Marshallplan voor de christenen in Irak

1 november is in de katholieke kerk het feest van Allerheiligen. Een traditie die ontstond tijdens de christenvervolgingen. Heilige was toen een synoniem voor martelaar, een christen die door de vervolgingen gestorven was. 1 november lijkt dus een goede dag om het over hedendaagse christenvervolgingen te hebben. Een goede dag om de vraag te stellen hoe zit het met de christenen in het Midden-Oosten.

Christenen in het Midden-Oosten

Wie verslagen, interviews en boeken leest over de situatie van de christenen in het Midden-Oosten, botst telkens op hun overtuiging dat de internationale gemeenschap de christenen in de steek heeft gelaten. Ze voelen het aan alsof de wereld vindt dat christenen niet thuishoren in het Midden-Oosten.

Bij de verovering door IS van de vlakte van Nineve in Irak in 2014 sloegen de christenen, die al generaties in die streek wonen, massaal op de vlucht of vielen in handen van IS. Daar schreef Benoît Kanabus al over. Kerken in de omliggende regio’s vingen twee golven van verdreven christenen en andere minderheidsgroepen op. In totaal steeg het aantal mensen dat onder de zorgen van de kerken in die regio’s kwam, op enkele dagen tijd op tot ongeveer 150.000. Verschillende onder die vluchtelingen hebben hun weg verder gezet naar anderen landen en steden, maar zo’n 95.000 bleven in de regio.

Kerk in Nood, een religieuze hulporganisatie (de voorzetting van het legendarische Oost-Priesterhulp) peilde naar de intenties van de christelijke gezinnen die uit de getroffen regio’s naar Erbil waren gevlucht. In de enquête van november 2016 gaf slechts 3,28% van de respondenten aan dat ze naar hun thuisdorpen wilden terugkeren. Op dat ogenblik was de veiligheidssituatie in de bevrijde regio nog broos en vonden er nog altijd gevechten plaats. In een opvolgingsenquête in februari 2017 vermeldde 41% van hen dat ze naar hun thuisdorpen wilden terugkeren en zei 46% dat ze overwogen om dit te doen.

Heropbouw

De verwachting is dat meer christelijke families zullen terugkeren naarmate de ontheemde gezinnen in Erbil zien dat er vooruitgang wordt geboekt in de heropbouw. Zo ontstond het Project voor de Heropbouw van Nineve(Nineveh Reconstruction Project). Een samenwerking tussen de drie grootste christelijke kerken in het Midden-Oosten, de Chaldeeuws-Katholieke, Syrisch-Katholieke en Syrisch-Orthodoxe Kerk, samen met Kerk in Nood. De bedoeling is om de eeuwenlange aanwezigheid van christenen in de regio te behouden door steun bij de heropbouw van de vernielde christelijke dorpen. De eerste stap was een studie naar de omvang van de vernielingen in de regio (met uitzondering van de stad Mosoel) en de kost voor de wederopbouw in de regio.

Kerk in Nood

De ingenieursteams brachten 13.000 privéhuizen in kaart die door IS werden platgebrand (1.520), vernietigd (1.233) of beschadigd (8.217). De kost voor de heropbouw van de christelijke dorpen wordt geraamd op 250 miljoen US Dollar. Het Nineveh Reconstruction Project verzamelt en verdeelt de fondsen en leidt de wederopbouw in goede banen. Verschillende kerkelijke organisaties houden inzamelacties en lobbyen bij de overheden voor steun.

Pieter Bauwens | Doorbraak.be

Kerk in Nood

Naast de vernielingen aan privéwoningen werden ook de vernielingen aan kerkelijke eigendommen in kaart gebracht. Er werden er 363 beschadigde (volledig of gedeeltelijk vernield of platgebrand) kerkelijke eigendommen geteld, daaronder kerken, kapellen en kloosters, maar ook parochiale gebouwen, cultuurcentra en sportzalen, winkels en boomgaarden. Het geeft een staalkaart van het christelijke gemeenschapsleven in de regio, dat hopelijk met steun vanuit de rest van de wereld uit de as kan heropgebouwd worden.

Terug naar huis

Ondertussen zijn zo’n 500 christelijke gezinnen – in totaal tot 2.500 personen – teruggekeerd naar de vlakte van Nineve in Irak. In Qaraqosh (Baghdeda), de grootste christelijke stad in de vlakte van Nineve, werd dat gevierd met een processie. De priesters en inwoners hielden met olijftakken in de hand een optocht door de. De olijftakken zijn een symbool van de terugkeer naar hun wortels – naar de gemeenschappen waar ze eeuwenlang hebben geleefd. De processie eindigde in de Syrisch-katholieke kerk van de Onbevlekte Ontvangenis. Een van de kerken die door IS in brand werd gestoken. Ook in de Syrisch-orthodoxe kerk van de Maagd Maria in Bartella, een grotendeels Syrisch-orthodoxe stad in de buurt van Qaraqosh, werd gevierd met olijftakken. Het zijn niet toevallig twee kerken die op dit moment heropgebouwd worden.

Verwacht wordt dat deze maand zo’n 10.000 christenen zullen terugkeren naar hun oorspronkelijke dorpen. Maar het zal een werk van langere adem zijn om de oorspronkelijke gemeenschappen te herstellen.