Le Bataclan nouveau est arrivé

Verleden zaterdag opende de Parijse concertzaal Bataclan opnieuw haar deuren, exact een jaar dus na de terreuraanslag waarbij 89 mensen om het leven kwamen. Uiteraard liep de heropening over van warme boodschappen en ronkende verklaringen in de trant van “We laten ons niet doen, Parijs is en blijft de stad van de leut”. Het was moeilijk koorddansen tussen obligate ingetogenheid omwille van de slachtoffers en nabestaanden, en het back-to-business-motto, de wetmatigheid dat zo’n riante feestzaal in hartje Parijs nu eenmaal moet draaien.

 

“Deze terugkeer van het leven in de Bataclan is de overwinning van de jeugd en van de humanistische idealen die sterker zijn dan terreur en verdeeldheid”, verklaarde de Franse minister van Cultuur Audrey Azoulay. Maar Bataclan- zaakvoerder Jules Frutos legde ongewild het accent elders, namelijk bij zijn eigen portefeuille: “Ne pas rouvrir revenait à tuer le Bataclan à nouveau”. Anders gezegd: Sorry jongens, met elke dag dat die zaal dicht blijft mislopen we een zak inkomsten, tijd voor een nieuw feestje. Jules Frutos is niet voor niets ook voorzitter van het PRODISS, de Franse beroepsvereniging van “entrepreneurs du spectacle musical et de variété”, zeg maar showbizz-ondernemers.

 

Het leven gaat door, geld moet rollen, economisch valt daar geen speld tussen te krijgen. Maar waar kwam die naam ‘Bataclan’ ook weer vandaan? Het is een Frans woord dat in de 17de eeuw opduikt, als een klanknabootsing van iets dat met veel kabaal in elkaar valt, jawel. Enig gevoel voor décadence is dus niet vreemd aan die naam voor een concertzaal die op 13 november 2015 effectief met groot rumoer in elkaar klapt. Of hebben die van IS eerst de operette van Jacques Offenbach beluisterd, genaamd Ba-ta-clan, voor het eerst opgevoerd anno 1855 in de Bouffes-Parisiens?

 

Want ook Offenbach was naast muzikant vooral entertainer en theaterdirecteur in een tijd dat mensen wel behoefte hadden aan wat afleiding onder de napoleontische regering van het Tweede Keizerrijk. De huidige Bataclan-zaal dateert overigens uit die époque en ademt helemaal de tijdsgeest uit waarin de burgerij zich vooral wilde wentelen in pronkzucht, schone decors en French Cancan, terwijl de wereld buiten verder raasde. Of hoe de lichtstad altijd wel een eiland van escapisme is geweest, ondanks haar aureool van bakermat van de Verlichting.

 

 

En zo komen we terug bij Frutos en zijn flamboyante feesttent. De re-ouverture onder het motto “business as usual” heeft te maken met zakelijke belangen maar ook met de ambitie om sporen uit te wissen en, onder de vlag van het Parijse savoir-vivre, het probleem weg te schuiven dat aan de basis lag van het bloedbad. Alsof alles terug ok is in de beste der werelden, en die aanslag meer het karakter van een natuurcatastrofe had, zoals een aardbeving die je gewoon niet kan voorzien.

 

En daar wringt een fameus schoentje: we zijn nog niet klaar met het islamfundamentalisme, en de dichtgepleisterde kogelgaten in de Bataclan betekenen niet dat alle Menschen Brüder worden, ook al zou het beter zijn voor de commerce om dat te geloven. Na de val van Mosul en Raqqa zit er een nieuwe terreurgolf aan te komen en is het weerom ba-ta-clan, terwijl we nog in volle feestroes zijn.

 

Daarom ook klonken er wel wat valse noten naast het heropeningsconcert met de Britse zanger Sting in de hoofdrol. Leden van de band die vorig jaar op de fatale dag in de Bataclan een concert gaven, Eagles of Death Metal, waren niet welkom en werden door de directie zelfs als toeschouwers uit de zaal gestuurd omdat ze kritiek op het veiligheidsbeleid zouden gegeven hebben, en gewaagden van connecties tussen de terroristen van 13/11 en het veiligheidspersoneel.

 

Waar of niet,- het zijn natuurlijk onwelvoeglijke geluiden die niet passen in de sfeer van zorgeloos vertier en politieke neutraliteit, want de Eagles wijzen op nieuwe zwakke plekken en het gevaar van ontkenning. Voeg daarbij dat de leden van de groep bekend staan als Trump-aanhangers, jawel, en u begrijpt dat de directie als openingsact koos voor de onnoemelijk politiek-correcte Sting met zijn wollig imago en aanleg om goede doelen te benefieten, eerder dan die provocerende hufters met hun rauwe garagerock en foute ideeën.

 

Zwarte Piet, Donald Trump en de Eagles of Death Metal, dat zijn nu al drie emanaties van het vermaledijde kwaad in een wereld die het echte kwaad verwart met de boodschapper. Daarom lijkt heel dat sentiment rond le Bataclan nouveau toch weer een poging om zalf te strijken en illusies te hernemen, in de beste restauratiestijl. Oui, j’aime Paris, ses fêtes, ses grandes bouffes, ses bordels et tout le bataclan, maar het blijft een zeepbel die zo weer uiteenspat waarna we weer gaan wenen en kaarsjes branden.

 

Een versleten Verlichtingsideaal dat kwakkelt tussen schreeuwerige neon en ingetogen kaarsjes, en dat alles omwille van de smeer: het trekt misschien wel vuurwerk aan, we moeten eens nadenken over die ondraaglijke lichtheid.