Kompany: Body meets mind

Vincent Kompany stopt per direct met voetballen en wordt coach van Anderlecht. Op 34-jarige leeftijd, na een loopbaan van achttien jaar aan de top. Kompany. Kind van een Congolese vader en een Belgische moeder. Groeide op in de straten van de Brusselse Noordwijk en sloot zich op jonge leeftijd aan bij Anderlecht. Keek in zijn jeugd op naar de Franse topverdediger Marcel Desailly. Zijn favoriete onenightstand was Jennifer Lopez.

Las graag thrillers, Franse romans, sociologische vraagstukken en rapte luidkeels zijn muziek. Kapittelde religieuze doordrammers en ringeloorde racisten: ‘Ik heb medelijden met mensen die anderen uitsluiten vanwege hun huidskleur.’ Hij begreep de gevaren voor migrantenkinderen van de grootstad: ‘Mijn ouders dreven me naar de sport. Ze wisten dat het de ideale oplossing was om mij van straat te houden.’

Relativeerde mediaheisa

Kompany was gezegend met de natuurlijke nonchalance van de topvoetballer. Op en buiten het veld. Durfde onorthodox en op pure klasse uitverdedigen: balletje door de benen van de tegenstander, met de handen in de heup.  ‘Vergat’ al eens het ‘pak en das’ van zijn club, zowel bij de Rode Duivels, Anderlecht, Hamburger Sport Verein als bij Manchester City. Relativeerde dan de mediaheisa goedlachs en met een aangeboren superioriteitsgevoel. Kompany leek een typisch product van de Franse voetbalschool: mondig, geschoold, ironisch, visie op mens en samenleving. Hij paste perfect in de rij Thuram, Vieira, Desailly, Henry. Alleen: hij maakte het op eigen kracht waar, zonder de opleidingskunst van de vermaarde Centres des Formations.

Toonde zich op zeventiende al aan Europa nadat Glen De Boeck in de Champions Leaguewedstrijd tegen Celtic na twintig minuten de rode kaart kreeg. Leidde zijn verdediging alsof hij dit al jaren deed en hield de nul (1-0) op het bord. Werd meteen in de internationale media geprezen om zijn snelheid, techniek, timing in rechtstreekse duels en offensieve ‘inspeelkwaliteiten’. Hield op jonge leeftijd van debatten en zocht zijn inspiratie in muziek en literatuur. Werd meteen uitverkozen tot winnaar van de Gouden Schoen van 2005, maar kreeg kritiek over zijn gebrek aan discipline.

Levensvreugde

Vincent Kompany voelde veel voor zijn Afrikaanse wortels en zocht in een tocht ‘Terug naar Congo’ het land op van zijn vader, zijn oorspronkelijke vaderland. Pierre Kompany vluchtte in 1975 het voormalige Zaïre uit, om te ontsnappen aan de gevangenissen van dictator Mobutu.

Na zijn toptransfer van Anderlecht naar HSV, in de zomer van 2006, werd hij het slachtoffer van een langdurige blessure. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van Congo en ergerde zich dood aan de armoedige omstandigheden. Tegelijk vond hij er levensvreugde. Hij financierde met eigen geld een project van SOS Kinderdorpen, waar jongeren zowel onderwijs als een voetbalopleiding konden genieten. Vincent Kompany, kind van een vluchteling uit Congo, keek verder dan zijn neus lang was.

In 2008 volgde de stap naar Manchester City, een kleurloze club uit de Premier League. Elf seizoenen en twaalf trofeeën – waaronder vier landstitels – later had hij als aanvoerder de Citizens tot beste team van de belangrijkste competitie ter wereld getransformeerd.

WK 2018

Zou hij het nog halen? Die vraag cirkelde bij het WK 2018 voortdurend om hem.

Kopbaldoelpunt tijdens Manchester City-Manchester United (1-0) op 30 april 2012.
Kopbaldoelpunt tijdens Manchester City – Manchester United (2-3) op 7 april 2018.

Vrijwel identiek en toch een wereld van verschil: symboliseerden beide goals de doorbraak en het einde van zijn carrière?

In 2012 beleefde hij zijn hoogtepunt. In 2018 leek het beste voorbij. Er werd geschreven over  een ‘afscheid in schoonheid’. Niemand die beter evenwicht wist te vinden tussen de geest en het lichaam dan de ‘blauwe Rode Duivel’.

Captain Kompany

Body meets mind. Zo typeerde kinesitherapeut Lieven Maesschalck hem: ‘iemand met een sterke wil die nog jaren kan doorspelen’. Hij sprak over zijn mentale kracht en inzicht in het herstel van het eigen lichaam. ‘Het lichaam staat er maar de geest is nog sterker.’  Dat was toen een zeer optimistische kijk op de dingen en die werd ondersteund door de harde feiten. In het najaar van 2013 bleef de geblesseerde Kompany liefst tien wedstrijden aan de kant.

