Brexit en Macron: A Tale of Two Cities

Ik was al geen fan van Emmanuel Macron – de president van één op de vijf Fransen, met zijn afkeer van het gewone volk, blinde Europese ambitie en halfgare ’transition écologique’ – maar het lijkt hem nu helemaal naar de bol gestegen.

Met een brief in 24 talen aan alle burgers van de EU, laat hij weten dat niemand meer om ‘Europa’ heen kan, en hoe dat ‘Europa’ er uit moet gaan zien. Veel machtiger, met meer ‘federale instituties’, en een eigen leger. Macron staat zo klaar van Frankrijk een Brusselse provincie te maken. Aan zijn eigen land heeft hij lak. ‘Franse cultuur bestaat niet’, zei hij meer dan eens.

De Franse president toont minachting voor de soevereiniteit van de Europese lidstaten, inclusief zijn eigen land. Hij wedijvert daarin met de hofnar van het Europese Parlement, Verhofstadt, die gewoon is met een borrel na een driesterrenlunch dat parlement toe te schreeuwen in steenkolenengels, altijd met dezelfde boodschap, in wisselende kwaadaardigheden verpakt: elk door de EU veroorzaakt probleem kan alleen worden opgelost met méér EU.

Macron begrijpt het niet

Vooral Engeland krijgt ervan langs in Macrons laatste epistel. Hij laat nog maar eens weten wat een blunder de brexit is, en hoe de domme Britse kiezers misleid en voorgelogen zijn door laaghartige populisten. Zijn vaste arsenaal van scheldwoorden – fascist, xenofoob en antisemiet – waarmee hij doorgaans zijn eigen weerbarstige burgers aanduidt, haalt hij nog net niet uit de kast.

De eurofielen van deze wereld begroetten de brief uiteraard met veel enthousiasme, maar verder was de ontvangst koeler; in Engeland onder het vriespunt. Dat gold zowel voor leavers als remainers. Macron begrijpt de volksaard van zijn landgenoten al nauwelijks, laat staan dat hij inzicht heeft in het Britse karakter.

In de Daily Telegraph lezen we: ‘Brexiteers should thank Emmanuel Macron – his vision of the EU shows why we had to leave‘. Elders luidde een kop: ‘Emmanuel Macron, Brexiteers’ best friend’, met als ondertitel: ‘French president attacks Leave campaign but his EU vision makes life harder for Remainers’.

Landverraad

Begin deze week brak er even onweer uit in Engeland, toen bleek dat oud-premier Tony Blair, een fanatieke remainer, in het geniep met president Macron had overlegd, om hem van advies te dienen hoe hij het Verenigd Koninkrijk van een brexit af kan houden. Een ex-premier van Groot-Brittannië overlegt stiekem met de leider van een vreemde mogendheid, om een democratisch genomen besluit te ondermijnen … Als het over een ander onderwerp ging dan brexit, zou ‘high treason!’ van de daken galmen. Nu wordt er al niet eens meer over gesproken.

Ik zal u zeggen wat er gaat gebeuren, na de tweede nederlaag van Theresa May in het Lagerhuis, die geen hond verbaasde. Uiteindelijk mag ze van het Lagerhuis uitstel gaan vragen aan de EU, officieel om alsnog tot een verdrag te komen. Maar dat komt er niet, en dat weet ze. Brussel wijkt al drie jaar geen centimeter en behandelt May als een vod. Dat gaat niet opeens veranderen.

Het lijkt er nog het meest op dat ze volgens een steeds minder verborgen agenda aanstuurt op het afblazen van brexit via een tweede referendum, ten onrechte een ‘people’s vote’ genoemd. Die is er al geweest, in 2016. Een passender naam is ‘losers’ vote’.

Dat tweede referendum past trouwens in een trotse Europese traditie: bevalt de uitslag van een referendum niet, dan hou je er gewoon nog een. Op een kwade dag gaat dat mis, wie weet is die dag nabij. Zo’n ‘losers’ vote’ zou meer dan ooit het democratische failliet van de EU blootleggen.

De Brusselse propagandamachine

Het is alleen nog afwachten hoe de goed geoliede Brusselse propagandamachine een beslissing over dat tweede referendum over de aankomende Europese verkiezingen heen gaat tillen … Ze zijn er al mee bezig: de sterke man van de EU – niet Juncker of Tusk, maar een zekere Martin Selmayr, Duits jurist en secretaris-generaal van de Europese Commissie, ook wel de Raspoetin van Brussel genaamd – heeft al voorgesteld Engeland een heel jaar uitstel te gunnen. Dan is er genoeg tijd de ‘loser’s vote’ te organiseren, of zelfs algemene verkiezingen te houden.

