) zou nodig zijn, een kaakslag voor de gewone Fransman zo foeterde ze dadelijk furieus. Alleen: het bleek een kwakkel, er was niks van aan. Straffer nog, toen het satirische magazine Journal de l’Elysée berichtte dat elke Fransman zich verplicht een trottinette zou moeten aanschaffen, moest Macron het weeral ontgelden. Gevoel voor humor, het is niet de strafste kant van Jacline. Foute informatie was ook dat de eerste minister de beweging het recht op betogen zou hebben verboden. Iemand had dat zo maar op Twitter gegooid. Maar weer was de spiritiste er als de kippen bij om premier Philippe de mantel uit te vegen.

Of waarom het woord hysterie hier misschien wel op zijn plaats is: Frankrijk in de greep van een charismatische hypnotica met paranoïde neigingen, het is weer eens wat anders. Jeanne d’Arc gereïncarneerd? Of dringt eerder een vergelijking met mei ’68 zich op: toen begon het allemaal in Parijs/Nanterre met studenten die vrije toegang wilden tot de kamers van de studentinnen. Een hormonale kwestie waar meester-agitator Daniel Cohn-Bendit handig op inspeelde, door met een handvol Marxisten en Trotskisten de Sorbonne te bezetten. Na twee weken, midden mei, lag heel Frankrijk plat. Het welbekende sneeuwbaleffect.

Bon chic bon genre

Reporters

Emmanuel Macron bij de inhuldiging van de nieuwe TGV-verbinding Parijs-Rennes (juli 2017)

Die swingende brandstofprijzen zijn uiteraard niét gefantaseerd. Laten we dan maar tot de essentie (essence) van de zaak komen: waar gaat deze automobilistenrevolte over? Dit is het verhaal van een staat met een glorieuze vlag, die niet meer door de realiteit gedekt wordt. Frankrijk is, zoals Groot Brittannië overigens, een natiestaat met een verleden maar zonder toekomstperspectief, een land dat teert op vergane glorie en de suprematie van een taal/cultuur die alleen in de Académie française nog als planetaire norm wordt aanzien.

De geesten die mevrouw Mouraud oproept in haar séances, zijn de fantomen van een verdampte natiestaat. Frankrijk is de wereld kwijt en vice-versa, maar een genoegzame, gestaag inkrimpende elite blijft haar dromen voor werkelijkheid nemen. Dat uit zich in heel de structuur van de staat zelf, de bureaucratie, de politiek-sociale bovenbouw. Het punt is dat het openbaar vervoer in Frankrijk een ramp is, nog veel meer dan bij ons. Ze mogen dan wel de TGV hebben uitgevonden om managers en kaderpersoneel bon chic bon genre in een paar uur tijd op een comfortabele manier van Parijs naar Bordeaux te laten zoeven, het platteland is geïsoleerd en aan zijn lot overgelaten, er zijn nauwelijks degelijke verbindingen tussen grootsteden en hinterland. Lokale trein- en busverbindingen worden zelfs regelmatig nog afgeschaft, wie geen auto heeft is daar een paria.

Komt daarbij dat de Franse auto-industrie (Peugeot, Citroën en Renault), door de staat zwaar gesubsidieerd, als dé heilige koe van de economie wordt beschouwd. Dus moeten de Fransen vooral (Franse) auto’s kopen, en hangen ze hopeloos vast aan de brandstofprijzen. Die flink wat accijnzen bevatten, maar ook aan schommelingen op de internationale oliemarkt onderhevig zijn. Macron heeft dat systeem niet uitgevonden en kan er ook weinig aan veranderen, hooguit wat brandstofcheques uitdelen voor de onderklasse, zoals nu gebeurt. De ultieme vernedering, Louis XIV is nooit helemaal dood geweest.

Het gaat om mobiliteit

Reporters

Normandisch dorpje: achter de idyllische façade schuilt een desolaat, verpauperd platteland

Frankrijk is met andere woorden een land dat de 21^ste eeuw nog lang niet is binnengewandeld. In menig opzicht leeft het zelfs nog in de 18^de eeuw van de absolutistische vorsten. Het kampt met een verouderde economie, een lamentabele infrastructuur en een centralistisch-dirigistisch staatsbestel waardoor de grote metropolen, het waterhoofd Parijs voorop, alle middelen en intellectuele energie naar zich toe zuigen. De negorijen in de periferie hebben dikwijls niet eens een bakker of slager meer, laat staan een school, bib of medisch centrum. Ze moeten vooral melk, kaas en wijn leveren, dat laatste is toch het hoofdbestanddeel waarop het Gallische organisme draait. In de 1^ste wereldoorlog kreeg elke Franse soldaat aan het front een rantsoen van één liter wijn per dag, geen wonder dat het daar niet vooruit ging.

Het geval Jacline Mouraud is tekenend voor de wanhoop van de periferie en de verwoestijning van het platteland, maar het is een typisch Frans probleem dat we vooral niet moeten proberen te importeren als een legitieme burgeropstand. Jacline Mouraud agiteert als een kat in het nauw en is de stem geworden van mensen die vloeken aan het pompstation terwijl de meter vrolijk tingelingt. De oplossing ligt echter niet in goedkopere benzine of diesel, maar in een totale herinrichting van de ruimtelijke structuur die respect betoont voor mensen die buiten de metropool leven.

Het uitzichtloze fileprobleem –waar België dan weer koploper is- en de alarmerende luchtkwaliteit dwingen ons na te denken over alternatieve mobiliteit en ontsluiting. De gerechtvaardigde woede van de gele hesjes zou moeten gaan over degelijk openbaar vervoer en decentralisatie, maar zover geraakt Jacline Mouraud, de Jeanne d’Arc met de brandstofbidon, duidelijk niet. Ze blijft hangen in grotesk complotdenken, verwart de realiteit met fictie, en bevordert in feite de autoverslaving die Europa vanuit de ruimte als één groot smoggebied uittekent. Goed voor Peugeot en Citroën, maar vooral goed voor de oliesjeiks die zo tussendoor het islamfundamentalisme sponsoren. Dat laatste moet toch ook bij rechts een groene klik kunnen teweeg brengen. Iets zegt me dat ze bij de N-VA aan dat voortschrijdend inzicht toe zijn.