Ja, dit is een nieuwe Koude Oorlog tussen Rusland en het Westen

Vóór 1991 was de internationale politiek eenvoudig. Er waren niet alleen de ‘goeden’ en de ‘slechten’, maar je kon die feilloos aanduiden en foutloos begrijpen. Ondanks Fukuyama’s voorspelling in zijn Het einde van de geschiedenis dat alles nog eenvoudiger zou worden en er alleen maar goeden zouden overblijven, is de wereld bijzonder ingewikkeld geworden. Neem nu de nieuwe Koude Oorlog. Die had Fukuyama onmogelijk geacht. Maar goed, ook wereldbekende pop-upgeleerden kunnen zich vergissen en hij was trouwens niet de enige.

De redenering was eenvoudig: de klassieke Koude Oorlog werd veroorzaakt door de spanning tussen twee zwaar bewapende imperialistische supermachten met hun hulpjes van de NAVO en het pact van Warschau. Deze laatsten hadden maar weinig in de pap te brokkelen. Botsend imperialisme was niet de enige oorzaak van het grote meningsverschil. Beide blokken hadden een diametraal verschillende en fanatieke visie op het menselijke samenleven. De enen waren kapitalistisch en geloofden in de vrije markt, vrij ondernemen en de parlementaire democratie; de tegenpartij zwoer bij een door de staat geleide economie en autoritaire machtsuitoefening. Als overtuigde gelovigen wilden beiden hun systeem overal opdringen. De klassieke Koude Oorlog was dus ook, en misschien vooral, een ideologisch conflict.

Vermits nu overal vrij ondernemerschap is toegelaten en er vrijwel overal verkiezingen worden gehouden, kan dus in theorie van een klassieke Koude Oorlog geen sprake meer zijn. Dus het gelijk van Fukuyama?

Opnieuw een klassieke Koude Oorlog

Mijn stelling is dat we momenteel opnieuw een klassieke Koude Oorlog meemaken: dus zowel militair als ideologisch. Dit komt omdat de Russen in een versneld tempo hun vrije markt aan het afbouwen zijn en de voorkeur geven aan staatsbedrijven. Ook kiezen ze vrij openlijk voor een autoritaire staat. Bovendien vinden ze hun systeem superieur en willen ze het overal uitdragen.

Sergej Karaganov, ook de Russische Kissinger genoemd, is er een van de voornaamste ideologen. Deze leeftijdsgenoot van Poetin was jarenlang zijn raadgever voor buitenlandse politiek en bekleedde talrijke hoge functies op dat gebied. Momenteel is hij o.a. decaan van de Faculteit Internationale Economie en Buitenlandse betrekkingen van de fameuze Hogeschool voor Economie van Moskou. In een zeer lang en fel opgemerkt interview op de staatszender TV Center van 10 oktober 2020 komt hij zeer scherp ter zake. Hij verdedigt de nieuwe Russische politiek van neo-isolationisme, waarover we het in onze vorige bijdrage hadden. Het verzwakte Rusland moet gedurende 2 tot 4 jaar aansterken en zich bezinnen over de toekomst. Dit kan vooral door het uitwerken van een eigen ideologie.

Rusland en het Westen nog steed aartsvijanden

Volgens Karaganov is het duidelijk dat het Westen en vooral de Verenigde Staten nog steeds de aartsvijand van Rusland zijn. Dit is in perfecte harmonie met de toekomstige president Joe Biden die vindt dat Rusland de hoofdvijand van de Verenigde Staten is. Volgens Karaganov haten ze Rusland omdat ze na hun overwinning van de Koude Oorlog vast hebben gesteld dat Rusland niet klein te krijgen is. Ze hadden een onderdanige positie verwacht, maar Rusland laat niet met zich sollen omdat het militair zeer sterk gebleven is. Het westerse ‘democratische’ systeem maakt bovendien een zware crisis door. De heisa rond de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten en de brexit zijn daar voorbeelden van. Voor veel Aziaten en ontwikkelingslanden is het Russische systeem van ‘autoritair semidemocratisch kapitalisme’ een lichtend voorbeeld.

Karaganov vindt dat de Russen zich meer naar het oosten moeten richten: de Euraziatische Unie. Maar toch verspreidt hij de contradictie waar veel Russen en hij ook niet uit geraken: de Russen behoren ook tot Europa, ja, zelfs zijn ze het gezondste deel van de Europese beschaving.

Dzjengis Khan

Maar veel belangrijker nog: samen met de Chinezen stammen de Russen af van Dzjengis Khan. Om deze genetische code moeten ze zich niet schamen. Een autoritair bestuurssysteem zit de Russen in het bloed. Zo moeten ze helemaal niets hebben van de liberale democratie. Die zou het voortbestaan van Rusland hebben bedreigd of toch in ieder geval de grenzen van het land hebben ingekrompen.

Het Westen maakt zowel een morele als een psychische beschavingscrisis door. Het heeft geen leidende ideologie meer. De mensen vragen zich af wat de zin van hun leven is. Daarom bloeien er fenomenen als extreem feminisme, klimaatgekte, doorgedreven liberalisme, antikolonialisme, seksuele aberraties, BLM enz. Het decadente Westen is dus een voorbeeld van hoe het niet moet.

Een nieuwe Russische ideologie moet van bovenuit gedicteerd worden met nadruk op traditie, familie, vaderlandsliefde en voor de gelovigen God. Ze moet zin geven aan het leven van de Russen die zich omwille van hun superioriteit heel wat agressiever in de wereld moeten opstellen.

Verkiezingen van september 2021

Terecht kan opgemerkt worden dat de intellectuele middenklasse in de grotere steden die mening niet deelt. Toch zijn ze doorgaans wel nationalistisch. Ook voor heel wat jongeren zal dit alles vreemd in de oren klinken. Trouwens, slechts 20% van de Russen woont in Azië. Maar een zwijgende meerderheid zal zich er niet tegen verzetten. Poetin zit helemaal op die lijn. Hij en zijn medestanders hebben de macht en kunnen sinds de volksraadpleging van maart 2020 tot 2036 blijven regeren. Nu reeds worden in de doema de parlementsverkiezingen van september 2021 voorbereid. De meerderheidspartij Verenigd Rusland zou nu maar 30% van de stemmen halen. Allerhande beperkingen worden ingevoerd om ongewenste kandidaturen te kunnen weigeren. Vooral de wetgeving rond ‘buitenlandse agenten’ wordt verscherpt. Op die manier kan men zeker Navalny en zijn partijgenoten uitschakelen.

Navalny zou overigens, ondanks zijn recente avonturen, nu bij gebeurlijke presidentsverkiezingen maar 2% van de stemmen halen. Als ‘poets wederom poets’ zal ook de verwachte Amerikaanse inmenging tijdens die verkiezingen van september 2021 met veel misbaar uitgeschakeld worden. Ook wetten ter beheersing van het internet zijn in voorbereiding. ‘Leugens’ en beledigingen zullen met gevangenisstraf gesanctioneerd worden. Al die elementen wijzen op een aanzienlijke versterking van de autoritaire staat.

Dit lijkt ook op de goede oude Koude Oorlog. Het is niet een militaire, maar ook een ideologische strijd geworden. Opnieuw strijden twee politieke en sociaaleconomische modellen tegen elkaar. Beide zijn messianistisch van aard, staan aan de juiste kant van de geschiedenis en willen de wereld veroveren.