Manchester City raakte op drift, maar na zijn terugkeer presteerde het uitstekend in een spraakmakende reeks van twintig partijen zonder nederlaag met spectaculaire uitschieters tegen Tottenham (6-0), Arsenal (6-3), Manchester United (4-1) en West Ham (6-0). Op het einde van dat seizoen 2013-’14 dikten de ‘lightblues’ de prijzenkast aan met een tweede landstitel. Captain Kompany consolideerde toen de voetbalrevolutie die door trainer Pellegrini – not just attacking football but complete football – was ingezet. Met hem kreeg het leiderschap een gezicht: zijn gezicht. Dat had hij eerder al geklaard bij de nationale ploeg, die toen op de drempel van de grote top leek te staan tijdens het wereldkampioenschap in Brazilië en er pas in de kwartfinale zou sneuvelen tegen het Argentinië van Messi.

Enkele deuken

Hij ging diep voor zijn land en voor de Rode Duivels, zijn Rode Duivels.

De charismatische aanvoerder bracht rondom de Rode Duivels Walen, Vlamingen en Brusselaars samen. Hij kondigde een moderne 21 ste eeuwse Belgische samenleving aan waarbij taal, ras, kleur, godsdienst en cultuur ondergeschikt zijn aan samenhorigheid.

In de beslissende partij voor de kwalificatie in juni 2013 tegen Servië liep hij tegen doelman Stojkovic aan. Hij speelde de match uit met een gebroken neus en verschillende blessures in het aangezicht. België won met 2-1.

In die periode, net voor Brazilië 2014,  achtte men hem rijp voor een plaats in de rij van illustere centrale verdedigers met de combinatie uittikkende kwaliteiten én mentale persoonlijkheid: Franz Beckenbauer – Franco Baresi – Carles Puyol – Vincent Kompany. En toch: die laatste trede tot de wereldtop kon hij niet beklimmen. Na acht minuten in de kwartfinale strandde zijn uitbraakpoging op het middenveld en op de counter scoorde Argentinië. Het bleef 1-0. Van dan af diende zich het keerpunt voor Kompany aan. Het ideaalbeeld kreeg enkele deuken.

Groeide boven zichzelf uit

Wat zijn persoonlijke hoogtepunt had moeten worden – EURO 2016 – eindigde, mede door zijn afwezigheid wegens blessure, in een ontsporing.

Ook bij City dreigde de neergang. In het veeleisende systeem van de nieuwe coach Pep Guardiola vond hij aanvankelijk zijn draai niet. Slechts vijftien wedstrijden in het seizoen 2016-’17 en aanvankelijk geen plaats als basisspeler in 2017-’18 toen City op volle toeren draaide. De snelheid van balcirculatie en het uitgekiende positiespel vereisten de hoogste graad van intelligentie en lichamelijke paraatheid.

En dat niveau leek te hoog gegrepen voor Kompany. Hij bewees het tegendeel en klauterde voor de zoveelste keer uit het diepste dal. Hij groeide boven zichzelf uit in de finale van de Engelse League Cup tegen Arsenal: 3-0, doelpunt en zelfs uitgeroepen tot ‘Man of the Match’. Voor iedereen was het duidelijk: King Kompany was back!

Aan de start van een nieuw avontuur

Maar hoe zat het met de Rode Duivels? Tussen Brazilië 2014 en Rusland 2018 trok hij amper acht keer het shirt van de nationale ploeg aan. Het werd dé voetbalvraag van het WK 2018.  Wat was de betekenis van zijn geestelijke fitheid en lichamelijke kracht? Wat kon hij de Rode Duivels op de wereldbeker bijbrengen? Zou er nog een beslissend kopbaldoelpunt zonder tegengoal komen? Mind meets body? Het lichaam stond er maar de geest was nog sterker: derde plaats op de wereldbeker van 2018 en ‘zijn’ Rode Duivels werden door de wereld op handen gedragen voor ‘het mooiste voetbal van het toernooi’.

Hij trok de lijn door naar het seizoen 2018-’19 bij ‘blue side of Manchester’. ‘Zijn’ Citizens wonnen de landstitel, de FA Cup en de League Cup. Hij speelde het opnieuw klaar en scoorde net zoals in 2012 het belangrijkste doelpunt. Met een fraai afstandsschot trapte hij tegen Leicester City de 1-0 op het bord. Het bracht zijn club in poleposition. In een decennium keerden dankzij hem de machtsverhoudingen in Manchester. City was United de baas geworden. ‘Here’s to you Vincent Kompany, City loves you more than you will know. Ho ho ho.’ Het getormenteerde lichaam haalde het uiteindelijk toch van de geest. Vincent Kompany staat nu aan de start van een nieuw avontuur.