De tering naar de nering: ministers voelen hun putten in hun portefeuille

‘En wij maar betalen. Brussel blijft over onze kop beslissen. Dat de ministers het ook eens in hun portefeuille voelen als ze op ons kosten putten maken.’ Wie het niet hardop zegt, denkt het. ‘Ik weet niet meer op wie stemmen.’ Je hoort het in elk Vlaams café.

Een derde van de Belgen weet niet op wie stemmen. Dat blijkt uit de meest recente peiling van Het Nieuwsblad. Als je wat blijft plakken aan de toog, hoor je al gauw: ‘CD&V, Vooruit en Open Vld komen enkel op voor zichzelf.’ Vlaams Belang en PVDA slaan met hun vuist op diezelfde toog, maar niemand wil dat het café wordt afgebroken. Genoeg gepruts maar ook geen blind protest. Mensen zoeken een alternatief. En vooral: dat politici rekenschap afleggen.

Sinterklaas is van ons

De blikken aan de toog gingen richting Jean-Marie De Decker. ‘Hij heeft het toch maar gezegd in Brussel’, klonk het. Maar vrouwlief, Christine, was bezorgd om zijn gezondheid op zijn 71 jaar. De liefde kan schoon zijn. Gelukkig kan hij als oud-strijder in het N-VA-rusthuis worden opgevangen. Een keuze voor zichzelf, geeft hij toe. Zijn prijs: geen windmolens in zijn achtertuin en de brug wat verderop.

‘Sinterklaas is van ons’, schreef hij in zijn column en iedereen begrijpt het. Tja, wie gelooft nog in de ‘kracht van verandering’? Of in de leuze waarmee N-VA doorbrak in 2009: ‘Afrit Vlaanderen-Uitweg crisis’. Aan de toog proest iemand zijn pint uit: ‘De crisis was nooit zo erg. Vlaanderen is er deel van.’ Stikstof, onderwijs, de begroting… Boer, leerkracht en burger toonden hun rug aan de N-VA.

Twintig jaar in de Vlaamse Regering. In 2024 loopt het Vlaamse begrotingstekort op tot 3,8 miljard op 56 miljard inkomsten (- 6,7 procent). Hoe de Vlaamse welvaart verkwanseld wordt moet je niet ver zoeken. De Vlaamse sinterklaasregering is terug van nooit weggeweest: 17,7 miljard subsidies aan vzw’s die in de pas lopen, bevriende gemeenten en bedrijven. Eén op vijf Vlamingen werkt voor de Vlaamse overheid. In Bart De Wevers geliefde Singapore is dat één op twintig.

Alle regeringen gebuisd

De kiezer reageert. In 2014 haalde N-VA nog 43 zetels in het Vlaams Parlement. Als er vandaag verkiezingen zijn, haalt ze er 25. Net geen halvering. N-VA werd Open Vld: een veelbelovend begin maar wie te lang regeert, raakt de weg kwijt.

Beide partijen geraakten verstrikt door de overheidsdiensten die ze eerst wilden afslanken. Voor de Vlaming is het een magere troost dat Vivaldi nog meer gebuisd is dan Vlaanderen: een put van 30 miljard op 315 miljard (- 9,5 procent). Brussel is hekkensluiter.

Maar welke sukkel wil zich meten met Brussels Financiënminister Sven Gatz? Hij slaagt erin om een jaarlijkse put te maken van 2,2 miljard op een begroting waar slechts 5,4 miljard euro binnenkomt. 40 procent, laat het gerust even bezinken. Dat is misdadig. Zo laag wil niemand zakken.

Rekenschap afleggen

Hoe kunnen we vermijden dat politieke partijen zo hard uit de bocht gaan? Eén antwoord: rekenschap. Niet alles wat aan de toog gezegd wordt is ‘zattemansklap’. De ministers het in hun portefeuille doen voelen als ze putten maken, is exact wat we moeten doen. Als stok achter de deur maar even goed als beloning. Wat kan voor voetballers en bedrijfsleiders mogelijk maken voor ministers: pecuniair belonen en bestraffen in functie van hun prestaties.

Een eenvoudig systeem om het geld van de belastingbetaler als goede huisvader te beheren. Zo’n systeem laat ook toe de koopkracht van de mensen te beschermen en zelfs te laten groeien. Groei zorgt voor geluk, want wie zelf groeit gunt meer aan een ander. De jaren ’60 waren niet voor niets ‘The Golden Sixties’. Voor de malus houden we het bij één criterium dat de koopkracht van de burgers beschermt: een begrotingsevenwicht zonder nieuwe belastingen. Voor elke minister. Voor elke regering.

Nieuwe putten

Een minister die nieuwe putten maakt of nieuwe belastingen invoert, voelt het in zijn beurs. Concreet zouden de Brusselse ministers vandaag een loonsvermindering voelen van minstens 40 procent, de federale 9,5 procent en de Vlaamse 6,7 procent.

Minstens, want we moeten er nog de belastingverhogingen aan toevoegen. Wie een evenwicht bereikt zonder nieuwe belastingen mag er evenveel bij doen als de economische groei. De regeringen zullen voortaan hun best wel doen. En de mensen zullen er wel bij varen.