Macron gecremeerd, of herrijst hij uit de as?

Aan de televisie gekluisterd, delend in de bijna tastbare rouw waar Frankrijk plotseling in verkeerde, kon ik niet nalaten me af te vragen of deze rampspoed Macron goed of kwaad zal doen. Hij zou uitgerekend op deze avond het volk toespreken met de ‘conclusies’ van zijn ‘grote debat’. Niet echt een debat, maar een reeks toespraken van Fidel Castro-achtige lengte, door de meeste Fransen gezien als een politieke campagne voor de aanstaande Europese verkiezingen, op hun kosten.

Het was al een slechte week voor Macron: hij kreeg twee keer de kous op de kop in Brussel, en één keer van een Franse rechter. Op de ochtend voor de brand besloot de Europese Commissie te gaan onderhandelen met de VS over een nieuw handelsverdrag. Daar is hij fel tegen, omdat Trump zich terugtrok uit het Parijse milieuakkoord. Rancune is deze president niet vreemd, bovendien is hij graag milieu-messias.

Brexit-stoorzender

En in de slepende Brexit-affaire kreeg Engeland lang uitstel, waar Macron ook al tegen was. Op de betreffende EU-top deelde hij de pers mee dat wat hem betreft de Britten beter meteen kunnen opdonderen, met of zonder verdrag. In Engeland wordt al gezegd dat de meest bezeten Brexiteer tegenwoordig in Frankrijk is te vinden.

Macron heeft altijd een onverzoenlijke rol gespeeld in dit dossier. Hij karakteriseerde de pro-Brexit meerderheid van het Britse electoraat als dom, misleid en extremistisch. Voor wie de Engelsen ook maar een beetje kent, was dat geen slimme zet. Maar eerlijk is eerlijk, het klinkt nog aardig bij hoe de president soms zijn eigen volk uitkaffert.

Macron ziet Brexit in de eerste plaats als een stoorzender, die hem en zijn gedroomde ‘renaissance’ van Europa in de schaduw zet. De Franse president is een enorme fan van een sterk gefederaliseerd Europa, daar windt hij geen doekjes om. Meer dan Merkel, die eind dit jaar opstapt. Zij beseft dat bijvoorbeeld de fiscale federalisering die Macron voorstaat, vooral Duitsland veel gaat kosten.

Toch heeft de president wat betreft Brexit wel een punt: het is hoog tijd om knopen door te hakken. Maar zijn kleuter-tantrums  zijn niet effectief in de internationale politiek, die zijn leuk als je ook echt zelf de dienst uitmaakt.

Ontluisterend

Frankrijk zou in economisch opzicht minstens zoveel te lijden kunnen krijgen van een harde Brexit als Engeland. Het land staat al op de drempel van een recessie, met een werkeloosheid bijna drie keer die van Engeland, en voor verschillende Franse bedrijfstakken — wijnbouw, visserij, vliegtuigindustrie, toerisme, enzovoort — zou Macron’s houding rampzalig uit kunnen pakken.

Het was een ontluisterend schouwspel op die Europese top: Macron ging tekeer maar stond alleen. ‘De Europese Unie is toe aan een renaissance, en wie daar moeite mee heeft moet niet in de weg lopen,’ was nog een van de aardigste dingen die hij zei. Deze renaissance vindt u beschreven in het verkiezingsmanifest voor de Europese verkiezingen, van zijn partij La République en Marche. Souvereiniteit inleveren, Europese belastingen, Europees leger, honderden miljarden voor het milieu, censuur op het internet, u kent de hele riedel wel…

Comateus politiek debat

In Westminster mogen de problemen de pan uitrijzen, maar is het politieke debat springlevend. In tegenstelling tot in de Franse politiek: die verkeert al twee jaar in coma, en dat zal nog drie jaar duren. De kiezer heeft zich harder dan ooit in de eigen voet geschoten bij de parlementsverkiezingen van 2017, door massaal thuis te blijven of blanco te stemmen, en zo de partij van Macron — een zouteloze club van politieke amateurs en klapvee — een absolute meerderheid te verschaffen, mede dankzij het representatieve kiessysteem. Godzijdank net geen voldoende meerderheid om aan de  grondwet te morrelen, anders was de jonge president daar al mee bezig.

Pop-polls

Verschillende grote bureau’s meten in Frankrijk voortdurend de populariteit van alles en iedereen. Die van de president wordt bijna dagelijks gepolst. Macron heeft onder de 20% gestaan, en is na een korte opleving weer aan het zakken. As we speak staat hij op 27%. Ik vind het nog veel. Het is zo’n beetje Macron’s vaste electoraat, die 27%: welgestelde millenials, hogere middenklasse en bobo’s in de grote steden.

