Jommeke in China

Zopas luidde de Staatsveiligheid de alarmklok: de Chinezen zijn met ons iets van plan. Wat precies weten we niet, want de raadselachtige glimlach van de Boeddha staat symbool voor discretie, maar het zou te maken hebben met een charmeoffensief naar ons land, een poging om politieke goodwill te creëren voor het Peking-regime. ‘Hun inlichtingendiensten zoeken naar allerlei mogelijkheden om invloed uit te oefenen op Europese beleidsmakers, in de hoop dat die een pro-Chinese houding aannemen’, zo luidt het in het verslag van de inlichtingendienst.

Effectief, de wegen van Peking naar Brussel zijn ondoorgrondelijk, daar moeten sinologen hun licht eens laten op schijnen. Er was al de tamelijk mysterieuze aanwezigheid van prins Laurent op een viering in de Chinese ambassade; er was het uitgelekte geheim dat Filip Dewinter (VB) jarenlang adviseur is geweest van een Chinese culturele vzw, gevestigd in Antwerpen; en er waren zelfs fantaisistische bespiegelingen van economieminister Kris Peeters over een nieuwe zijderoute, wat dat ook moge betekenen.

Dat alles valt echter in het niets bij het historisch moment van afgelopen woensdag, toen Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD) in Peking een nieuw werkprogramma voor cultuur met zijn Chinese ambtsgenoot Luo Shugang ondertekende. Daarmee treedt de Europastrategie van Peking in een nieuwe, officiëlere fase van de culturele uitwisseling, we zullen het Jommekesdiplomatie noemen, met een zekere gelijkenis tussen deze stripheld en Sven Gatz  in zijn jonge jaren als gelukkig toeval.

Pruikencharade

Reporters

Jommeke zei u? Effectief, minister Gatz bracht een bezoek aan een lagere school in Peking, waar de kinderen zich uitdosten met een heuse Jommekespruik. Het is een tamelijk dom zicht, die spleetoogjes met het gele strokapsel, maar voor een culturele uitwisseling moeten we niet flauw doen. Een en ander heeft te maken met de introductie van de Vlaamse stripheld op de Chinese markt. Uitgever Ballon Media werkt daarvoor samen met Bright Media uit Beijing, een dochteronderneming van het staatsbedrijf Ru Yi Group. CEO Alexis Dragonetti is opgetogen en ziet in de introductie van Jommeke (in het Chinees omgedoopt tot Tjèmie) ‘de bevestiging van ons geloof dat we met Vlaamse creativiteit de wereld kunnen veroveren’.

Wacht eens,  Alexis Dragonetti, is dat ook niet de gedelegeerd bestuurder van Boek.be, organisator van de boekenbeurs waar uiteindelijk uitgeverij Egmont een plaatsje kreeg na een gerechtelijke uitspraak? Iets waar Dragonetti zich in een opiniestuk in De Morgen zeer over bekloeg, stellende dat wel extreem-linkse uitgevers daar thuis horen maar geen extreem-rechtse? Dit boegbeeld van politiek-correct Vlaanderen houdt blijkbaar niet van dissidentie en onwelvoeglijke meningen. Jommeke ook niet. De olijke pruikencharade in de Pekinese lagere school heeft dan misschien toch meer ideologisch om het lijf dan men zou vermoeden.

Want Jommeke is, alle pogingen tot modernisering ten spijt, zelfs naar stripnormen een volstrekt ééndimensioneel, amorf wezen, een gladde dummie zonder ook maar één scherp kantje. Als Nerofan haalde ik in mijn kindertijd mijn neus al op voor de braafheid van de wandelende strokop met, symbolisch, een papegaai als totem. Zijn universum is repetitief, optimistisch en, voor alles, politiek-correct. Het is misschien niet zonder betekenis dat de Jommekestrip van tekenaar Jef Nys (1927-2009) voor het eerst in Kerk en Leven verscheen.

Confucius

Ballon Media

Voor de rest over de doden niets dan goeds. Maar dat de Chinezen uitgerekend dit goedlachs lummeltje hebben uitgekozen om een brug te slaan tussen de Vlaamse striptraditie en de (officiële) Pekingcultuur, inspireert tot nevenbedenkingen. De communistische partij staat namelijk voor de enorme uitdaging om de anderhalf miljard Chinezen in de pas te houden terwijl ze toch geleidelijk aan moeten wennen aan de consumptiemaatschappij naar westerse normen, waar alles te koop is en aan elke behoefte kan voldaan worden.

Die evenwichtsoefening is cruciaal voor het voortbestaan van het regime. Hoe een gevoel van vrijheid verzoenen met de realiteit van een dictatuur? De seksshops waren al een eerste belangrijke postmoderne recuperatie-oefening: geef elke mannelijke Chinees een opblaaspop (er is een opmerkelijk tekort aan vrouwen in dit land), laat ze maar flink masturberen, en de kritische massa smelt als sneeuw voor de zon. Dissidente schrijvers kunnen wel ophoepelen, geen noodzaak meer om hen huisarrest te geven, ze kunnen zich nog omscholen tot schrijver van pornoverhalen.

Maar laten we bij de les blijven: in laatste instantie wil Peking burgers die in de pas lopen. De import van Jommeke is een verdere correctie en terugkeer naar de confucianistische deugden van fatsoen, trouw en (kinderlijke) gehoorzaamheid. Er is dus wel degelijk sprake van tweerichtingsverkeer: Peking wil via allerlei parallelle diplomatie in Europa een voet aan de grond; en Sven Gatz alias Jommeke mag de Chinese kinderharten veroveren. Invloed winnen in het buitenland, intern de verkleutering organiseren. Dat is voorwaar een win/win-verhaal, en daar houden politici overal ter wereld van.

Dat Jommeke in zijn nieuwste album nu ook gaat balletdansen, dit in het kader van het doorbreken der genderpatronen, zal alleen voor perverse geesten de associatie met roze balletten oproepen. Maar dat Belgie, en meer nog Vlaanderen, voor China dé favoriete opstap is naar de Europese ruimte, daar durven we wel een logica in zien. Of zoals het Chinese spreekwoord zegt: Voorkom het moeilijke door het gemakkelijke te doen (Lao Tse).