Links of rechts in de klas

‘Bent u links of rechts, meneer?’ vraagt de jongeman die voor me zit met een uitdagend lachje op zijn gezicht. We waren blijkbaar even afgedwaald en bij de ecologische impact van de oude Romeinen op hun omgeving beland. Tussen neus en lippen door had ik de klas verteld over de klimaatverandering en de gigantische uitdagingen die hiermee gepaard gaan. Een realiteit die almaar zichtbaarder wordt door dodelijke overstromingen, danteske bosbranden en een oververhitte wereldeconomie. De schaarste van de ene vormt nu eenmaal de rijkdom van de andere.

Nuance sneuvelt als eerste in tijden van crisis

Allemaal ingrediënten voor een morbide cocktail waarin angst en onzekerheid komen bovendrijven. Ideale voedingsbodem voor populistische politici die hun kiespubliek lokken met een oplossing voor alle problemen. Schone schijn, zo leert een oppervlakkige blik op het verleden ons telkens weer, maar zo aanlokkelijk voor radeloze mensen die oorzaak en gevolg al te vaak verwarren met elkaar. Nuance is het eerste wat sneuvelt in tijden van crisis.

Vertaald naar mondiaal beleidsniveau betekent dat de verkiezing van onhebbelijke creaturen als pakweg Trump en Bolsonaro. Incompetente leiders voor wie het algemeen belang altijd ondergeschikt zal zijn aan het eigen voordeel en die teren op een politiek systeem dat ze tegelijkertijd uitkotsen. Toegepast op ons kleine doch zo ingewikkelde landje gaat het om politici die via Twitter oproepen om linkse leerkrachten te verklikken. In 2024 volgt de langverwachte afrekening. Alle linkse leraars tegen de muur, lijkt het wel.

Uitgangspunt van links is helemaal anders dan dat van rechts

Als u dit leest en verveeld opmerkt dat alweer enkel politici van (uiterst) rechtse signatuur de revue passeren, dan heeft u gelijk. Als u wil opmerken dat die linkse ratten in hetzelfde bedje ziek zijn met hun verdomde fascinatie voor het onuitsprekelijke LGBTQ+ of de censuur in het teken van ‘woke’, dan bent u – helaas – verkeerd. Want het uitgangspunt is namelijk totaal verschillend.

Modern links vertrekt niet van een vijandbeeld dat als grondoorzaak gezien wordt van alle problemen die ons teisteren. De islam, vluchtelingen of criminele vreemdelingen – noem maar op – vormen voor links geen groep die dient uitgesloten te worden om de eigen samenleving te beschermen. Waar angst voor de islam (Omvolking! Achterlijke religie! Haaks op de waarden van de Verlichting!) quasi onlosmakelijke verbonden is met partijen van rechtse signatuur, besteedt traditioneel links vooral aandacht aan het bespreekbaar maken van vergeten verleden en minderheden.

Links empathischer dan rechts?

Waarbij de slinger vaker wel dan niet doorslaat, begrijp me niet verkeerd. Een in de perceptie onderdrukte minderheid spreekrecht proberen geven leidt vaak tot onwelriekende taferelen waarbij zelfs taal dient te worden ‘uitgezuiverd’. Zeg niet ‘blank’, maar ‘wit’ en wees zodanig ruimdenkend dat biologisch vaststaande feiten zoals de fysieke verschillen tussen man en vrouw naar de prullenmand kunnen worden verwezen.

 Onzin, natuurlijk. Een comfortabele meerderheid van de mannen en vrouwen op deze aardbol voelt zich goed in zijn of haar gendervel. Nogal wiedes. Maar dat betekent dus niet dat wie zich uitgerangeerd of genegeerd voelt, simpelweg de rug moet rechten en doorgaan. Iets waar links misschien met meer empathie mee omgaat dan rechts.

Allemaal zaken die door mijn hoofd schieten terwijl ik een antwoord probeer te geven op de boude vraag van die jonge snaak. ‘Tja, wat is links en wat is rechts in feite?’, begin ik aarzelend. En dan klinkt het belsignaal. Mijn klas jong geweld staat op en stormt naar buiten, de vrijheid tegemoet. Toch voor even.