Aardige mensen, ik ken er heel wat, maar ze missen bijna standaard ieder contact met het gewone volk, zeg maar tweederde van Frankrijk. De afstand tussen de klassen is groter in Frankrijk dan wat wij gewend zijn, niet alleen in geld, maar ook fysiek. Oh ja, een ‘bobo’ is een bourgeois-bohémien; goed opgeleid, goed salaris, cultureel actief en liberaal stemmend. Tegenpool van het voetvolk. Uit een andere recente peiling bleek dat niet minder dan 75% van de Fransen Macron als ‘president van de rijken’ ziet.

Afvalrace

In twee presidentiële statistieken staat Macron nu al bovenaan. Die van het aantal ministers dat hij per maand verslijt: 2,27 nog kort geleden; en die van het aantal ministers dat uit eigen beweging vertrekt. Eind vorig jaar waren dat er zeven, na 500 dagen Macron. Na het opstappen van Gérard Collomb als minister van Binnenlandse Zaken, een job waarvan je zou denken dat men ervoor in de rij staat, bleken de eerste vijf kandidaten er niet voor voelen. Macron moest genoegen nemen met zijn toenmalige woordvoerder, brokkenpiloot Castaner: de minister die werklozen uitvreters noemt, maandenlang alles bij elkaar heeft ge-fake-newst over de Gilets Jaunes, wat duistere plekken op zijn verleden heeft, en onlangs in een Parijse nachtclub werd gefotografeerd in kennelijke staat en innige omhelzing met niet-zijn-eigen-vrouw.

Macron, uw man (als u geld hebt)

Valt er iets positiefs te melden over Macron? Zeker! Als u ook vindt dat nationaliteit en souvereiniteit achterhaalde begrippen zijn en de toekomst geheel en al in Brussel ligt, dan is hij uw man. Als u vermogend bent en liever geen belasting betaalt over dat vermogen, idem dito. Wie aandelen bezit, en graag ziet dat multinationals de wind in de zeilen krijgen, en solide overheidsbedrijven, zoals La France des Jeux en Aeroports de Paris worden verkocht aan de hoogste bieder, vindt Macron toppie-joppie.

Een Franse rechter dacht daar anders over, en heeft — ook al in de afgelopen week — de verkoop van het vliegveld van Toulouse aan Chinese investeerders tegengehouden. Maar bent u een politiek correcte millenial, die zich behagelijk voelt in een maatschappij waarin begrippen als ‘vader’ en ‘moeder’ officieel zijn vervangen door ‘ouder 1’ en ‘ouder 2’, en waarin autorijden wordt voorbehouden aan kapitaalkrachtigen, dan is Macron helemaal uw president.

Hervormingen

Er wordt nog wel eens aardig gesproken over hervormingen van de arbeidsmarkt die de president al heeft ingezet als minister van economie onder Hollande, en die hij nu doorzet, tegen alle stakingen van 2017 en de Gele Hesjes van nu in. Hervormingen zijn bepaald niet overbodig, gezien het vastgeroeste karakter van de Franse arbeidsmarkt, maar die van Macron gaan meestal de kant op van het bedrijfsleven. Hij heeft het simpeler gemaakt werknemers eruit te gooien en op tijdelijke contracten aan te nemen. Zijn nieuwe puntensysteem voor pensioenopbouw zal de pensioenen feitelijk verlagen, en uitkeringen bij werkeloosheid zijn lager en korter van duur geworden.

Brandstof voor huis en auto is geëxplodeerd in prijs. Macron wil de schoonste en best functionerende kerncentrales ter wereld gaan sluiten, en Frankrijk volplempen met windmolens. Het verbaast me wel eens hoe vanzelfsprekend hij het vindt dat de gewone burger krom moet liggen voor zijn zogeheten ’transition écologique’.

Sommige mensen gingen er niet op achteruit. Burgemeesters van grote steden kregen er maar liefst 40% salaris bij, en de leden van de Assemblée hebben zichzelf behoorlijk veel extra toebedeeld. Tussendoor hebben ze meteen even de regel afgeschaft dat je als député  geen strafblad mag hebben. Tenminste drie leden van Macron’s absolute meerderheid zijn de afgelopen twee jaar veroordeeld door een rechter, en kunnen nu rustig blijven zitten.

Lastig kiezen

Emmanuel Todd — hoogleraar aan de Sorbonne en essayist — zei onlangs:

‘Mocht het in 2022 opnieuw tot een tweede ronde komen tussen Macron en Le Pen, dan wordt de kiezer weer geconfronteerd met die potentiële “menace pour la République” (Le Pen). Maar Macron heeft zich dan inmiddels bewezen als een gevaar voor de Republiek. Dat wordt nog lastig kiezen…’