Koffieke, pralineke, Ursula? Wat Turks fruit misschien?

Het was groot en — voor ondergetekende toch — vermakelijk nieuws in een tijd waar weinig te lachen valt: toen Ursula Von der Leyen en Charles Michel afgelopen maandag namens de EU op visite kwamen bij de Turkse premier Erdogan, stonden er maar twee stoelen klaar, waarop de mannen fluks gingen plaatsnemen na de protocollaire foto. Ursula stond er wat onwennig bij te draaien, liet een schuchter ‘Euhmm?…’ horen en posteerde zich dan maar in de sofa die wat verderop stond.

Grote verontwaardiging in de sociale media wegens dit ‘vrouwonvriendelijk’ manoeuvre van Erdogan, én de lompigheid van Michel door zich zomaar neer te ploffen in plaats van bijvoorbeeld Von der Leyen die stoel aan te bieden. Of gewoon recht te blijven staan. Onder meer Assita Kanko, Europarlementslid voor N-VA, liet haar verontwaardiging de vrije loop: ‘Als vrouw, moeder van een meisje, politica en Europeaan ben ik erg gechoqueerd als ik deze beelden zie’, twittert ze. ‘Dit breekt mijn hart echt en gaat in tegen alles waar ik voor sta’. Dat is nu eens schoon gezegd, Assita. Helaas: zo’n uitlatingen bevestigen echt dat politiek een mannenspel is waar ook wat vrouwen in het decor rond lopen.

Diplomatiek signaal

European Union, 2021

‘Ik zit!’

Zonder twijfel was de sofascène opgezet als een schaakprobleem én diplomatieke knoop: hoe gingen de kampioenen van de mensen- en vrouwenrechten die situatie met de dame oplossen? Het gesprekonderwerp betrof nota bene de mensenrechten en meer bepaald vrouwenrechten, want moslimland Turkije had zich teruggetrokken uit het Verdrag van Istanbul. De twee EU-leiders gingen dus Erdogan eventjes de les lezen en waarschuwen dat economische en politieke samenwerking afhangt van dat respect voor de rechtstaat.

Het resultaat is gekend. De stoelendans toont wie echt de baas is, daarom is het een diplomatiek signaal hors catégorie. Turkije bedient de kraan van de vluchtelingenstromen uit Noord-Afrika. Het is lid van de NAVO maar niet van de EU, wat betekent dat het militair met Europa verbonden is maar zich geen zier van mensenrechten en democratie hoeft aan te trekken. De EU had zes miljard euro beloofd voor de opvang van voornamelijk Syrische vluchtelingen, maar schoof slechts de helft ook echt toe. We staan dus nog voor drie miljard in het krijt, leg u maar in de canapé, Ursula, we kunnen misschien iets regelen.

Misschien was het ook wel een fijnzinnig gebaar om aan te geven dat de EU leiderschap mist door twee topfiguren te sturen die elkaar het licht in de ogen niet gunnen. Regeringsleiders die met Turkije willen spreken, krijgen Erdogan voor zich, voor de VS is dat Biden, voor Rusland Poetin, Johnson voor het VK, en zo verder, maar bij Europa is het ingewikkeld. Charles Michel is voorzitter van de Europese Raad (van regeringsleiders), Ursula von der Leyen Commissievoorzitter. Beiden pretenderen de EU-baas te zijn, maar geen van beiden is het echt. Europa is namelijk een (duur) circus en een praatbarak, pendelend tussen Brussel en Straatsburg. Op de duur stap je alleen al uit gêne op, zoals de Britten.

Terwijl nu net de pandemie heeft aangetoond hoe belangrijk echt leiderschap is, en hoe desastreus het mankeren ervan. Eventueel geven de cijfers ook wat interessante achtergrond: in het halve ontwikkelingsland Turkije, met een oorlog in de achtertuin en vier miljoen vluchtelingen, is momenteel 9% van de bevolking volledig gevaccineerd, in de EU is dat amper 4%. Zelfs de WHO maant Europa aan tot wat meer vaart.

Ken je klassieken

Dankzij corona weten we dat de EU een reus op lemen voeten is, dat Ursula een incompetente seut is en Charles een zielige clown, en dit prestige bepaalt de ranking waar de EU in de wereld staat: nergens. Zelfs voor de vaccins is het wachten tot iedereen is bediend. Denk ook aan de manier hoe de Europese topdiplomaat Josep Borrell zich enkele maanden geleden in Moskou liet behandelen: als een sul die de risée van deze planeet vertegenwoordigt.

Jacques-Louis David / Publiek domein

Madame Récamier op de sofa

Dan nog iets over die sofa. Het is zonder twijfel een vorm van seksistische humor, de dame in het gezelschap op de sofa laten plaats nemen terwijl de heren wat verder samen keuvelen over de wereldpolitiek. Maar Erdogan bewijst dat hij zijn klassieken kent: de Europese cultuur situeert de vrouw op de sofa. Zachter dan een stoel maar ook breder, gezelliger, reflecteert het uitnodigende meubel de vrouwelijke vormen zelf en staat het bol van de erotische referenties.

Denken we maar aan de courtisane Juliette Récamier, geschilderd door Jacques-Louis David, of, veel explicieter, de poedelnaakte Olympia van Édouard Manet: je ruikt zo het vervolg. Sofaseks is een aparte categorie in het porno-aanbod — dat heb ik even voor u opgezocht als absolute leek — en toont aan hoe ook vandaag de elegante tweezit er vooral is voor momenten nadat mannen de wereldproblemen hebben opgelost.

Heel eerlijk: denkt u dat Erdogan die sofagrap ooit met Angela Merkel zou durven uithalen? Of Thatcher in haar tijd? Von der Leyen kreeg de plaats waar ze thuis hoort, en de grinnikende Michel werd er zo licht van dat hij ei-zo-na met stoel en al opsteeg, onder het gezang ‘Alle Menschen werden Brüder’. Ik wed dat ze in Ankara nog altijd niet bijgekomen zijn. Sorry dat ik altijd de kant van de grapjassen kies.