Komt Schotse onafhankelijkheid toch op tafel na 8 juni?

De Schotse nationalisten willen na de Britse keuze voor een brexit een tweede onafhankelijkheidsreferendum. De SNP heeft daarvoor al de nodige legislatieve stappen gezet in het Schotse parlement in Holyrood (Edinburgh). Maar een volksraadpleging kan niet zonder de goedkeuring van Londen.

Het was lange tijd zo goed als zeker dat Theresa May zichzelf zou opvolgen na de verkiezingen van 8 juni. Ze leidt de Conservative and Unionist Party en dus moet ze niet weten van een tweede Schots referendum. ‘Jullie hadden er al een in 2014 en het volk heeft toen gekozen voor de unie’, luidt zowat het standaardantwoord. Dat de Schotten nu tegen hun electorale wil worden meegenomen in het brexitverhaal is een logische consequentie. ‘Je stemde voor het Verenigd Koninkrijk dus aanvaard je de beslissingen van dat Verenigd Koninkrijk’, dat is de achterliggende gedachte bij de regeringspartij in Londen.

De Conservatives zijn intussen echter veel minder zegezeker dan enkele weken terug. De campagne kraakt langs alle kanten en de partij ligt voortdurend onder vuur. Nochtans doen de Tory’s het in Schotland lang niet slecht. Ze waren er ten dode opgeschreven tot de sympathieke en vlotte Ruth Davidson aan het roer kwam te staan. Ze ligt goed bij de Schotten, ondanks haar Tory profiel. Nationaal heeft vooral Labour de wind in de zeilen gekregen. Jeremy Corbyn staat nog altijd op achterstand in allerlei peilingen, maar de kloof tussen hem en May verkleint tegen een razend tempo.

Progressieve coalitie

In een BBC-interview gaf de Schotse minister-president Nicola Sturgeon te kennen dat ze een progressieve coalitie wel wil ondersteunen. De kans dat de Conservatives onvoldoende stemmen halen voor een volstrekte meerderheid groeit. Niet zolang terug werden de plannen voor zo’n progressieve coalitie door zowel Labour als de SNP afgedaan als ‘nonsens’.  Het waren de Liberal Democrats die er hardop over droomden. Het gaf Theresa May de munitie om te beweren dat zij stond voor een ‘strong and stable’ bestuur tegenover een ‘coalition of chaos’ met Corbyn aan het hoofd. Maar, zo luidt de Britse wijsheid, ‘a week is a long time in politics’. Jeremy Corbyn gaf op maandag 29 mei te kennen dat hij bereid is te luisteren naar de voorstellen van de SNP. Hij zei zelfs meer.

Indien Labour een volstrekte meerderheid behaalt dan zal een regering onder leiding van premier Corbyn het gesprek openen over de vragen van het Schotse parlement. Dat betekent dus dat Londen niet per definitie ‘no’ zou antwoorden op een tweede onafhankelijkheidsreferendum. Indien Corbyn aan de macht komt. Maar de kandidaat-premier ging met zijn uitspraak in tegen het eigen verkiezingsprogramma. Labour zegt in zijn manifest net het omgekeerde. Ook de Schotse partijafdeling stelt zich unionistisch op. De sociaaldemocraten redeneren dat een Schotse onafhankelijkheid leidt naar een streng besparingsbeleid ten koste van de bevolking. Schotland torst immers een enorme schuld met zich mee en iemand moet die betalen. U raadt het al. Men vreest meer belastingen en strenge besparingen.

Een partijwoordvoerder sprak vrijwel meteen Corbyn tegen. Hijzelf liet verstaan dat hij ‘no deals’ met de SNP nastreefde. ‘Ik ga voor een volstrekte meerderheid.’ Dat moet de kiezer Labour wel eerst nog gunnen. Als het geen enkele partij wordt gegund, dan zal men een deal moeten sluiten. En dan is alles mogelijk.

Foto: (c) Reporters

Lees hier deel 6.