Over dat laatste gesproken: als de leider van Her Majesty’s Most Loyal Opposition niet toevallig een rabiate gek was geweest, zat Labour inmiddels al hoog en breed in de regeringsbanken. Maar dat is hij godzijdank wel. Het Britse bedrijfsleven is angstiger voor Jeremy Corbyn op nummer 10 dan voor brexit.

No-deal werd deze week weggestemd, waardoor de Engelse onderhandelingspositie in Brussel waardeloos is geworden. Of, zoals mijn favoriete Britse columnist het uitdrukt: ‘De brexit is ontmand‘.

Er zijn echter nog twee praktische problemen, geen van beide onoverkomelijk, maar evenmin sinecures: brexit op 29 maart heeft officieel de status van een wet, hetgeen zou betekenen dat de regering in overtreding is als het feest niet doorgaat.

En belangrijker, doet Engeland wel of niet mee aan de Europese verkiezingen? Het zou een gotspe zijn als dat drie jaar na de uitslag van het referendum nog zou gebeuren, en een beslissing daarover staat gelijk aan een beslissing over uiteindelijk wel of geen brexit.

Er wordt meestal naar de Britse politiek gewezen als schuldig aan het eindeloze gedoe over brexit. Dat is onzin. Theresa May is drie jaar lang van alle kanten belaagd en tegengewerkt: door haar eigen partij en door Labour, maar verreweg het meest door de EU zelf, uit angst dat anderen het Britse voorbeeld zouden volgen.

Het zijn de trouwste EU-vazallen die Engeland de duimschroeven hebben aangedraaid, door zich op alle fronten onredelijk en soms ronduit kwaadaardig op te stellen. Macron die er openlijk voor uitkomt dat hij het Engeland zo moeilijk mogelijk wil maken, Spanje dat Gibraltar terug wil, en, vooral, de Ierse premier Leo Varadkar die van de zogeheten ‘backstop’, de grens tussen Ierland en Noord-Ierland, een onoverkomelijk probleem wist te maken.

Frankrijk in rep en roer

Intussen houden in Frankrijk uiterst gewelddadige rellen de stad Grenoble in hun greep. De politie voert straatgevechten met oproerkraaiers uit de banlieues. Er werd een kazerne van de Mobiele Eenheid aangevallen, meer dan 100 auto’s en een verpleegschool platgebrand, en winkelcentra verwoest. Gek genoeg zijn er nauwelijks gewonden door politiegeweld onder de relschoppers, tegenover honderden zwaargewonden onder de gele hesjes, die heel wat minder fel tekeer gingen.

Nog gekker is dat de Franse media nauwelijks aandacht besteden aan Grenoble, maar full time over de gele hesjes blijven berichten, zelfs als die thuis zitten. Niemand werd gearresteerd in Grenoble, maar meer dan duizend gele hesjes zitten al vast na snelrecht. Macron en zijn ministers houden de kaken stijf dicht wat betreft Grenoble, terwijl ze geen kans laten passeren om de gele hesjes voor rotte vis uit te maken. In Frankrijk bestaat daar een mooie term voor: ‘indignation politique à géometrie variable’.

De gele hesjes zijn gewone burgers die vechten voor hun rechten. Maar dat mag niet, vinden Macron en zijn ministers. Ze moeten opgesloten worden, of zelfs neergeschoten. Ze zijn veel gevaarlijker dan het tuig uit de banlieue, dat politieagenten molesteert en auto’s in brand steekt. De positie van het establishment is in het geding, net als in Engeland, waar 17,5 miljoen zogenaamd extreemrechtse xenofoben voor brexit stemden.

Democratie als grote verliezer

In naar schatting 400 van de 650 Britse kiesdistricten was een meerderheid vóór brexit, terwijl het gros van de bijbehorende afgevaardigden consequent tegen brexit stemde in het parlement. Bijna 70% van de leden van het Lagerhuis en ruim 80% van het onverkozen Hogerhuis wil geen brexit. Deze politieke elite lijkt aan het langste eind te trekken. Het gaat alleen nog maar over geld, globalisering en economische gevolgen.

De Brave New World van rijkdom en ongelijkheid, door Aldous Huxley ooit neergezet als schrikbeeld, is al voor een groot deel werkelijkheid. Wie daar tegen is en zaken als soevereiniteit, nationaliteit en recht op zelfbeschikking minstens zo belangrijk vindt, wordt consequent verdacht gemaakt. Met succes. Engeland en Frankrijk zijn verdeelder dan ooit. Er gaapt een kloof tussen het establishment, dat democratie als een lastpost lijkt te zien, en een onderklasse die zich vastklampt aan de stembus, de laatste barrière tegen dictatuur. Hoe dan ook is in beide landen de democratie de grote verliezer.