Kan N-VA ‘de kracht van verandering’ ombuigen tot ‘de kracht van verankering’?

Niemand kan ontkennen dat N-VA zich de laatste tien jaren zeer sterk heeft geprofileerd. Dit is te danken aan een zeer competente directie en aan een voorzitter die uitpuilt van talent. Menig bedrijf zou hier iets kunnen van leren en zeker een aantal overheidsbedrijven kunnen hier inspiratie opdoen. De partij wordt enerzijds gekenmerkt door een zeer sterke studiedienst die de mandatarissen voedt met cijfers en wetteksten en anderzijds door communicatielijnen en strategieën die tot in de kleinste details afgesproken worden. Deze aanpak en de bijhorende marketing heeft duidelijk gewerkt en heeft ervoor gezorgd dat N-VA momenteel op verschillende echelons in de meerderheid is geraakt. De kracht van verandering heeft dus wel degelijk plaats gevonden, tot ergernis van de andere partijen. Het moge gezegd, dit resultaat verdient respect.

Meeregeren

Maar nu breekt de moeilijkste periode pas aan. Het aantal situaties waar sterke groei en succes gevolgd werden door verval zijn legio. Aan de top blijven is namelijk nog veel moeilijker dan er geraken. En hier schuilt de valkuil voor N-VA in de komende jaren. Want wat kan er nog veranderen? De huidige meerderheid kan aantonen dat ze ons land beter bestuurt dan de PS. Trok N-VA met deze boutade niet het ganse land rond? En dan, niet te vergeten, de Vlaams-nationalistische insteek waar momenteel afstand van gedaan wordt, al werd dit wel eerlijk en correct meegedeeld op het partijcongres. N-VA wou namelijk meeregeren i.p.v. alleen, als Vlaams-nationalisten, aan de kant te blijven staan.

Meeregeren is nu net de grote uitdaging die zal bepalen of N-VA in de toekomst verankerd zal worden in het politieke landschap of zal afbrokkelen. En dit zal echt niet liggen aan Bart De Wever alleen, maar aan de hele partijtop inclusief alle parlementairen. N-VA heeft jarenlang een oppositiepolitiek gevoerd. Oppositiepolitiek is verschillend van meerderheidspolitiek. In de oppositie kan alles. Men kan niet genoeg rebel zijn en hoe aanstootgevender men is, hoe beter. Men kan als individu, in de oppositie, constant scoren omdat geen enkele regel het individuele gedrag van de politici aan banden legt. In de meerderheid moet men steeds handelen vanuit zijn verantwoordelijkheid naar de meerderheid en naar de gemeenschap waarbij het doen en laten constant moet gewikt en gewogen worden. Het is weinig politici gegeven om deze ommezwaai zonder slag of stoot te nemen. Van impulsief en provocerend gedrag naar gematigd en verantwoordelijk gedrag vergt bewustzijn, zelfbeheersing en vaak ook coaching. Zal men hier de nodige aandacht aan schenken of zal men opgeslorpt worden in de dagelijkse parlementaire sleur en in de media-aandacht?

Verankering

Maar de allergrootste uitdaging bij N-VA zal liggen in de verankering met de achterban. Het ongenoegen borrelt stilaan op dat de bestuursleden van de lokale afdelingen vroeger gesmeekt werden om op een lijst te staan, dat er in het begin veel overleg was met de lokale afdelingen en met de leden en dat de situatie nu totaal anders is. Van bottom-up naar top-down met een vleugje inspraak door perfect georganiseerde massa-evenementen waar iedereen, die het aandurft, zijn zegje kan doen. Het feit dat N-VA exponentieel gegroeid is kan deze shift enigszins legitimeren, maar meer echte inspraak van de lokale afdelingen en de lokale mandatarissen dient terug opgewaardeerd te worden, onder welke vorm dan ook. En dan vooral voor essentiele beslissingen zoals de samenstelling van de lijsten, de keuze van de medewerkers, lokale dossiers etc. De N-VA is namelijk een partij met zeer veel bekwame leden. Als geen andere partij hebben de Vlaams-nationalisten mensen in eigen rangen die het verschil kunnen maken. Al weet de partijtop waarschijnlijk niet meer welk talent in hun rangen zit. Eigen talent wordt verdreven in de grootsheid van de partij. Op een paar witte raven na, al komen die ook steeds meer en meer uit het niets opduiken i.p.v. door te groeien vanuit de eigen rangen. Het lijkt wel op een voetbalploeg uit eerste klasse die met moeite nog enkele landgenoten in zijn ploeg opstelt, tot ergernis van diegenen die reeds van in hun jeugd hebben gespeeld voor de club en daarbij ook nog jaarlijks bediend hebben op het steakfestijn en voor de nodige sponsoring hebben gezorgd.

Anderzijds moet men vaststellen dat ons ons kent en dat er wordt geput uit een zeer select clubje vertrouwelingen van enkele zwaargewichten, waar de basis alweer geen inspraak in heeft. Wordt de partij die anders was en die voor verandering heeft gezorgd, dan ook ziek in hetzelfde bedje als alle andere traditionele partijen? Het ziet ernaar uit dat het anders zijn niet verankerd kan worden voor de toekomst. Nochtans zal de oppositie met vreugde in zijn handen wrijven als de werkvloer niet meer sterk verankerd zal zijn met de partijtop. Want het moment dat Bart De Wever beslist om geen voorzitter meer te zijn, zal onderlinge verdeeldheid het begin van het einde betekenen. Het is een zegen dat Bart De Wever beslist heeft om er nog een ambtstermijn bij te doen. Het is een zegen dat hij bij de volgende verkiezingen de kiezers zal laten beslissen in welke mate de Vlaamse onafhankelijkheid of het confederalisme uiteindelijk waarheid zal worden, al moet men daar dan zonder al te veel kleerscheuren geraken. Het is een zegen dat hij trouw gebleven is aan zijn beslissing om burgemeester van Antwerpen te blijven en dat hij niet gezwicht is voor eervolle posten zoals minister, staatssecretaris of kamervoorzitter. Maar om echt verankerd te zijn in de Vlaamse en Belgische politiek zal hij bij de volgende verkiezingen de kiezers moeten overtuigen van de continuïteit van zijn beleid, van de implementatie van het Vlaams-nationalistische gedachtengoed én van een opgewaardeerde band tussen de partijtop en de basis.

De partijtop en de directie zullen de kaart moeten trekken van transparantie, van breed overleg en van houden en maximaal gebruiken wat men heeft, namelijk een zeer sterke en compentente achterban.

Fervet opus: het werk is in volle gang.

De auteur is professor aan de Universiteit Gent en afdelingsvoorzitter van en gemeenteraadslid voor N-VA Grimbergen.

Foto (c) Reporters